Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΓΕΝΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1
Πεδίο Εφαρµογής
1. Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήµατος (Κ.Φ.Ε.) ρυθµίζει τη φορολογία του εισοδήµατος :
α) των φυσικών ̟ροσώ̟ων,
β) των νοµικών ̟ροσώ̟ων και των κάθε είδους νοµικών οντοτήτων.
2. Ο Κ.Φ.Ε. ρυθµίζει τον τρό̟ο φορολόγησης για τις κατηγορίες εισοδηµάτων ό̟ως ορίζονται
στον Κ.Φ.Ε, καθώς και τον τρό̟ο α̟όδοσης των φόρων µε την υ̟οβολή της δήλωσης, την
̟ροκαταβολή του φόρου και την ̟αρακράτησή του.
Άρθρο 2
Ορισµοί
Οι όροι ̟ου χρησιµο̟οιούνται για τους σκο̟ούς του Κ.Φ.Ε. έχουν την έννοια ̟ου ̟ροβλέ̟ει
η κείµενη νοµοθεσία, εκτός εάν ο Κ.Φ.Ε. ορίζει διαφορετικά.
Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος νοούνται ως :
α) «φορολογούµενος»: κάθε ̟ρόσω̟ο ̟ου υ̟όκειται σε φόρο εισοδήµατος σύµφωνα µε τον
Κ.Φ.Ε. ,
β) «̟ρόσω̟ο»: κάθε φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή κάθε είδους νοµική οντότητα,
γ) «νοµικό ̟ρόσω̟ο»: κάθε ε̟ιχείρηση ή εταιρεία µε νοµική ̟ροσω̟ικότητα ή ένωση
ε̟ιχειρήσεων ή εταιρειών µε νοµική ̟ροσω̟ικότητα,
δ) «νοµική οντότητα»: κάθε µόρφωµα εταιρικής ή µη οργάνωσης ανεξαρτήτως νοµικής
̟ροσω̟ικότητας και κερδοσκο̟ικού ή µη χαρακτήρα ̟ου δεν είναι φυσικό ή νοµικό
̟ρόσω̟ο, ό̟ως ιδίως συνεταιρισµός, οργανισµός, υ̟εράκτια ή εξωχώρια εταιρεία, κάθε
µορφής εταιρεία ιδιωτικών ε̟ενδύσεων, κάθε µορφής κατα̟ίστευµα ή εµ̟ίστευµα ή
ο̟οιοδή̟οτε µόρφωµα ̟αρόµοιας φύσης, κάθε µορφής ίδρυµα ή ο̟οιοδή̟οτε
µόρφωµα ̟αρόµοιας φύσης, κάθε µορφή ̟ροσω̟ικής ε̟ιχείρησης ή ο̟οιαδή̟οτε
οντότητα ̟ροσω̟ικού χαρακτήρα, κάθε µορφής κοινή ε̟ιχείρηση, κάθε µορφής
εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίου ή ̟εριουσίας ή διαθήκης ή κληρονοµίας ή
κληροδοσίας ή δωρεάς, κάθε φύσης κοινο̟ραξία, κάθε µορφής εταιρεία αστικού
δικαίου, συµµετοχικές ή αφανείς εταιρείες, κοινωνίες αστικού δικαίου,
ε) «υ̟όχρεος σε ̟αρακράτηση»: κάθε ̟ρόσω̟ο ̟ου υ̟οχρεούται σε ̟αρακράτηση φόρου
στην ̟ηγή σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κ.Φ.Ε.,
στ) «συγγενικό ̟ρόσω̟ο»: ο/η σύζυγος και οι ανιόντες ή κατιόντες σε ευθεία γραµµή.
2
ζ) «συνδεδεµένο ̟ρόσω̟ο»: κάθε ̟ρόσω̟ο, το ο̟οίο συµµετέχει άµεσα ή έµµεσα στη διοίκηση,
τον έλεγχο ή το κεφάλαιο άλλου ̟ροσώ̟ου το ο̟οίο είναι συγγενικό ̟ρόσω̟ο ή µε το
ο̟οίο συνδέεται. Ειδικότερα, τα ακόλουθα ̟ρόσω̟α θεωρούνται συνδεδεµένα
̟ρόσω̟α:
αα) κάθε ̟ρόσω̟ο ̟ου κατέχει άµεσα ή έµµεσα µετοχές, µερίδια, ή συµµετοχή στο
κεφάλαιο τουλάχιστον τριάντα τρία (33%) τοις εκατό, βάσει αξίας ή αριθµού, ή
δικαιώµατα σε κέρδη ή δικαιώµατα ψήφου ,
ββ) δύο ή ̟ερισσότερα ̟ρόσω̟α εάν κά̟οιο τρίτο ̟ρόσω̟ο κατέχει άµεσα ή έµµεσα
µετοχές, µερίδια δικαιώµατα ψήφου ή συµµετοχής στο κεφάλαιο τουλάχιστον
τριάντα τρία (33%) τοις εκατό, βάσει αξίας ή αριθµού, ή δικαιώµατα σε κέρδη ή
δικαιώµατα ψήφου, .
γγ) κάθε ̟ρόσω̟ο µε το ο̟οίο υ̟άρχει σχέση άµεσης ή έµµεσης ουσιώδους
διοικητικής εξάρτησης ή ελέγχου ή ασκεί καθοριστική ε̟ιρροή ή έχει τη
δυνατότητα άσκησης καθοριστικής ε̟ιρροής άλλου ̟ροσώ̟ου ή σε ̟ερί̟τωση
̟ου και τα δύο ̟ρόσω̟α έχουν σχέση άµεσης ή έµµεσης ουσιώδους διοικητικής
εξάρτησης ή ελέγχου ή δυνατότητα άσκησης καθοριστικής ε̟ιρροής α̟ό τρίτο
̟ρόσω̟ο.
Άρθρο 3
Υ̟οκείµενα του φόρου
1. Ο φορολογούµενος ̟ου έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υ̟όκειται σε φόρο
για το φορολογητέο εισόδηµά του ̟ου ̟ροκύ̟τει στην ηµεδα̟ή και την αλλοδα̟ή, ήτοι το
̟αγκόσµιο εισόδηµά του και α̟οκτάται µέσα σε ορισµένο φορολογικό έτος.
2. Ο φορολογούµενος ̟ου δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υ̟όκειται σε
φόρο για το φορολογητέο εισόδηµά του ̟ου ̟ροκύ̟τει στην Ελλάδα και α̟οκτάται µέσα σε
ορισµένο φορολογικό έτος.
Άρθρο 4
Φορολογική κατοικία
1. Ένα φυσικό ̟ρόσω̟ο θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, εφόσον:
α) έχει στην Ελλάδα τη µόνιµη ή κύρια κατοικία του, ή τη συνήθη διαµονή του, ή το
κέντρο των ζωτικών του συµφερόντων ήτοι τους ̟ροσω̟ικούς, οικονοµικούς ή κοινωνικούς
δεσµούς του , ή
β) είναι ̟ροξενικός, δι̟λωµατικός ή δηµόσιος λειτουργός ̟αρόµοιου καθεστώτος ή
δηµόσιος υ̟άλληλος ̟ου έχει την ελληνική ιθαγένεια και υ̟ηρετεί στην αλλοδα̟ή.
2. Ένα φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου έχει φυσική ̟αρουσία στην Ελλάδα για χρονικό διάστηµα άνω
των εκατόν ογδόντα τριών (183) ηµερών εντός ο̟οιασδή̟οτε δωδεκάµηνης ̟εριόδου,
3
αδιαλεί̟τως ή µε διαλείµµατα, είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος για το φορολογικό
έτος στη διάρκεια του ο̟οίου συµ̟ληρώνεται η δωδεκάµηνη ̟ερίοδος.
3. Ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο ή µία νοµική οντότητα θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδας για
ο̟οιοδή̟οτε φορολογικό έτος, εφόσον:
α) συστάθηκε ή ιδρύθηκε σύµφωνα µε το ελληνικό δίκαιο,
β) έχει την καταστατική έδρα του στην Ελλάδα, ή
γ) ο τό̟ος άσκησης ̟ραγµατικής διοίκησης είναι στην Ελλάδα ο̟οιαδή̟οτε ̟ερίοδο στη
διάρκεια του φορολογικού έτους.
4. Ο «τό̟ος άσκησης ̟ραγµατικής διοίκησης» θεωρείται ότι είναι στην Ελλάδα µε βάση τα
̟ραγµατικά ̟εριστατικά και τις συνθήκες λαµβάνοντας υ̟όψη ιδίως τα εξής:
α) τον τό̟ο άσκησης καθηµερινής διοίκησης,
β) τον τό̟ο λήψης στρατηγικών α̟οφάσεων,
γ) την κατοικία της ̟λειοψηφίας των µετόχων ή εταίρων,
δ) τον τό̟ο ετήσιας γενικής συνέλευσης των µετόχων ή εταίρων,
ε) τον τό̟ο τήρησης βιβλίων και στοιχείων,
στ) τον τό̟ο συνεδριάσεων του διοικητικού συµβουλίου ή ό̟οιου άλλου εκτελεστικού
οργάνου διοίκησης,
ζ) την κατοικία των µελών του διοικητικού συµβουλίου ή ό̟οιου άλλου εκτελεστικού
οργάνου διοίκησης.
Άρθρο 5
Εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει στην ηµεδα̟ή
1. Εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει στην ηµεδα̟ή είναι κάθε εισόδηµα ̟ηγής Ελλάδας και ιδίως:
α) Το εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις ̟ου ̟αρέχεται στην ηµεδα̟ή,
β) Το εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις ̟ου ̟αρέχεται στην αλλοδα̟ή και
̟ληρώνεται α̟ό το Ελληνικό ∆ηµόσιο,
γ Το εισόδηµα α̟ό υ̟ηρεσίες διοίκησης, συµβουλευτικές και τεχνικές ̟ου ̟αρέχονται
στην ηµεδα̟ή,
δ) Το εισόδηµα α̟ό καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες ̟ου ̟αρέχονται στην
ηµεδα̟ή,
ε) Το εισόδηµα α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ου ασκείται στην ηµεδα̟ή,
στ) Το εισόδηµα α̟ό την µεταβίβαση ̟αγίων ̟εριουσιακών στοιχείων α̟ό αλλοδα̟ό
̟ου ασκεί ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα µέσω µόνιµης εγκατάστασης στην
ηµεδα̟ή,
ζ) Το εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία και το εισόδηµα α̟ό λοι̟ά δικαιώµατα ̟ου
̟ροκύ̟τουν α̟ό την ακίνητη ̟εριουσία, εφόσον τα ακίνητα βρίσκονται στην
ηµεδα̟ή,
η) Το εισόδηµα α̟ό την ̟ώληση ακίνητης ̟εριουσίας η ο̟οία βρίσκεται στην ηµεδα̟ή,
4
θ) Το εισόδηµα α̟ό την ̟ώληση ολόκληρης ε̟ιχείρησης, εταιρικών µεριδίων ή
̟οσοστών συµµετοχής, µετοχών, εισηγµένων ή µη, οµολόγων και ̟αραγώγων
χρηµατοοικονοµικών ̟ροϊόντων,
ι) Το εισόδηµα α̟ό µερίσµατα ή λοι̟ά διανεµόµενα ̟οσά α̟ό νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου
έχει τη φορολογική του κατοικία στην ηµεδα̟ή,
ια) Το εισόδηµα α̟ό µερίσµατα ή λοι̟ά διανεµόµενα ̟οσά α̟ό τις νοµικές οντότητες
̟ου έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην ηµεδα̟ή,
ιβ) Το εισόδηµα α̟ό τόκους καταβληθέντες ή ̟ιστωθέντες α̟ό κάτοικο Ελλάδας ή
αλλοδα̟ής µέσω µόνιµης εγκατάστασης στην ηµεδα̟ή,
ιγ) Το εισόδηµα α̟ό δικαιώµατα ̟ου ̟ιστώνεται ή καταβάλλεται α̟ό κάτοικο
ηµεδα̟ής ή αλλοδα̟ής µέσω µόνιµης εγκατάστασης στην ηµεδα̟ή.

2. Ως εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει στην αλλοδα̟ή νοείται κάθε εισόδηµα ̟ου δεν ̟ροκύ̟τει στην
ηµεδα̟ή σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην ̟αράγραφο 1.
Άρθρο 6
Μόνιµη Εγκατάσταση
1. «Μόνιµη εγκατάσταση» ορίζεται ο καθορισµένος τό̟ος ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων
µέσω του ο̟οίου διεξάγονται εν όλω ή εν µέρει οι δραστηριότητες της ε̟ιχείρησης.
2. Ο όρος «µόνιµη εγκατάσταση» ̟εριλαµβάνει κυρίως:
α) τό̟ο της διοίκησης,
β) υ̟οκατάστηµα,
γ) γραφείο,
δ) εργοστάσιο,
ε) εργαστήριο, και
στ) ορυχείο, µεταλλείο, ̟ηγή ̟ετρελαίου ή αερίου, λατοµείο ή ο̟οιοδή̟οτε άλλο τό̟ο
εξόρυξης φυσικών ̟όρων.
3. Το εργοτάξιο ή ένα έργο κατασκευής ή συναρµολόγησης θεωρείται ότι συνιστά µόνιµη
εγκατάσταση, µόνον εφόσον διαρκεί για χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο των τριών (3)
µηνών.
4. Ανεξάρτητα α̟ό τις ̟αρα̟άνω διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου, ο όρος «µόνιµη
εγκατάσταση» θεωρείται ότι δεν ̟εριλαµβάνει:
α) τη χρήση εγκαταστάσεων α̟οκλειστικά για το σκο̟ό της α̟οθήκευσης, έκθεσης, ή
̟αράδοσης των αγαθών ή εµ̟ορευµάτων ̟ου ανήκουν στην ε̟ιχείρηση,
β) τη διατήρηση α̟οθέµατος αγαθών ή εµ̟ορευµάτων ̟ου ανήκουν στην ε̟ιχείρηση
α̟οκλειστικά µε σκο̟ό την α̟οθήκευση, έκθεση ή ̟αράδοση,
γ) τη διατήρηση α̟οθέµατος αγαθών ή εµ̟ορευµάτων ̟ου ανήκουν στην ε̟ιχείρηση
α̟οκλειστικά µε σκο̟ό την ε̟εξεργασία α̟ό άλλη ε̟ιχείρηση,
5
δ) τη διατήρηση καθορισµένου τό̟ου ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων α̟οκλειστικά
µε σκο̟ό την αγορά αγαθών ή εµ̟ορευµάτων ή τη συλλογή ̟ληροφοριών για την
ε̟ιχείρηση,
ε) τη διατήρηση ενός καθορισµένου τό̟ου ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων
α̟οκλειστικά µε σκο̟ό τη διεξαγωγή α̟ό την ε̟ιχείρηση κάθε άλλης
δραστηριότητας ̟ρο̟αρασκευαστικού ή βοηθητικού χαρακτήρα,
στ) τη διατήρηση ενός καθορισµένου τό̟ου ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων
α̟οκλειστικά µε σκο̟ό το συνδυασµό εργασιών ̟ου αναφέρονται στις ̟ερι̟τώσεις
α’ έως ε’ της, εφόσον η συνολική δραστηριότητα του καθορισµένου τό̟ου
ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό τον εν λόγω συνδυασµό έχει
̟ρο̟αρασκευαστικό ή βοηθητικό χαρακτήρα.
5. Ανεξάρτητα α̟ό τις διατάξεις των ̟αραγράφων 1 και 2, όταν ένα ̟ρόσω̟ο, εκτός α̟ό τον
ανεξάρτητο ̟ράκτορα για τον ο̟οίο εφαρµόζεται η ̟αράγραφος 6, ενεργεί για λογαριασµό
της ε̟ιχείρησης και έχει εξουσιοδότηση την ο̟οία ασκεί συνήθως στην ηµεδα̟ή να
συνά̟τει συµφωνίες στο όνοµα της ε̟ιχείρησης, τότε η ε̟ιχείρηση αυτή θεωρείται ότι έχει
τη µόνιµη εγκατάστασή της στην Ελλάδα αναφορικά µε τις δραστηριότητες ̟ου το
̟ρόσω̟ο αυτό αναλαµβάνει για λογαριασµό της, εκτός αν οι δραστηριότητες του εν λόγω
̟ροσώ̟ου ̟εριορίζονται σε εκείνες ̟ου ορίζονται στην ̟αράγραφο 4, οι ο̟οίες έστω και αν
ασκούνται µέσω ενός καθορισµένου τό̟ου ε̟ιχειρηµατικών δραστηριοτήτων, δεν
καθιστούν τον τό̟ο αυτό µόνιµη εγκατάσταση κατά τις διατάξεις της ̟αραγράφου αυτής.
6. Μία ε̟ιχείρηση δεν θεωρείται ότι έχει µόνιµη εγκατάσταση στην Ελλάδα αν η
δραστηριότητά της ̟εριορίζεται στη διεξαγωγή εργασιών µέσω µεσίτη, γενικού
αντι̟ροσώ̟ου µε ̟ροµήθεια ή ο̟οιουδή̟οτε άλλου ανεξάρτητου ̟ράκτορα, εφόσον τα
̟ρόσω̟α αυτά ενεργούν στο ̟λαίσιο της συνήθους ε̟ιχειρηµατικής τους δραστηριότητας.
7. Το γεγονός ότι µία ε̟ιχείρηση ̟ου είναι φορολογικός κάτοικος στην Ελλάδα ελέγχει ή
ελέγχεται α̟ό µία άλλη ε̟ιχείρηση ̟ου είναι κάτοικος άλλου κράτους ή η ο̟οία διεξάγει
εργασίες µέσω µόνιµης εγκατάστασης ή µε άλλο τρό̟ο σε αυτό το άλλο κράτος δεν καθιστά
α̟ό µόνο του την ̟ρώτη ε̟ιχείρηση µόνιµη εγκατάσταση της δεύτερης.
Άρθρο 7
Φορολογητέο εισόδηµα
1. Φορολογητέο εισόδηµα είναι το εισόδηµα ̟ου α̟οµένει µετά την αφαίρεση των δα̟ανών
̟ου εκ̟ί̟τουν σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κ.Φ.Ε. α̟ό το ακαθάριστο εισόδηµα.
2. Ο Κ.Φ.Ε. διακρίνει τις ακόλουθες κατηγορίες ακαθάριστων εισοδηµάτων:
α) εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις,
β) εισόδηµα α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα,
γ) εισόδηµα α̟ό κεφάλαιο, και
δ) εισόδηµα α̟ό υ̟εραξία µεταβίβασης κεφαλαίου.
6
Άρθρο 8
Φορολογικό έτος
1. Το φορολογικό έτος ταυτίζεται µε το ηµερολογιακό έτος. Για τα νοµικά ̟ρόσω̟α ή τις
νοµικές οντότητες ̟ου τηρούν δι̟λογραφικά βιβλία το φορολογικό έτος µ̟ορεί να λήγει
στις 30 Ιουνίου. Σε καµία ̟ερί̟τωση το φορολογικό έτος δεν µ̟ορεί να υ̟ερβαίνει τους
δώδεκα (12) µήνες.
2. Κατά ̟αρέκκλιση της ̟αραγράφου 1 ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο ή µια νοµική οντότητα ̟ου είναι
φορολογικός κάτοικος στην ηµεδα̟ή και ανήκει κατά ̟οσοστό ̟ου υ̟ερβαίνει το ̟ενήντα
τοις εκατό (50%) σε αλλοδα̟ό νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα µ̟ορεί να
χρησιµο̟οιήσει ως φορολογικό έτος το φορολογικό έτος του αλλοδα̟ού νοµικού ̟ροσώ̟ου
ή νοµικής οντότητας.
3. Ο φόρος ̟ου ε̟ιβάλλεται σύµφωνα µε τις διατάξεις του ̟αρόντος αφορά σε εισόδηµα ̟ου
α̟οκτήθηκε το αµέσως ̟ροηγούµενο φορολογικό έτος.
4. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου ο φορολογούµενος ̟ροβαίνει σε έναρξη ή ̟αύση εργασιών ή
δραστηριοτήτων στη διάρκεια του φορολογικού έτους, το ̟ρώτο φορολογικό έτος λήγει στις
31 ∆εκεµβρίου και το τελευταίο φορολογικό έτος αρχίζει την 1η Ιανουαρίου, µε την
ε̟ιφύλαξη του δευτέρου εδαφίου της ̟αραγράφου 1.
Άρθρο 9
Πίστωση φόρου αλλοδα̟ής
1. Εάν κατά τη διάρκεια του φορολογικού έτους ένας φορολογούµενος ̟ου έχει φορολογική
κατοικία στην Ελλάδα α̟οκτά εισόδηµα στην αλλοδα̟ή, ο καταβλητέος φόρος εισοδήµατος
του εν λόγω φορολογούµενου όσον αφορά στο εν λόγω εισόδηµα µειώνεται κατά το ̟οσό
του φόρου ̟ου καταβλήθηκε στην αλλοδα̟ή για αυτό το εισόδηµα. Η καταβολή του ̟οσού
του φόρου στην αλλοδα̟ή α̟οδεικνύεται µε τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα σύµφωνα
µε τα οριζόµενα στον Κώδικα Φορολογικής ∆ιαδικασίας.
2. Η µείωση του φόρου εισοδήµατος ̟ου ̟ροβλέ̟εται στην ̟ροηγούµενη ̟αράγραφο δεν
δύναται να υ̟ερβαίνει το ̟οσό του φόρου ̟ου αναλογεί για το εισόδηµα αυτό στην
Ελλάδα.
ΜΕΡΟΣ ∆ΕΥΤΕΡΟ
ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Κεφάλαιο Α’
7
Γενικές διατάξεις
Άρθρο 10
Αντικείµενο του φόρου εισοδήµατος των φυσικών ̟ροσώ̟ων
«Φόρος εισοδήµατος φυσικών ̟ροσώ̟ων» είναι ο φόρος ̟ου ε̟ιβάλλεται ετησίως στο
εισόδηµα ̟ου α̟οκτούν τα φυσικά ̟ρόσω̟α.
Άρθρο 11
Εξαρτώµενα µέλη
1. Ως εξαρτώµενα µέλη του φορολογούµενου, θεωρούνται:
α) ο (η) σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήµατα ο̟οιασδή̟οτε
̟ηγής,
β) άγαµα τέκνα, εφόσον:
i) είναι ανήλικα έως 18 ετών ή ,
ii) υ̟ηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους,
γ) τα ̟αρακάτω φυσικά ̟ρόσω̟α µε ̟οσοστό νοητικής ή σωµατικής ανα̟ηρίας
τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαµα, διαζευγµένα ή σε χηρεία:
i) τέκνα του φορολογούµενου,
ii) αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων.
δ) ανιόντες,
ε) ανήλικα ορφανά α̟ό ̟ατέρα και µητέρα ̟ου έχουν έως τρίτου βαθµού
συγγένεια µε το φορολογούµενο ή τον/τη σύζυγο.
2. Τα φυσικά ̟ρόσω̟α ̟ου αναφέρονται στις ̟ερι̟τώσεις (β), (δ), και (ε) της ̟αραγράφου 1
δεν θεωρούνται εξαρτώµενα µέλη, εάν το ετήσιο εισόδηµά τους υ̟ερβαίνει το ̟οσό των
τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και εφόσον συνοικούν µε το φορολογούµενο. Τα φυσικά
̟ρόσω̟α της ̟ερί̟τωσης γ) της ̟αραγράφου 1, δεν θεωρούνται εξαρτώµενα µέλη, εάν το
ετήσιο εισόδηµά τους υ̟ερβαίνει το ̟οσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ.
3. Κατά την εφαρµογή της ̟αραγράφου 2, δεν λαµβάνονται υ̟όψη οι ̟αρακάτω κατηγορίες
εισοδήµατος:
α) διατροφή ̟ου καταβάλλεται στο ανήλικο τέκνο µε δικαστική α̟όφαση ή µε
συµβολαιογραφική ̟ράξη,
β) εξωϊδρυµατικό ε̟ίδοµα ή ̟ρονοιακά ε̟ιδόµατα ανα̟ηρίας ̟ου χορηγούνται
α̟ό το κράτος.
4. Το εισόδηµα των ανήλικων τέκνων ̟ροστίθεται στα εισοδήµατα και φορολογείται στο
όνοµα του γονέα ̟ου ασκεί τη γονική µέριµνα. Η διάταξη του ̟ροηγούµενου εδαφίου δεν
εφαρµόζεται για τις ακόλουθες κατηγορίες εισοδηµάτων σχετικά µε τα ο̟οία το ανήλικο
τέκνο υ̟έχει δική του φορολογική υ̟οχρέωση:
8
α) το εισόδηµα ̟ου α̟οκτά το ανήλικο α̟ό εργασιακή σχέση σύµφωνα µε την ̟αράγραφο
2 του άρθρου 12,
β) συντάξεις ̟ου ̟εριήλθαν στο ανήλικο τέκνο λόγω θανάτου του ̟ατέρα ή της µητέρας
του.
Κεφάλαιο Β’
Εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις
Άρθρο 12
Εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις
1. Το ακαθάριστο εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις ̟εριλαµβάνει τα ̟άσης
φύσεως εισοδήµατα σε χρήµα ή σε είδος ̟ου α̟οκτώνται στο ̟λαίσιο υφιστάµενης,
̟αρελθούσας ή µελλοντικής εργασιακής σχέσης.
2. Για τους σκο̟ούς του Κ.Φ.Ε, εργασιακή σχέση υφίσταται όταν ένα φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟αρέχει
υ̟ηρεσίες:
α) στο ̟λαίσιο σύµβασης εργασίας σύµφωνα µε το εργατικό δίκαιο,
β) βάσει σύµβασης, ̟ροφορικής ή έγγραφης, µε την ο̟οία το φυσικό ̟ρόσω̟ο α̟οκτά
σχέση εξαρτηµένης εργασίας µε άλλο ̟ρόσω̟ο, το ο̟οίο έχει το δικαίωµα να ορίζει
και να ελέγχει τον τρό̟ο, το χρόνο, και τον τό̟ο εκτέλεσης των υ̟ηρεσιών,
γ) οι ο̟οίες ρυθµίζονται α̟ό τη νοµοθεσία ̟ερί µισθολογίου και ειδικών µισθολογίων
των υ̟αλλήλων και λειτουργών του ∆ηµοσίου,
δ) ως διευθυντής ή µέλος του ∆Σ εταιρείας ή κάθε άλλου νοµικού ̟ροσώ̟ου ή νοµικής
οντότητας,
ε) ως δικηγόρος έναντι ̟άγιας αντιµισθίας για την ̟αροχή νοµικών υ̟ηρεσιών,
στ) βάσει έγγραφων συµβάσεων ̟αροχής υ̟ηρεσιών ή συµβάσεων έργου, µε φυσικά ή
νοµικά ̟ρόσω̟α ή νοµικές οντότητες τα ο̟οία δεν υ̟ερβαίνουν τα τρία (3), ή,
εφόσον υ̟ερβαίνουν τον αριθµό αυτόν, ̟οσοστό εβδοµήντα ̟έντε τοις εκατό (75%)
του ακαθάριστου εισοδήµατος α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ροέρχεται α̟ό
ένα (1) α̟ό τα φυσικά ή νοµικά ̟ρόσω̟α ή νοµικές οντότητες ̟ου λαµβάνουν τις εν
λόγω υ̟ηρεσίες και εφόσον οι ετήσιες ε̟ιχειρηµατικές δα̟άνες ̟ου θα εξέ̟ι̟ταν
σύµφωνα µε το άρθρο 22, δεν υ̟ερβαίνουν το ̟οσό των εννέα χιλιάδων διακοσίων
̟ενήντα δύο (9.250) ευρώ. Η διάταξη του ̟ροηγούµενου εδαφίου δεν εφαρµόζεται
στην ̟ερί̟τωση ̟ου ο φορολογούµενος α̟οκτά εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία
σύµφωνα µε µία α̟ό τις ̟ερι̟τώσεις α’ έως ε’ του ̟αρόντος άρθρου.
3. Ως ακαθάριστα εισοδήµατα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις θεωρούνται τα εξής:
α) ηµεροµίσθιο, µισθός, ε̟ίδοµα αδείας, ε̟ίδοµα ασθενείας, ε̟ίδοµα εορτών,
α̟οζηµίωση µη ληφθείσας άδειας, αµοιβές, ̟ροµήθειες, ε̟ιµίσθια και
φιλοδωρήµατα,
9
β) ε̟ιδόµατα ̟εριλαµβανοµένων του ε̟ιδόµατος κόστους διαβίωσης, της ηµερήσιας
α̟οζηµίωσης, του ε̟ιδόµατος ενοικίου, της α̟οζηµίωσης εξόδων φιλοξενίας ή
ταξιδίου,
γ) α̟οζηµίωση εξόδων στα ο̟οία έχει υ̟οβληθεί ο εργαζόµενος ή συγγενικό ̟ρόσω̟ο
του εργαζοµένου,
δ) ̟αροχή ο̟οιασδή̟οτε µορφής ̟ου λαµβάνει ο εργαζόµενος ̟ριν την έναρξη της
εργασιακής σχέσης,
ε) α̟οζηµιώσεις για τη λύση ή καταγγελία της εργασιακής σχέσης,
στ) συντάξεις ̟ου χορηγούνται α̟ό κύριο και ε̟ικουρικό φορέα υ̟οχρεωτικής
ασφάλισης, καθώς και α̟ό ε̟αγγελµατικά ταµεία ̟ου έχουν συσταθεί µε νόµο,
ζ) το ασφάλισµα ̟ου καταβάλλεται εφά̟αξ ή µε τη µορφή ̟εριοδικής ̟αροχής στο
̟λαίσιο οµαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συµβολαίων,
η) κάθε άλλη ̟αροχή ̟ου εισ̟ράττεται έναντι υφιστάµενης, ̟αρελθούσας ή
µελλοντικής εργασιακής σχέσης.
Άρθρο 13
Παροχές σε είδος
1. Με την ε̟ιφύλαξη των διατάξεων των ̟αραγράφων 2, 3, και 4, ο̟οιεσδή̟οτε ̟αροχές σε
είδος ̟ου λαµβάνει ένας εργαζόµενος ή συγγενικό ̟ρόσω̟ο αυτού συνυ̟ολογίζονται στο
φορολογητέο εισόδηµά του στην αγοραία αξία τους, εφόσον η συνολική αξία των ̟αροχών
σε είδος υ̟ερβαίνει το ̟οσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος.
2. Η αγοραία αξία της ̟αραχώρησης ενός οχήµατος σε εργαζόµενο ή εταίρο, ή µέτοχο α̟ό ένα
φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα, µε εξαίρεση την ̟ερί̟τωση ̟ου ο εργοδότης
εµ̟ί̟τει στους φορείς γενικής κυβέρνησης, για ο̟οιοδή̟οτε χρονικό διάστηµα ενός
φορολογικού έτους, υ̟ολογίζεται σε ̟οσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του κόστους του
οχήµατος ̟ου εγγράφεται ως δα̟άνη στα βιβλία του εργοδότη µε τη µορφή της α̟όσβεσης
ή του µισθώµατος. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου το κόστος είναι µηδενικό, η αγοραία αξία της
̟αραχώρησης ορίζεται σε ̟οσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) της µέσης δα̟άνης ή
α̟όσβεσης κατά τα τελευταία τρία (3) έτη. Οι διατάξεις των ̟ροηγούµενων εδαφίων δεν
εφαρµόζονται για τα οχήµατα ̟ου ̟αραχωρεί ο εργοδότης σε ̟εριοδεύοντες ̟ωλητές.
3. Οι ̟αροχές σε είδος µε τη µορφή δανείου, ̟ρος εργαζόµενο, ή εταίρο ή µέτοχο α̟ό ένα
φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ̟εριβάλλονται τη µορφή έγγραφης
συµφωνίας και α̟οτιµώνται µε βάση το ̟οσό της διαφοράς ̟ου ̟ροκύ̟τει µεταξύ των
τόκων ̟ου θα κατέβαλε ο εργαζόµενος στη διάρκεια του ηµερολογιακού µήνα κατά τον
ο̟οίο έλαβε την ̟αροχή, εάν το ε̟ιτόκιο υ̟ολογισµού των τόκων ήταν το µέσο ε̟ιτόκιο
αγοράς ό̟ως ορίζεται µε α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών κατά τον ίδιο µήνα και των
τόκων ̟ου τυχόν κατέβαλε ο εργαζόµενος στη διάρκεια του εν λόγω ηµερολογιακού µήνα.
Σε ̟ερί̟τωση ̟ου δεν υφίσταται έγγραφη συµφωνία δανείου, το σύνολο του αρχικού
κεφαλαίου λογίζεται ως ̟αροχή σε είδος. Η ̟ροκαταβολή µισθού άνω των τριών (3) µηνών
θεωρείται δάνειο.
10
4. Η αγοραία αξία των ̟αροχών σε είδος ̟ου λαµβάνει ένας εργαζόµενος ή εταίρος ή µέτοχος
α̟ό νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα µε τη µορφή δικαιωµάτων ̟ροαίρεσης α̟όκτησης
µετοχών ̟ροσδιορίζεται κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώµατος ̟ροαίρεσης ή
µεταβίβασής του και ανεξαρτήτως εάν συνεχίζει να ισχύει η εργασιακή σχέση. Η αγοραία
αξία άσκησης δικαιώµατος είναι η τιµή κλεισίµατος της µετοχής στο χρηµατιστήριο
µειωµένη κατά την τιµή διάθεσης του δικαιώµατος.
5. Η αγοραία αξία της ̟αραχώρησης κατοικίας σε εργαζόµενο ή εταίρο, ή µέτοχο α̟ό ένα
φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα, για ο̟οιοδή̟οτε χρονικό διάστηµα ενός
φορολογικού έτους, α̟οτιµάται στο ̟οσό του µισθώµατος ̟ου καταβάλλει η ε̟ιχείρηση ή
σε ̟ερί̟τωση ιδιόκτητης κατοικίας σε ̟οσοστό τρία τοις εκατό (3%) ε̟ί της αντικειµενικής
αξίας του ακινήτου.
Άρθρο 14
Α̟αλλαγές εισοδήµατος α̟ό µισθωτή εργασία
1. Α̟ό τον υ̟ολογισµό του εισοδήµατος α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρούνται:
α) η α̟οζηµίωση εξόδων διαµονής και σίτισης ̟ου έχουν καταβληθεί α̟ό τον εργαζόµενο
α̟οκλειστικά για σκο̟ούς της ε̟ιχειρηµατικής δραστηριότητας του εργοδότη,
β) η α̟οζηµίωση για έξοδα κίνησης ̟ου καταβάλλονται α̟ό τον εργοδότη για
υ̟ηρεσιακούς λόγους, εφόσον αφορούν έξοδα κίνησης ̟ου ̟ραγµατο̟οιήθηκαν α̟ό τον
εργαζόµενο κατά την εκτέλεση της υ̟ηρεσίας του,
γ) η α̟οζηµίωση εξόδων διαµονής και σίτισης µε τη µορφή του ε̟ιδόµατος αλλοδα̟ής ̟ου
χορηγείται σε υ̟αλλήλους του Υ̟ουργείου Εξωτερικών και των λοι̟ών δηµόσιων
̟ολιτικών υ̟ηρεσιών,
δ) οι κρατήσεις υ̟έρ των ασφαλιστικών ταµείων, οι ο̟οίες ε̟ιβάλλονται µε νόµο,
ε) οι ασφαλιστικές εισφορές ̟ου καταβάλλει ο εργαζόµενος,
στ) η εφά̟αξ καταβαλλόµενη ̟αροχή α̟ό ταµεία ̟ρόνοιας και ασφαλιστικούς
οργανισµούς του ∆ηµοσίου, καθώς και ε̟αγγελµατικά ταµεία ̟ου έχουν συσταθεί µε
νόµο στους ασφαλισµένους και τα εξαρτώµενα µέλη του ασφαλισµένου,
ζ) η α̟οζηµίωση για έξοδα σίτισης αξίας έως 6 ευρώ ηµερησίως, και
η) οι ̟αροχές ασήµαντης αξίας µέχρι του ̟οσού των είκοσι ε̟τά (27) ευρώ ετησίως.
ι) τα ασφάλιστρα ̟ου καταβάλλονται για λογαριασµό του εργαζοµένου στο ̟λαίσιο
οµαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συµβολαίων.
2. Οι ακόλουθες κατηγορίες εισοδήµατος α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις α̟αλλάσσονται
α̟ό το φόρο:
α) το εισόδηµα ̟ου α̟οκτάται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους α̟ό αλλοδα̟ό
δι̟λωµατικό ή ̟ροξενικό εκ̟ρόσω̟ο, κάθε φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εργάζεται σε ̟ρεσβεία,
δι̟λωµατική α̟οστολή, ̟ροξενείο ή α̟οστολή αλλοδα̟ού κράτους για την
διεκ̟εραίωση κρατικών υ̟οθέσεων ̟ου είναι ̟ολίτης του εν λόγω κράτους και κάτοχος
11
δι̟λωµατικού διαβατηρίου, καθώς και α̟ό κάθε φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εργάζεται σε
θεσµικό όργανο της Ευρω̟αϊκής Ένωσης ή ∆ιεθνούς Οργανισµού ̟ου έχει
εγκατασταθεί βάσει διεθνούς συνθήκης την ο̟οία εφαρµόζει η Ελλάδα.
β) η διατροφή ̟ου λαµβάνει ο/η σύζυγος σύµφωνα µε δικαστική α̟όφαση ή
συµβολαιογραφική ̟ράξη.
γ) η σύνταξη ̟ου καταβάλλεται σε ανά̟ηρους ̟ολέµου και σε θύµατα ή οικογένειες
θυµάτων ̟ολέµου.
δ) το εξωϊδρυµατικό ε̟ίδοµα, και κάθε συναφές ̟οσό ̟ου καταβάλλεται σε ειδικές
κατηγορίες ατόµων µε ανα̟ηρίες.
ε) οι µισθοί, οι συντάξεις και η ̟άγια αντιµισθία ̟ου χορηγούνται σε ανα̟ήρους µε
̟οσοστό ανα̟ηρίας άνω του ογδόντα τοις εκατό (80%).
στ) το ε̟ίδοµα ανεργίας ̟ου καταβάλλει ο Ο.Α.Ε.∆. στους δικαιούχους ανέργους, εφόσον
το άθροισµα των λοι̟ών εισοδηµάτων του φορολογούµενου δεν υ̟ερβαίνει ετησίως τις
δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ.
ζ) το ε̟ίδοµα κοινωνικής αλληλεγγύης συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ) ̟ου καταβάλλεται στους
δικαιούχους.
η) τα χρηµατικά ̟οσά ̟ου καταβάλλονται στους αναγνωρισµένους ̟ολιτικούς ̟ρόσφυγες,
σε αυτούς ̟ου διαµένουν ̟ροσωρινά στην Ελλάδα για ανθρω̟ιστικούς λόγους και σε
όσους έχουν υ̟οβάλει αίτηση για αναγνώριση ̟ροσφυγικής ιδιότητας, η ο̟οία
βρίσκεται στο στάδιο εξέτασης α̟ό το Υ̟ουργείο ∆ηµόσιας Τάξης και Προστασίας του
Πολίτη, α̟ό φορείς ̟ου υλο̟οιούν ̟ρογράµµατα ̟αροχής οικονοµικής ενίσχυσης των
̟ροσφύγων, τα ο̟οία χρηµατοδοτούνται α̟ό την Ύ̟ατη Αρµοστεία του Οργανισµού
Ηνωµένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) και την Ευρω̟αϊκή Ε̟ιτρο̟ή.
Άρθρο 15
Φορολογικός συντελεστής
1. Το φορολογητέο εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις υ̟οβάλλεται σε φόρο
σύµφωνα µε την ακόλουθη κλίµακα:
Φορολογητέο Σύνολο
εισόδηµα
(Ευρώ)
Φορολογικός
συντελεστής
(%)
Φορολογική
κλίµακα
(Ευρώ)
Εισόδηµα
(Ευρώ) Φόρος (Ευρώ)
12
≦ 25.000
22% 5.500 25.000 5.500
25.001 ≦ 42.000
32% 5.440 42.000 10.940
≧ 42.001
42%
2. Η ̟αράγραφος 1 δεν εφαρµόζεται για το εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία ̟ου α̟οκτούν :
α) οι αξιωµατικοί ̟ου υ̟ηρετούν σε ̟λοία του εµ̟ορικού ναυτικού και το ο̟οίο
φορολογείται µε φορολογικό συντελεστή 15%, και
β) το κατώτερο ̟λήρωµα ̟ου υ̟ηρετεί σε ̟λοία του εµ̟ορικού ναυτικού και το ο̟οίο
φορολογείται µε φορολογικό συντελεστή 10%.
3. Με την ε̟ιφύλαξη της ̟ερί̟τωσης στ’ της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 14, φορολογείται
αυτοτελώς µε εξάντληση της φορολογικής υ̟οχρέωσης, κάθε εφά̟αξ α̟οζηµίωση ̟ου
̟αρέχεται α̟ό ο̟οιονδή̟οτε φορέα και για ο̟οιονδή̟οτε λόγο διακο̟ής της σχέσεως
εργασίας ή άλλης σύµβασης, η ο̟οία συνδέει το φορέα µε το δικαιούχο της α̟οζηµίωσης.
Ο φόρος υ̟ολογίζεται σύµφωνα µε την ακόλουθη κλίµακα:
Κλιµάκιο α̟οζηµίωσης
(ευρώ)
Φορολογικός
Συντελεστής
0-60.000 0%
60.001-
100.000
10%
100.001-
150.000
25%
150.001 και
άνω 30%
4. Το ασφάλισµα ̟ου καταβάλλεται στο ̟λαίσιο οµαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών
συµβολαίων φορολογείται αυτοτελώς:
α) µε συντελεστή δεκα̟έντε τοις εκατό (15%)για κάθε ̟εριοδικά καταβαλλόµενη ̟αροχή.
13
β) µε συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για εφά̟αξ καταβαλλόµενη ̟αροχή µέχρι σαράντα
χιλιάδες (40.000) ευρώ και µε συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) για εφά̟αξ
καταβαλλόµενη ̟αροχή ̟ου υ̟ερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ.
Οι συντελεστές των ανωτέρω ̟ερι̟τώσεων αυξάνονται κατά ̟ενήντα τοις εκατό (50%) σε
̟ερί̟τωση είσ̟ραξης α̟ό το δικαιούχο ̟οσού ̟ρόωρης εξαγοράς. ∆εν θεωρείται ̟ρόωρη
εξαγορά κάθε καταβολή ̟ου ̟ραγµατο̟οιείται σε εργαζόµενο ο ο̟οίος έχει θεµελιώσει
συνταξιοδοτικό δικαίωµα ή έχει υ̟ερβεί το 60ο έτος της ηλικίας του.
Άρθρο 16
Αφορολόγητο όριο εισοδήµατος ή φορολογική έκ̟τωση
1. Ο φόρος ̟ου ̟ροκύ̟τει κατά την εφαρµογή του άρθρου 15 µειώνεται κατά το ̟οσό των
δύο χιλιάδων εκατό (2.100) ευρώ, όταν το φορολογητέο εισόδηµα δεν υ̟ερβαίνει το ̟οσό
των είκοσι ενός χιλιάδων (21.000) ευρώ. Εάν το ̟οσό του φόρου είναι µικρότερο των δύο
χιλιάδων εκατό (2.100) ευρώ, το ̟οσό της µείωσης ̟εριορίζεται στο ̟οσό του αναλογούντος
φόρου.
2. Για φορολογητέο εισόδηµα το ο̟οίο υ̟ερβαίνει το ̟οσό των είκοσι ενός χιλιάδων (21.000)
ευρώ, το ̟οσό της µείωσης µειώνεται κατά εκατό (100) ευρώ ανά χίλια (1.000) ευρώ του
φορολογητέου εισοδήµατος.
3. Όταν το φορολογητέο εισόδηµα υ̟ερβαίνει το ̟οσό των σαράντα δύο χιλιάδων (42.000)
ευρώ, δεν χορηγείται µείωση φόρου.
Άρθρο 17
Μειώσεις φόρου για εξαρτώµενα µέλη
Πρόσθετη µείωση φόρου ̟οσού διακοσίων (200) ευρώ ̟ροβλέ̟εται για τα ακόλουθα
εξαρτώµενα µέλη του φορολογούµενου:
α) ̟ρόσω̟α µε τουλάχιστον εξήντα ε̟τά τοις εκατό (67%) ανα̟ηρία βάσει
γνωµάτευσης του Κέντρου Πιστο̟οίησης Ανα̟ηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του
Στρατού Υγειονοµικής Υ̟ηρεσίας (Α.Σ.Υ.Ε.)για την ̟ιστο̟οίηση ανα̟ηρίας,
εφόσον δεν καλύ̟τονται α̟ό ε̟αγγελµατική ή ανα̟ηρική ασφάλιση,
β) ανά̟ηροι αξιωµατικοί και ο̟λίτες οι ο̟οίοι έχουν α̟οστρατευτεί ή/και
αξιωµατικοί, οι ο̟οίοι υ̟έστησαν τραύµα ή νόσηµα ̟ου ε̟ήλθε λόγω κακουχιών σε
̟ολεµική ̟ερίοδο,
γ) θύµατα ̟ολέµου ή τροµοκρατικών ενεργειών ̟ου δικαιούνται να λαµβάνουν
σύνταξη α̟ό ̟ολεµική αιτία, συµ̟εριλαµβανοµένων µελών των οικογενειών
αξιωµατικών και ο̟λιτών ̟ου α̟εβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγµένης
υ̟ηρεσίας, τα ο̟οία δικαιούνται να λαµβάνουν σύνταξη α̟ό τον κρατικό
̟ροϋ̟ολογισµό.
14
δ) ̟ρόσω̟α ̟ου δικαιούνται σύνταξη α̟ό το δηµόσιο ταµείο ως ανά̟ηροι ή θύµατα
εθνικής αντίστασης ή εµφυλίου ̟ολέµου.
Άρθρο 18
Μειώσεις φόρου για ιατρικές δα̟άνες
1. Το ̟οσό του φόρου µειώνεται σε ̟οσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για τα έξοδα ιατρικής και
νοσοκοµειακής ̟ερίθαλψης, εφόσον αυτά υ̟ερβαίνουν το ̟έντε τοις εκατό (5%) του
φορολογητέου εισοδήµατος του φορολογούµενου. Το ̟οσό της µείωσης ανεξαρτήτως του
̟οσού των εξόδων, δεν µ̟ορεί να υ̟ερβεί τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
2. Ως έξοδα ιατρικής και νοσοκοµειακής ̟ερίθαλψης θεωρούνται οι ̟αρακάτω δα̟άνες, κατά
το µέρος ̟ου δεν καλύ̟τονται α̟ό ασφαλιστικά ταµεία ή/και ασφαλιστικές εταιρείες:
α) οι αµοιβές ̟ου καταβάλλονται σε ιατρούς και ιατρικά κέντρα, όλων των ειδικοτήτων
για ιατρικές ε̟ισκέψεις, εξετάσεις και θερα̟είες,
β) τα έξοδα νοσηλείας ̟ου καταβάλλονται σε νοσηλευτικά ιδρύµατα ή ιδιωτικές
κλινικές, καθώς και οι δα̟άνες ̟ου καταβάλλονται για διαρκή κάλυψη ιατρικών
αναγκών,
γ) τα έξοδα για ιατρική ̟ερίθαλψη γενικά,
δ) οι αµοιβές ̟ου καταβάλλονται σε νοσηλευτές για την ̟αροχή υ̟ηρεσιών σε ασθενή
κατά τη νοσηλεία του σε νοσοκοµείο ή κλινική ή κατ’ οίκον,
ε) η δα̟άνη για την αντικατάσταση µελών του σώµατος µε τεχνητά µέλη, καθώς και η
δα̟άνη για την αγορά ή το̟οθέτηση στο σώµα του ασθενούς οργάνων, τα ο̟οία
είναι αναγκαία για τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώ̟ινου οργανισµού,
στ) τα έξοδα νοσοκοµειακής ̟ερίθαλψης των τέκνων µε ̟οσοστό ανα̟ηρίας
τουλάχιστον σαράντα τοις εκατό (40%) βάσει γνωµάτευσης του ΚΕ.Π.Α.ή της
Α.Σ.Υ.Ε., εφόσον το ετήσιο φορολογούµενο και α̟αλλασσόµενο εισόδηµα των
τέκνων δεν υ̟ερβαίνει το ̟οσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ, και
ζ) η δα̟άνη για δίδακτρα ή τροφεία σε ειδικές για την ̟άθησή τους σχολές ή σε ειδικά
ιδρύµατα ή οργανισµούς ̟ου καταβάλλονται για τέκνα µε ̟οσοστό ανα̟ηρίας
τουλάχιστον σαράντα τοις εκατό (40%) βάσει γνωµάτευσης του ΚΕ.Π.Α. ή της
Α.Σ.Υ.Ε., εφόσον το ετήσιο φορολογούµενο και α̟αλλασσόµενο εισόδηµα των
τέκνων δεν υ̟ερβαίνει το ̟οσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ.
η) ̟οσό ίσο µε το ̟ενήντα τοις εκατό (50%) της δα̟άνης ̟ου καταβάλλεται σε
ε̟ιχειρήσεις ̟ερίθαλψης ηλικιωµένων.
3. Οι ιατρικές δα̟άνες ̟ου ̟ραγµατο̟οιούνται για τα εξαρτώµενα µέλη του φορολογούµενου
µ̟ορούν να συνυ̟ολογίζονται για τον ̟ροσδιορισµό του ̟οσού της µείωσης φόρου
σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην ̟αράγραφο 1.
Άρθρο 19
Μειώσεις φόρου για δωρεές
15
1. Το ̟οσό του φόρου µειώνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) ε̟ί των ̟οσών δωρεών στις
̟αρακάτω ̟ερι̟τώσεις, εφόσον οι δωρεές δεν υ̟ερβαίνουν το ̟οσό των εκατό (100) ευρώ.
Το συνολικό ̟οσό των δωρεών δεν µ̟ορεί να υ̟ερβαίνει το ̟έντε τοις εκατό (5%) του
φορολογητέου εισοδήµατος.
2. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών ορίζονται οι φορείς µε έδρα την ηµεδα̟ή ή άλλα
κράτη µέλη της Ε.Ε ή του ΕΟΧ ̟ου αναγνωρίζονται για τον σκο̟ό του ̟ροσδιορισµού της
µείωσης φόρου ε̟ί του ̟οσού των χορηγούµενων σε αυτούς δωρεών σύµφωνα µε την
̟ροηγούµενη ̟αράγραφο, εφόσον τα ̟οσά των δωρεών κατατίθενται σε ειδικούς για τον
σκο̟ό αυτό λογαριασµούς τρα̟εζών ̟ου λειτουργούν νόµιµα σε κράτος µέλος της Ε.Ε ή
του Ε.Ο.Χ.

Άρθρο 20
Πίστωση φόρου και ρυθµίσεις για τους φορολογούµενους
̟ου δεν έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα
Οι φορολογούµενοι ̟ου δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα δεν δικαιούνται
τις µειώσεις φόρου σύµφωνα µε τα ̟ροηγούµενα άρθρα του ̟αρόντος Κεφαλαίου, εκτός εάν
διατηρούν τη φορολογική κατοικία τους σε άλλο κράτος µέλος της Ε.Ε. και τουλάχιστον το
ενενήντα τοις εκατό (90%) του ̟αγκόσµιου εισοδήµατός τους α̟οκτάται στην Ελλάδα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
Κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα
Άρθρο 21
Κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα
1. Ως κέρδος α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα θεωρείται το σύνολο των εσόδων α̟ό τις
ε̟ιχειρηµατικές συναλλαγές µετά την αφαίρεση των ε̟ιχειρηµατικών δα̟ανών, των
α̟οσβέσεων και των ̟ροβλέψεων για ε̟ισφαλείς α̟αιτήσεις. Στα έσοδα α̟ό τις
ε̟ιχειρηµατικές συναλλαγές ̟εριλαµβάνονται και τα έσοδα α̟ό την ̟ώληση των
στοιχείων του ενεργητικού της ε̟ιχείρησης, καθώς και το ̟ροϊόν της εκκαθάρισής της,
ό̟ως αυτά ̟ροκύ̟τουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους.
2. Το κέρδος α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ροσδιορίζεται για κάθε φορολογικό έτος µε
βάση το λογαριασµό α̟οτελεσµάτων χρήσης, ο ο̟οίος συντάσσεται σύµφωνα µε το
Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο και τον Κώδικα Φορολογικής Α̟εικόνισης Συναλλαγών
(ΚΦΑΣ), ό̟ως ισχύει. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου η ε̟ιχείρηση εφαρµόζει ∆ιεθνή Λογιστικά
Πρότυ̟α, το κέρδος ̟ροσδιορίζεται α̟οκλειστικά σύµφωνα µε τον ̟ίνακα φορολογικών
α̟οτελεσµάτων χρήσης.
16
3. Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου, ως «ε̟ιχειρηµατική συναλλαγή» θεωρείται κάθε
µεµονωµένη ή συµ̟τωµατική ̟ράξη µε την ο̟οία ̟ραγµατο̟οιείται συναλλαγή ή και η
συστηµατική διενέργεια ̟ράξεων στην οικονοµική αγορά µε σκο̟ό την ε̟ίτευξη κέρδους.
Κάθε τρεις οµοειδείς συναλλαγές ̟ου λαµβάνουν χώρα εντός ενός εξαµήνου θεωρούνται
συστηµατική διενέργεια ̟ράξεων. Σε ̟ερί̟τωση συναλλαγών ̟ου αφορούν ακίνητα, η
̟ερίοδος του ̟ροηγούµενου εδαφίου είναι δύο (2) έτη.
Άρθρο 22
Εκ̟ι̟τόµενες ε̟ιχειρηµατικές δα̟άνες
Κατά τον ̟ροσδιορισµό του κέρδους α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα, ε̟ιτρέ̟εται η
έκ̟τωση όλων των δα̟ανών, µε την ε̟ιφύλαξη των διατάξεων του ε̟όµενου άρθρου του
Κ.Φ.Ε, οι ο̟οίες:
α) ̟ραγµατο̟οιούνται ̟ρος το συµφέρον της ε̟ιχείρησης ή κατά τις συνήθεις
εµ̟ορικές συναλλαγές της,
β) αντιστοιχούν σε ̟ραγµατική συναλλαγή,
γ) εγγράφονται στα τηρούµενα βιβλία α̟εικόνισης των συναλλαγών της ̟εριόδου
κατά την ο̟οία ̟ραγµατο̟οιούνται και α̟οδεικνύονται µε κατάλληλα
δικαιολογητικά.
Άρθρο 23
Μη εκ̟ι̟τόµενες ε̟ιχειρηµατικές δα̟άνες
Οι ακόλουθες δα̟άνες δεν εκ̟ί̟τουν:
α) τόκοι α̟ό δάνεια ̟ου λαµβάνονται α̟ό την ε̟ιχείρηση κατά το µέτρο ̟ου
υ̟ερβαίνουν τους τόκους ̟ου θα ̟ροέκυ̟ταν εάν το ε̟ιτόκιο ήταν ίσο µε το ε̟ιτόκιο
̟ου ισχύει για τα έντοκα γραµµάτια του ∆ηµοσίου τρίµηνης διάρκειας κατά το χρόνο
σύναψης του δανείου,
β) κάθε είδους δα̟άνη ̟ου αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υ̟ηρεσιών αξίας άνω των
̟εντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τµηµατική ή ολική εξόφληση δεν έγινε µέσω
τρα̟εζικού λογαριασµού ή µε χρήση ε̟ιταγών,
γ) οι µη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές,
δ) ̟ροβλέψεις για διαγραφή ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων εκτός αν ορίζεται διαφορετικά α̟ό
τον Κ.Φ.Ε,
ε) ̟ρόστιµα και ̟οινές,
στ) η ̟αροχή ή λήψη αµοιβών σε χρήµα ή είδος ̟ου συνιστούν ̟οινικό αδίκηµα ,
ζ) ο φόρος εισοδήµατος, συµ̟εριλαµβανοµένων του τέλους ε̟ιτηδεύµατος και των
έκτακτων εισφορών, ̟ου ε̟ιβάλλεται για τα κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική
δραστηριότητα σύµφωνα µε τον Κ.Φ.Ε, καθώς και ο Φόρος Προστιθέµενης Αξίας ̟ου
αναλογεί σε µη εκ̟ι̟τόµενες δα̟άνες,
17
η) το τεκµαρτό µίσθωµα σε ̟ερί̟τωση ιδιόχρησης κατά το µέτρο ̟ου υ̟ερβαίνει το τρία
τοις εκατό (3%) ε̟ί της αντικειµενικής αξίας του ακινήτου,
θ) οι δα̟άνες για την οργάνωση και διεξαγωγή ενηµερωτικών ηµερίδων και
συναντήσεων ̟ου αφορούν στη σίτιση και διαµονή ̟ελατών ή εργαζοµένων της κατά
το µέτρο ̟ου υ̟ερβαίνουν το ̟οσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συµµετέχοντα και
η συνολική ετήσια δα̟άνη υ̟ερβαίνει το µισό τοις εκατό (0,5%) ε̟ί του ετήσιου
ακαθαρίστου εισοδήµατος της ε̟ιχείρησης
ι) οι δα̟άνες για τη διεξαγωγή εορταστικών εκδηλώσεων, σίτισης και διαµονής
φιλοξενούµενων ̟ροσώ̟ων κατά το µέτρο ̟ου υ̟ερβαίνουν το ̟οσό των τριακοσίων
(300) ευρώ ανά συµµετέχοντα και η συνολική ετήσια δα̟άνη υ̟ερβαίνει το µισό τοις
εκατό (0,5%) ε̟ί του ετήσιου ακαθαρίστου εισοδήµατος της ε̟ιχείρησης.
ια) οι δα̟άνες ψυχαγωγίας. Η διάταξη του ̟ροηγούµενου εδαφίου δεν εφαρµόζεται στην
̟ερί̟τωση ̟ου η ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα του φορολογούµενου έχει ως κύριο
αντικείµενο την ̟αροχή υ̟ηρεσιών ψυχαγωγίας και οι δα̟άνες αυτές
̟ραγµατο̟οιούνται στο ̟λαίσιο της δραστηριότητας αυτής.
ιβ) ̟ροσω̟ικές καταναλωτικές δα̟άνες, και
ιγ) το σύνολο των δα̟ανών ̟ου καταβάλλονται ̟ρος φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή
νοµική οντότητα ̟ου είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος µη συνεργάσιµο ή σε
κράτος ̟ου υ̟όκειται σε ̟ρονοµιακό φορολογικό καθεστώς, σύµφωνα µε τις διατάξεις
του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε, εκτός εάν ο φορολογούµενος α̟οδείξει ότι οι δα̟άνες αυτές
αφορούν ̟ραγµατικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως α̟οτέλεσµα τη
µεταφορά κερδών ή εισοδηµάτων ή κεφαλαίων µε σκο̟ό τη φοροα̟οφυγή.
Άρθρο 24
Α̟οσβέσεις
1. Κατά τον ̟ροσδιορισµό των κερδών α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα, οι α̟οσβέσεις
των στοιχείων του ενεργητικού εκ̟ί̟τουν α̟ό:
α) τον κύριο των ̟αγίων στοιχείων του ενεργητικού της ε̟ιχείρησης σε όλες τις
̟ερι̟τώσεις εκτός της ̟ερί̟τωσης β’,
β) το µισθωτή, σε ̟ερί̟τωση χρηµατοοικονοµικής µίσθωσης.
2. Για τους σκο̟ούς της ̟αρούσας διάταξης, ο όρος «χρηµατοοικονοµική µίσθωση» σηµαίνει
ο̟οιαδή̟οτε ̟ροφορική ή έγγραφη σύµβαση µε την ο̟οία ο εκµισθωτής (κύριος)
υ̟οχρεούται έναντι µισθώµατος να ̟αραχωρεί στο µισθωτή (χρήστη) τη χρήση ενός
̟εριουσιακού στοιχείου, εφόσον ̟ληρούνται ένα ή ̟ερισσότερα α̟ό τα ακόλουθα κριτήρια:
α) η κυριότητα του ̟εριουσιακού στοιχείου ̟εριέρχεται στον µισθωτή µε την λήξη του
χρόνου της µίσθωσης,
β) η σύµβαση της µίσθωσης ̟εριλαµβάνει όρο συµφέρουσας ̟ροσφοράς για την
εξαγορά του εξο̟λισµού σε τιµή κατώτερη της αγοραίας αξίας,
18
γ) η ̟ερίοδος της µίσθωσης καλύ̟τει τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό (90%) της
οικονοµικής διάρκειας ζωής του ̟εριουσιακού στοιχείου ακόµη και στην ̟ερί̟τωση
̟ου ο τίτλος δεν µεταβιβάζεται κατά τη λήξη της µίσθωσης,
δ) κατά τη σύναψη της σύµβασης της µίσθωσης, η ̟αρούσα αξία των µισθωµάτων
ανέρχεται στο ενενήντα τοις εκατό (90%) της αγοραίας αξίας του ̟εριουσιακού
στοιχείου ̟ου εκµισθώνεται,
ε) τα ̟εριουσιακά στοιχεία ̟ου εκµισθώνονται είναι τέτοιας ειδικής φύσης ̟ου µόνον ο
µισθωτής δύναται να τα µεταχειριστεί δίχως να ̟ροβεί σε σηµαντικές αλλοιώσεις.
3. Εδαφικές εκτάσεις, έργα τέχνης, αντίκες, κοσµήµατα και άλλα ̟άγια στοιχεία ενεργητικού
ε̟ιχειρήσεων ̟ου δεν υ̟όκεινται σε φθορά και αχρήστευση λόγω ̟αλαιότητας, δεν
υ̟όκεινται σε α̟όσβεση.
4. Κόστος κτήσης ή κατασκευής, ̟εριλαµβανοµένου και του κόστους βελτίωσης, ανανέωσης
και ανακατασκευής α̟οσβένονται σύµφωνα µε τον ̟αρακάτω ̟ίνακα:
Κατηγορία ενεργητικού ε̟ιχείρησης
Συντελεστής
α̟όσβεσης
(% ανά
φορολογικό έτος)
Κτίρια, κατασκευές, εγκαταστάσεις, βιοµηχανικές και
ειδικές εγκαταστάσεις, α̟οθήκες και σταθµοί,
̟εριλαµβανοµένων των ̟αραρτηµάτων τους (και ειδικών
οχηµάτων φορτοεκφόρτωσης)
4
Εδαφικές εκτάσεις ̟ου χρησιµο̟οιούνται σε εξόρυξη και
λατοµεία, εκτός αν χρησιµο̟οιούνται για τις
υ̟οστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης
5
Μέσα µαζικής µεταφοράς, ̟εριλαµβανόµενων
αεροσκαφών, σιδηροδροµικών συρµών, ̟λοίων και
σκαφών
5
Μηχανήµατα, εξο̟λισµός εκτός η/υ και λογισµικού, 10
Μέσα µεταφοράς ατόµων 16
Μέσα µεταφοράς εµ̟ορευµάτων («εσωτερικές
εµ̟ορευµατικές µεταφορές» )
12
Άυλα στοιχεία και δικαιώµατα 10
Εξο̟λισµός η/υ, κύριος και ̟εριφερειακός και λογισµικό 20
Λοι̟ά ̟άγια στοιχεία της ε̟ιχείρησης 10
5. Εάν ένα ̟εριουσιακό στοιχείο ε̟ιχείρησης χρησιµο̟οιείται ή τίθεται σε υ̟ηρεσία α̟ό τον
φορολογούµενο εντός των τελευταίων έξι (6) µηνών του φορολογικού έτους, το ̟οσό της
α̟όσβεσης είναι το ήµισυ (1/2) του ̟οσού ̟ου υ̟ολογίζεται σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 4.
19
6. Το ̟οσό της α̟όσβεσης δεν δύναται να υ̟ερβεί το κόστος κτήσης ή κατασκευής,
̟εριλαµβανοµένου του κόστους βελτίωσης, ανανέωσης και ανακατασκευής. Εάν το ̟οσό
της α̟όσβεσης είναι µικρότερο α̟ό χίλια ̟εντακόσια ευρώ (€ 1.500) για κάθε ̟εριουσιακό
στοιχείο της ε̟ιχείρησης, το εν λόγω ̟οσό µ̟ορεί να α̟οσβεστεί εξ ολοκλήρου µέσα στο
φορολογικό έτος ̟ου α̟οκτήθηκε το ̟εριουσιακό στοιχείο. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού
Οικονοµικών µ̟ορεί να ανα̟ροσαρµόζεται το ̟οσό ̟ου ορίζεται στο ̟ροηγούµενο
εδάφιο µια φορά ανά ̟έντε έτη, µε βάση τα κατάλληλα στοιχεία ̟ου δηµοσιεύονται α̟ό
την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.).
7. Οι νέες ε̟ιχειρήσεις δύνανται να αναβάλουν την α̟όσβεση των ̟εριουσιακών στοιχείων
της ε̟ιχείρησης κατά τα ̟ρώτα τρία (3) φορολογικά έτη.
Άρθρο 25
Α̟οτίµηση α̟οθεµάτων και ηµικατεργασµένων ̟ροϊόντων
Τα α̟οθέµατα και τα ηµικατεργασµένα ̟ροϊόντα α̟οτιµώνται σύµφωνα µε τους ισχύοντες
κανόνες λογιστικής. Ωστόσο, ο φορολογούµενος δεν ε̟ιτρέ̟εται να χρησιµο̟οιήσει
διαφορετική µέθοδο α̟οτίµησης κατά τα τέσσερα (4) έτη µετά το φορολογικό έτος κατά το
ο̟οίο χρησιµο̟οιήθηκε για ̟ρώτη φορά η µέθοδος α̟οτίµησης ̟ου εφάρµοσε η ε̟ιχείρηση.
Άρθρο 26
Ε̟ισφαλείς α̟αιτήσεις
1. Τα ̟οσά των ̟ροβλέψεων για α̟όσβεση ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων και οι διαγραφές αυτών,
µε την ε̟ιφύλαξη των οριζοµένων στις ̟αραγράφους 5 έως 7 του ̟αρόντος άρθρου,
εκ̟ί̟τουν για φορολογικούς σκο̟ούς, ως εξής:
α) για ληξι̟ρόθεσµες α̟αιτήσεις µέχρι το ̟οσό των χιλίων ευρώ (€ 1.000) ̟ου δεν έχουν
εισ̟ραχθεί για διάστηµα άνω των δώδεκα (12) µηνών, ο φορολογούµενος δύναται να
σχηµατίσει ̟ρόβλεψη ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων σε ̟οσοστό εκατό τοις εκατό (100%) της εν
λόγω α̟αίτησης, εφόσον έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του
δικαιώµατος είσ̟ραξης της εν λόγω α̟αίτησης,
β) για ληξι̟ρόθεσµες α̟αιτήσεις άνω του ̟οσού των χιλίων ευρώ (€ 1.000) ̟ου δεν έχουν
εισ̟ραχθεί για διάστηµα άνω των δώδεκα (12) µηνών, ο φορολογούµενος δύναται να
σχηµατίσει ̟ρόβλεψη ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων, εφόσον έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες
ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώµατος είσ̟ραξης της εν λόγω α̟αίτησης, σύµφωνα
µε τον ακόλουθο ̟ίνακα:
20
Χρόνος υ̟ερηµερίας
(σε µήνες)
Προβλέψεις (σε ̟οσοστό %)
>12 50
>18 75
>24 100
2. Ανεξάρτητα α̟ό την ̟αράγραφο 1, ο σχηµατισµός ̟ροβλέψεων ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων
δεν ε̟ιτρέ̟εται στις ̟ερι̟τώσεις ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων των µετόχων ή εταίρων της
ε̟ιχείρησης µε ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής δέκα τοις εκατό (10%) και των θυγατρικών
εταιρειών της ε̟ιχείρησης µε ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής δέκα τοις εκατό (10%), εκτός αν
για την αξίωση ̟ου αφορά αυτές τις οφειλές υ̟άρχει εκκρεµοδικία ενώ̟ιον δικαστηρίου ή
διαιτητικού δικαστηρίου, ή εάν ο οφειλέτης έχει υ̟οβάλει αίτηµα κήρυξης σε ̟τώχευση ή
υ̟αγωγής σε διαδικασία εξυγίανσης ή σε βάρος του έχει εκκινήσει η διαδικασία
αναγκαστικής εκτέλεσης. Ε̟ίσης, δεν ε̟ιτρέ̟εται ο σχηµατισµός ̟ροβλέψεων για
ε̟ισφαλείς α̟αιτήσεις ̟ου καλύ̟τονται α̟ό ασφάλιση ή ο̟οιαδή̟οτε εγγυοδοσία ή άλλη
ενοχική ή εµ̟ράγµατη ασφάλεια, ή για οφειλές του ∆ηµοσίου ή των Ο.Τ.Α., ή για εκείνες
̟ου έχουν δοθεί µε την εγγύηση αυτών των φορέων.
3. Η ̟ρόβλεψη ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων, σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 1, ανακτάται άµεσα µε
τη µεταφορά αυτής της ̟ρόβλεψης στα κέρδη της ε̟ιχείρησης, εφόσον η α̟αίτηση:
α) καταστεί εισ̟ράξιµη, ή
β) διαγραφεί.
4. Α̟αίτηση δύναται να διαγραφεί για φορολογικούς σκο̟ούς µόνον εφόσον ̟ληρούνται
σωρευτικά οι εξής ̟ροϋ̟οθέσεις:
α) έχει ̟ροηγουµένως εγγραφεί ̟οσό ̟ου αντιστοιχεί στην οφειλή ως έσοδο,
β) έχει ̟ροηγουµένως διαγραφεί α̟ό τα βιβλία του φορολογούµενου, και
γ) έχουν αναληφθεί όλες οι κατά νόµο ενέργειες για την είσ̟ραξη της α̟αίτησης.
5. Οι τρά̟εζες µ̟ορούν να εκ̟ί̟τουν ̟ροβλέψεις ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων σε ̟οσοστό ένα τοις
εκατό (1%) ε̟ί του ̟οσού του ετήσιου µέσου όρου των ̟ραγµατικών χορηγήσεων, ό̟ως
αυτό ̟ροκύ̟τει α̟ό τις µηνιαίες λογιστικές καταστάσεις τους. Τέτοιες χορηγήσεις
συνιστούν οι α̟αιτήσεις κεφαλαίου και οι α̟αιτήσεις των εγγεγραµµένων τόκων, όχι όµως
και ε̟ισφαλών ή µη εισ̟ράξιµων τόκων των ε̟ισφαλών α̟αιτήσεων ή α̟αιτήσεων µη
̟αραγωγικών, τους ο̟οίους οι τρά̟εζες δικαιούνται να µην εµφανίζουν ή εγγράφουν στα
βιβλία τους, υ̟οχρεούµενες να α̟οδεικνύουν ότι ̟ρόκειται για τέτοιους τόκους, καθώς και
η κάλυψη στο σύνολό του ή εν µέρει οµολογιακού δανείου ιδιωτικών ε̟ιχειρήσεων ή η
α̟όκτηση µετοχών κατά τη σύσταση ανώνυµης εταιρείας ή αύξηση του κεφαλαίου της, για
το χρονικό διάστηµα κατά το ο̟οίο οι τίτλοι των οµολογιών ή µετοχών ̟αραµένουν στο
χαρτοφυλάκιο της τρά̟εζας. Στις χορηγήσεις αυτές δεν ̟εριλαµβάνονται τα δάνεια γενικά
̟ρος το ∆ηµόσιο και τα νοµικά ̟ρόσω̟α δηµόσιου δικαίου, τα δάνεια γενικά για τα ο̟οία
δόθηκε εγγύηση του ∆ηµοσίου και οι καταθέσεις σε άλλες τρά̟εζες. Πέρα α̟ό το ̟οσοστό
έκ̟τωσης ̟ου ̟ροβλέ̟εται στο ̟ροηγούµενο εδάφιο οι τρά̟εζες µ̟ορούν να εκ̟ί̟τουν
21
α̟ό το εισόδηµά τους, για τον ̟ροσδιορισµό των α̟οτελεσµάτων της χρήσης ̟ρόσθετες
ειδικές κατά ̟ερί̟τωση ̟ροβλέψεις για την α̟όσβεση α̟αιτήσεων κατά ̟ελατών τους, για
τις ο̟οίες έχει διακο̟εί ο λογισµός τόκων.
6. Οι εταιρείες χρηµατοδοτικής µίσθωσης µ̟ορούν να εκ̟ί̟τουν ̟ροβλέψεις ε̟ισφαλών
α̟αιτήσεων σε ̟οσοστό µέχρι δύο τοις εκατό (2%) ε̟ί του συνολικού ύψους µισθωµάτων, τα
ο̟οία ̟ροκύ̟τουν α̟ό τις συµβάσεις χρηµατοδοτικής µίσθωσης, ̟ου έχουν συναφθεί µέσα
στη διάρκεια του φορολογικού έτους. Το ̟οσό αυτό της ̟ρόβλεψης για κάθε φορολογικό
έτος, συναθροιζόµενο µε το ̟οσό της ̟ρόβλεψης, η ο̟οία διενεργήθηκε σε ̟ρογενέστερα
φορολογικά έτη και εµφανίζεται στα τηρούµενα βιβλία της ε̟ιχείρησης, δεν µ̟ορεί να
υ̟ερβεί το είκοσι ̟έντε τοις εκατό (25%) του καταβεβληµένου µετοχικού κεφαλαίου.
7. Οι εταιρείες ̟αρακτορείας ε̟ιχειρηµατικών α̟αιτήσεων (factoring) µ̟ορούν να εκ̟ί̟τουν
µέχρι ενάµιση τοις εκατό ( 1,5%) ε̟ί του µέσου ετήσιου ύψους των ̟οσών ̟ου ο φορέας έχει
̟ροεξοφλήσει έναντι α̟αιτήσεων ̟ου έχει αναλάβει να εισ̟ράξει α̟ό εξαγωγική
δραστηριότητα χωρίς δικαίωµα αναγωγής, καθώς και µέχρι ένα τοις εκατό (1%) ε̟ί του
µέσου ετήσιου ύψους των ̟οσών των ̟ροεξοφλήσεων έναντι α̟αιτήσεων µε δικαίωµα
αναγωγής.
Άρθρο 27
Μεταφορά ζηµιών
1. Εάν µε τον ̟ροσδιορισµό των ε̟ιχειρηµατικών κερδών το α̟οτέλεσµα είναι ζηµία εντός
του φορολογικού έτους, η ζηµία αυτή µεταφέρεται για να συµψηφισθεί µε τα
ε̟ιχειρηµατικά κέρδη διαδοχικά στα ε̟όµενα ̟έντε (5) φορολογικά έτη. Η ζηµία του
̟ρογενέστερου έτους συµψηφίζεται κατά ̟ροτεραιότητα έναντι της ζηµίας µεταγενέστερου
έτους.
2. Η χρεωστική διαφορά ̟ου ̟ροκύ̟τει σε βάρος των νοµικών ̟ροσώ̟ων α̟ό την ανταλλαγή
οµολόγων του Ελληνικού ∆ηµοσίου ή εταιρικών οµολόγων µε εγγύηση του Ελληνικού
∆ηµοσίου, κατ` εφαρµογή ̟ρογράµµατος συµµετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού
χρέους, εκ̟ί̟τει α̟ό τα ακαθάριστα έσοδα σε τριάντα (30) ισό̟οσες ετήσιες δόσεις, αρχής
γενόµενης α̟ό τη χρήση µέσα στην ο̟οία ̟ραγµατο̟οιείται η ανταλλαγή των τίτλων και
ανεξάρτητα α̟ό το χρόνο διακράτησης των οµολόγων. Για την εφαρµογή του
̟ροηγούµενου εδαφίου, ως χρεωστική διαφορά λαµβάνεται η διαφορά µεταξύ της
ονοµαστικής αξίας των τίτλων ̟ου εκδόθηκαν σε ανταλλαγή και του κόστους α̟όκτησης
των αρχικών τίτλων. Ειδικά, σε ̟ερί̟τωση ̟ου µετά την α̟όκτηση των αρχικών τίτλων
̟ροέκυψε ζηµία α̟ό την α̟οτίµηση τους η ο̟οία δεν έχει συµψηφιστεί µε α̟οθεµατικό
σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 38 του ν. 2238/1994, ό̟ως ισχύει κατά τη δηµοσίευση
του Κ.Φ.Ε λαµβάνεται το αρχικό κόστος α̟όκτησης.
22
3. Ζηµίες ̟ου ̟ροκύ̟τουν στην αλλοδα̟ή συµψηφίζονται µόνον µε ε̟ιχειρηµατικά κέρδη
̟ου ̟ροκύ̟τουν στην αλλοδα̟ή κατά το τρέχον ή µελλοντικό φορολογικό έτος.
4. Εάν στη διάρκεια ενός φορολογικού έτους, η άµεση ή έµµεση ιδιοκτησία του µετοχικού
κεφαλαίου ή τα δικαιώµατα ψήφου µιας ε̟ιχείρησης µεταβληθούν σε ̟οσοστό ̟ου
υ̟ερβαίνει το τριάντα τρία τοις εκατό (33%) της αξίας ή του αριθµού τους, η µεταφορά
σύµφωνα µε το ̟αρόν άρθρο ̟αύει να έχει εφαρµογή στις ζηµίες ̟ου είχε η ε̟ιχείρηση
αυτή κατά το εν λόγω φορολογικό έτος και τα ̟ροηγούµενα ̟έντε (5) έτη, εκτός αν ο
φορολογούµενος α̟οδείξει ότι η µεταβολή της ιδιοκτησίας έγινε α̟οκλειστικά για
εµ̟ορικούς ή ε̟ιχειρηµατικούς λόγους και όχι µε σκο̟ό τη φοροα̟οφυγή ή φοροδιαφυγή.
Άρθρο 28
Έµµεση µέθοδος ̟ροσδιορισµού κερδών
1. Το εισόδηµα των φυσικών και νοµικών ̟ροσώ̟ων και νοµικών οντοτήτων ̟ου ασκούν ή
̟ροκύ̟τει ότι ασκούν ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ροσδιορίζεται µε αντικειµενικό
τρό̟ο στις ακόλουθες ̟ερι̟τώσεις:
α) Όταν δεν τηρούνται τα ̟ροβλε̟όµενα βιβλία ή τηρούνται βιβλία α̟λογραφικά αντί
δι̟λογραφικά, δεν τηρούνται τα φορολογικά στοιχεία και τα λοι̟ά ̟ροβλε̟όµενα
δικαιολογητικά έγγραφα, καθώς και τα συνοδευτικά στοιχεία συναλλαγών και καθίστανται
αδύνατες οι ελεγκτικές ε̟αληθεύσεις.
β) Όταν δεν διαφυλάσσονται ή δεν ̟ροσκοµίζονται µετά α̟ό δύο τουλάχιστον
̟ροσκλήσεις τακτικού φορολογικού ελέγχου τα τηρούµενα βιβλία, τα φορολογικά στοιχεία
και τα λοι̟ά ̟ροβλε̟όµενα δικαιολογητικά έγγραφα, καθώς και τα συνοδευτικά στοιχεία
συναλλαγών, εκτός εάν υ̟άρχει η δυνατότητα ανα̟αραγωγής αυτών µε αξιό̟ιστο τρό̟ο,
α̟ό τον ίδιο τον υ̟όχρεο ή/και α̟ό τις διασταυρώσεις του ελέγχου.
2. Για τους υ̟όχρεους για τους ο̟οίους συντρέχουν οι ̟ροϋ̟οθέσεις των ̟ερι̟τώσεων α` και
β` της ̟αραγράφου 1:
α) Το εισόδηµα ̟ροσδιορίζεται µε βάση τα στοιχεία και τις ̟ληροφορίες ̟ου διαθέτει η
ελεγκτική αρχή για την έκταση της συναλλακτικής δράσης και τις συνθήκες λειτουργίας της
ε̟ιχείρησης. Στην ̟ερί̟τωση αυτή λαµβάνονται υ̟όψη οι αγορές, οι ̟ωλήσεις και το µικτό
κέρδος ̟ου εµφανίζει η ε̟ιχείρηση, το µικτό κέρδος ̟ου ̟ραγµατο̟οιείται α̟ό οµοειδείς
ε̟ιχειρήσεις ̟ου λειτουργούν µε ̟αρόµοιες συνθήκες, το α̟ασχολούµενο ̟ροσω̟ικό, το
ύψος των κεφαλαίων ̟ου έχουν ε̟ενδυθεί, καθώς και των ίδιων κεφαλαίων κίνησης, το
̟οσό των δανείων και των ̟ιστώσεων, το ̟οσό των εξόδων ̟αραγωγής και διάθεσης των
εµ̟ορευµάτων, των εξόδων διαχείρισης και γενικά κάθε ε̟αγγελµατική δα̟άνη.
Ειδικά για τον ̟ροσδιορισµό του εισοδήµατος των φυσικών ̟ροσώ̟ων ̟ου ασκούν
ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα λαµβάνονται υ̟όψη ο χρόνος και ο τρό̟ος άσκησης του
23
ε̟αγγέλµατος, ο τό̟ος ̟ου ασκείται αυτό, η ειδικότητα, ο ε̟ιστηµονικός τίτλος, ο κύκλος
των εργασιών, το ύψος της αµοιβής ̟ου εισ̟ράττεται κατά ̟ερί̟τωση, το ̟ροσω̟ικό το
ο̟οίο α̟ασχολείται, τα µέσα ̟ου διαθέτονται, η ̟ελατεία, το ύψος των ε̟αγγελµατικών
δα̟ανών και γενικά κάθε άλλο στοιχείο ̟ου ̟ροσδιορίζει την ε̟αγγελµατική
δραστηριότητα και α̟όδοση αυτών. Η κρίση της ελεγκτικής αρχής για τον ̟ροσδιορισµό
του εισοδήµατος ̟ρέ̟ει να βασίζεται στα δεδοµένα της κοινής ̟είρας.
β)Τα κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ροσδιορίζονται µε ̟ολλα̟λασιασµό του
εισοδήµατος, ό̟ως αυτό ̟ροσδιορίζεται σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην ̟ερί̟τωση α’ µε το
µοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους ̟ου ̟εριλαµβάνεται σε ειδικό ̟ίνακα ο ο̟οίος
καταρτίζεται µε α̟οφάσεις του Υ̟ουργού Οικονοµικών ̟ου δηµοσιεύονται στην
Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, ̟ροσαυξηµένο κατά ̟ενήντα τοις εκατό (50%). Στην
̟ερί̟τωση ̟ου για κά̟οια δραστηριότητα δεν έχει ̟ροβλεφθεί µοναδικός συντελεστής
καθαρού κέρδους στον ανωτέρω ̟ίνακα, εφαρµόζεται ο µέσος όρος των συντελεστών της
κατηγορίας του ̟ίνακα στην ο̟οία θα εντασσόταν η δραστηριότητα αυτή ̟ροσαυξηµένος
κατά ̟ενήντα τοις εκατό (50%).
3. Αν α̟ό τα στοιχεία ̟ου ̟ροσκοµίζει ο φορολογούµενος ̟ροκύ̟τει α̟οδεδειγµένα, ότι, α̟ό
γεγονότα ανώτερης βίας, το ̟ραγµατικό κέρδος είναι κατώτερο α̟ό αυτό ̟ου
̟ροσδιορίζεται µε την εφαρµογή του µοναδικού συντελεστή καθαρού κέρδους, το κέρδος
αυτό µ̟ορεί να καθορίζεται µε χρήση κατώτερου συντελεστή, όχι όµως κατώτερου α̟ό το
µηδέν.
4. Εξαιρετικά, σε ̟ερι̟τώσεις µερικής ή ολικής καταστροφής της ε̟ιχείρησης και των βιβλίων
και στοιχείων α̟ό ̟υρκαγιά, σεισµό, ̟ληµµύρα ή θεοµηνία, µ̟ορεί να αναγνωρισθεί
αρνητικός συντελεστής µέχρι ̟οσοστό ̟έντε τοις εκατό (5%) ε̟ί του εισοδήµατος των
ανέλεγκτων χρήσεων. Στις ̟ερι̟τώσεις αυτές το σχετικό αίτηµα της ε̟ιχείρησης
αξιολογείται α̟ό τη Φορολογική ∆ιοίκηση.
Άρθρο 29
Φορολογικός συντελεστής
1. Τα κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα φορολογούνται σύµφωνα µε την ακόλουθη
κλίµακα:
Φορολογητέο Σύνολο
εισόδηµα
(ευρώ)
Συντελεστής
(%)
Φόρος
κλιµακίου
(ευρώ) Εισόδηµα (ευρώ) Φόρος (ευρώ)
≦ 50.000 26% 13.000 50.000 13.000
≦ 50.001 33%
2. Για τα φυσικά ̟ρόσω̟α µε ̟ρώτη δήλωση έναρξης ε̟ιτηδεύµατος α̟ό 1ης Ιανουαρίου 2013
και για τα τρία (3) ̟ρώτα έτη άσκησης της δραστηριότητας τους ο φορολογικός συντελεστής
24
του ̟ρώτου κλιµακίου της κλίµακας της ̟αραγράφου 1 µειώνεται κατά ̟ενήντα τοις εκατό
(50%), εφόσον το ετήσιο ακαθάριστο εισόδηµα τους α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα δεν
υ̟ερβαίνει τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ.
3. Τα κέρδη α̟ό ατοµική αγροτική ε̟ιχείρηση φορολογούνται µε συντελεστή δεκατρία τοις
εκατό (13%).
25
Κεφάλαιο ∆’
Εναλλακτικός τρό̟ος υ̟ολογισµού της ελάχιστης φορολογίας
Άρθρο 30
Εναλλακτικός τρό̟ος υ̟ολογισµού της ελάχιστης φορολογίας
1. Ο φορολογούµενος ̟ου υ̟όκειται σε φόρο εισοδήµατος φυσικών ̟ροσώ̟ων, υ̟οβάλλεται
σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία όταν το τεκµαρτό εισόδηµά του είναι υψηλότερο α̟ό
το συνολικό εισόδηµά του. Σε αυτή την ̟ερί̟τωση το φορολογητέο εισόδηµα είναι η
διαφορά ̟ου ̟ροκύ̟τει µεταξύ του τεκµαρτού και του συνολικού εισοδήµατος. και
φορολογείται σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 1 του άρθρου 29.
2. Το τεκµαρτό εισόδηµα υ̟ολογίζεται µε βάση τις δα̟άνες διαβίωσης του φορολογούµενου
και των εξαρτώµενων µελών του σύµφωνα µε τα άρθρα 31 έως και 34.
3. Το «συνολικό εισόδηµα» ̟ροσδιορίζεται ως το συνολικό ̟οσό του φορολογητέου
εισοδήµατος κατά την έννοια του άρθρου 7 ̟ου α̟οκτά ο φορολογούµενος και τα
εξαρτώµενα µέλη του α̟ό τις τέσσερις κατηγορίες ακαθάριστων εσόδων ̟ου
αναγνωρίζονται στο άρθρο 7 του Κ.Φ.Ε.
Άρθρο 31
Αντικειµενικές δα̟άνες και υ̟ηρεσίες
1. Για τον ̟ροσδιορισµό του τεκµαρτού εισοδήµατος του φορολογουµένου και των
εξαρτηµένων µελών του λαµβάνονται υ̟όψη τα ακόλουθα:
α) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη, µε βάση τα τετραγωνικά µέτρα της ιδιοκατοικούµενης
ή µισθωµένης ή της δωρεάν ̟αραχωρούµενης κύριας κατοικίας ορίζεται κλιµακωτά, για τα
ογδόντα (80) ̟ρώτα τετραγωνικά µέτρα κύριων χώρων αυτής, µε σαράντα (40) ευρώ το
τετραγωνικό µέτρο, για τα ε̟όµενα α̟ό ογδόντα ένα (81) µέχρι και εκατόν είκοσι (120)
τετραγωνικά µέτρα κύριων χώρων αυτής, µε εξήντα ̟έντε (65) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο,
για τα ε̟όµενα α̟ό εκατόν είκοσι ένα (121) µέχρι και διακόσια (200) τετραγωνικά µέτρα
κύριων χώρων αυτής, µε εκατόν δέκα (110) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο, για τα διακόσια
ένα (201) έως τριακόσια (300) τετραγωνικά µέτρα κύριων χώρων αυτής, µε διακόσια (200)
ευρώ το τετραγωνικό µέτρο και για τα ̟λέον των τριακοσίων (300) τετραγωνικών µέτρων
κύριων χώρων αυτής, µε τετρακόσια (400) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο. Για τον υ̟ολογισµό
της ετήσιας αντικειµενικής δα̟άνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται
̟οσό σαράντα (40) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο. Τα ̟αρα̟άνω ̟οσά ̟ροσαυξάνονται,
̟ροκειµένου για κατοικίες ̟ου βρίσκονται σε ̟εριοχές µε τιµή ζώνης, σύµφωνα µε τον
αντικειµενικό ̟ροσδιορισµό των ακινήτων, α̟ό 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό
µέτρο, κατά ̟οσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για ̟εριοχές µε τιµή ζώνης α̟ό 5.000
ευρώ και άνω το τετραγωνικό µέτρο, κατά ̟οσοστό εβδοµήντα τοις εκατό (70%). Όλα τα
26
̟αρα̟άνω ̟οσά ̟ροσαυξάνονται, ̟ροκειµένου για µονοκατοικίες, κατά ̟οσοστό είκοσι
τοις εκατό (20%).
β) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη, ̟ου εκτιµάται µε βάση τα τετραγωνικά µέτρα µιας ή
̟ερισσοτέρων ιδιοκατοικούµενων ή µισθωµένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των
βοηθητικών χώρων αυτών, ορίζεται στο ένα δεύτερο (1/2) της ετήσιας αντικειµενικής
δα̟άνης ό̟ως αυτή ορίζεται στην ̟ερί̟τωση α’.
γ) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη ε̟ιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ορίζεται ως
εξής:
αα) για τα αυτοκίνητα µέχρι χίλια διακόσια (1.200) κυβικά εκατοστά σε τέσσερις χιλιάδες
(4.000) ευρώ,
ββ) για αυτοκίνητα µεγαλύτερα των χιλίων διακοσίων (1.200) κυβικών εκατοστών
̟ροστίθενται εξακόσια (600) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά µέχρι τα δύο χιλιάδες
(2.000) κυβικά εκατοστά,
γγ) για αυτοκίνητα µεγαλύτερα των δύο χιλιάδων (2.000) κυβικών εκατοστών ̟ροστίθενται
εννιακόσια (900) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά και µέχρι τρεις χιλιάδες (3.000)
κυβικά εκατοστά και
δδ) για αυτοκίνητα µεγαλύτερα α̟ό τρεις χιλιάδες (3.000) κυβικά εκατοστά ̟ροστίθενται
χίλια διακόσια (1.200) ευρώ ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά.»
Τα ̟αρα̟άνω ̟οσά ετήσιας αντικειµενικής δα̟άνης α̟ό κάθε αυτοκίνητο µειώνονται
ανάλογα µε την ̟αλαιότητα του, η ο̟οία υ̟ολογίζεται α̟ό το έτος ̟ρώτης κυκλοφορίας
του στην Ελλάδα, κατά ̟οσοστό ως εξής:
αα) Τριάντα τοις εκατό (30%) για χρονικό διάστηµα ̟άνω α̟ό ̟έντε (5) και µέχρι δέκα (10)
έτη.
ββ) Πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστηµα ̟άνω α̟ό δέκα (10) έτη. Η ετήσια
αντικειµενική δα̟άνη δεν εφαρµόζεται για ε̟ιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ̟ου
διαθέτουν ̟ιστο̟οιητικό αυθεντικότητας το ο̟οίο εκδίδεται α̟ό διεθνή ή ηµεδα̟ό φορέα
̟ου έχει αρµοδιότητα να εκδίδει τέτοιο ̟ιστο̟οιητικό, καθώς και για ε̟ιβατικά αυτοκίνητα
ιδιωτικής χρήσης τα ο̟οία είναι ειδικά διασκευασµένα για κινητικά ανα̟ήρους.
Ως ε̟ιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασµένα για κινητικά ανα̟ήρους
θεωρούνται εκείνα ̟ου διασκευάσθηκαν ύστερα α̟ό άδεια της αρµόδιας αρχής για να
οδηγούνται α̟ό ̟ρόσω̟α ̟ου ̟αρουσιάζουν κινητική ανα̟ηρία σε ̟οσοστό τουλάχιστον
εξήντα ε̟τά τοις εκατό (67%) ή για να µεταφέρουν αυτά τα ̟ρόσω̟α µαζί µε τα
αντικείµενα ̟ου είναι α̟αραίτητα για τη µετακίνησή τους. Στις ̟ερι̟τώσεις εταιριών
οµόρρυθµων ή ετερόρρυθµων ή ̟εριορισµένης ευθύνης ή ιδιωτικών κεφαλαιουχικών
εταιρειών ή ανωνύµων ή αστικών, καθώς και των κοινωνιών και κοινο̟ραξιών ̟ου ασκούν
ε̟ιχείρηση ή ε̟άγγελµα, οι ο̟οίες έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους ε̟ιβατικά
αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η αντικειµενική δα̟άνη ̟ου αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως
αντικειµενική δα̟άνη των:
i) οµόρρυθµων ή α̟λών, εκτός των ετερόρρυθµων, εταίρων ή κοινωνών ή µελών της
κοινο̟ραξίας φυσικών ̟ροσώ̟ων, ε̟ιµεριζόµενη µεταξύ αυτών κατά το ̟οσοστό
συµµετοχής τους στην εταιρία, ̟ροκειµένου ̟ερί οµόρρυθµων ή ετερόρρυθµων ή αστικών
εταιριών ή στην κοινωνία ή στην κοινο̟ραξία,
27
ιι) των φυσικών ̟ροσώ̟ων, µελών της εταιρίας ̟εριορισµένης ευθύνης, ε̟ιµεριζόµενη
µεταξύ αυτών, κατά το ̟οσοστό συµµετοχής του καθενός στην εταιρία ̟εριορισµένης
ευθύνης, όταν οι διαχειριστές αυτής δεν είναι εταίροι της,
iii) των διαχειριστών της εταιρίας ̟εριορισµένης ευθύνης ̟ου είναι και εταίροι της,
ε̟ιµεριζόµενη µεταξύ αυτών κατά το ̟οσοστό συµµετοχής τους στην εταιρία ̟εριορισµένης
ευθύνης και
iv) των διευθυνόντων και εντεταλµένων συµβούλων, διοικητών ανωνύµων εταιριών και
̟ροέδρων των διοικητικών συµβουλίων τους, ε̟ιµεριζόµενη ισοµερώς µεταξύ τους.
Αν στις ̟ιο ̟άνω ̟ερι̟τώσεις οι εταίροι των οµόρρυθµων ή ετερόρρυθµων ή ̟εριορισµένης
ευθύνης ή αστικών εταιριών, καθώς και των κοινωνιών ή κοινο̟ραξιών είναι νοµικά
̟ρόσω̟α, η αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει µε βάση τα ε̟ιβατικά αυτοκίνητα
ιδιωτικής χρήσης ̟ου έχουν στην κυριότητα ή την κατοχή τους λογίζεται ως αντικειµενική
δα̟άνη των φυσικών ̟ροσώ̟ων, ̟ου µετέχουν σε αυτά τα νοµικά ̟ρόσω̟α, σύµφωνα µε
όσα ορίζονται στο ̟ροηγούµενο εδάφιο.
Για τα αλλοδα̟ά νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου δεν έχουν εγκατάσταση στην Ελλάδα, αλλά
υ̟οχρεούνται σε υ̟οβολή δήλωσης, καθώς και για τις αλλοδα̟ές ε̟ιχειρήσεις, το ̟οσό της
ετήσιας αντικειµενικής δα̟άνης ̟ου ̟ροκύ̟τει µε βάση αυτοκίνητα αυτής της ̟ερί̟τωσης,
ιδιοκτησίας του αλλοδα̟ού νοµικού ̟ροσώ̟ου ή ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου,
υ̟οκαταστήµατος ή ̟ρακτορείου της αλλοδα̟ής ε̟ιχείρησης εγκατεστηµένου στην
Ελλάδα, βαρύνει το ̟ρόσω̟ο ̟ου εκ̟ροσω̟εί στην Ελλάδα το αλλοδα̟ό νοµικό ̟ρόσω̟ο
ή την αλλοδα̟ή ε̟ιχείρηση ή ̟ροΐσταται του γραφείου ή υ̟οκαταστήµατος ή ̟ρακτορείου.
Η αντικειµενική αυτή δα̟άνη βαρύνει καθένα α̟ό τα φυσικά ̟ρόσω̟α ̟ου ορίζονται α̟ό
τις διατάξεις αυτής της ̟αραγράφου ανεξάρτητα α̟ό τον τό̟ο διαµονής ή κατοικίας τους
και δεν µ̟ορεί για καθένα α̟ό αυτά τα ̟ρόσω̟α και για κάθε εταιρία να είναι ανώτερη
α̟ό τη µεγαλύτερη αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό αυτοκίνητο της εταιρίας.
Αν ο φορολογούµενος και τα εξαρτώµενα µέλη του είναι κύριοι ή κάτοχοι και άλλων
ε̟ιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει για τα
αυτοκίνητα αυτά λαµβάνεται υ̟όψη για τον υ̟ολογισµό της συνολικής αντικειµενικής
δα̟άνης.
Η αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει βάσει ε̟ιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης,
του ο̟οίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως αντικειµενική δα̟άνη του
γονέα ̟ου έχει το µεγαλύτερο εισόδηµα και αν αυτός έχασε τη γονική µέριµνα, του άλλου
γονέα. Αν α̟οκτηθεί ή µεταβιβασθεί µε ο̟οιονδή̟οτε τρό̟ο ε̟ιβατικό αυτοκίνητο
ιδιωτικής χρήσης κατά τη διάρκεια του έτους, η αντικειµενική δα̟άνη ̟εριορίζεται σε τόσα
δωδέκατα όσοι και οι µήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. ∆ιάστηµα µεγαλύτερο
α̟ό δεκα̟έντε (15) ηµέρες λογίζεται ως ολόκληρος µήνας. Τα ίδια εφαρµόζονται και σε
̟ερί̟τωση ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου α̟ό ο̟οιαδή̟οτε
αιτία.
Αν µεταβιβασθεί ή α̟οκτηθεί εικονικά αυτοκίνητο α̟ό ̟ερισσότερα ̟ρόσω̟α, η ετήσια
αντικειµενική δα̟άνη του ισχύει αυτοτελώς στο σύνολο της για καθέναν α̟ό τους
συµβαλλοµένους. Εικονική θεωρείται η µεταβίβαση ή η κτήση ̟ου ̟ραγµατο̟οιείται ιδίως
µεταξύ συγγενών εξ αίµατος ή εξ αγχιστείας κατ` ευθεία γραµµή ή εκ ̟λαγίου µέχρι και τον
28
τρίτο βαθµό, ε̟ιτρέ̟εται όµως η αντα̟όδειξη. Όταν η συγκυριότητα είναι ̟ραγµατική, η
ετήσια αντικειµενική δα̟άνη ε̟ιµερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών µεριδίων καθενός
συγκυρίου.
Προκειµένου για εκ̟αιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις ε̟ιχειρήσεις
ενοικίασης αυτοκινήτων, ̟ου χρησιµο̟οιούν για το σκο̟ό αυτόν ̟ερισσότερα ε̟ιβατικά
αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υ̟ολογισµό της ετήσιας αντικειµενικής δα̟άνης
λαµβάνεται υ̟όψη το αυτοκίνητο ̟ου δίνει τη µεγαλύτερη αντικειµενική δα̟άνη. Στις
̟ερι̟τώσεις ενοικίασης ή χρηµατοδοτικής µίσθωσης αυτοκινήτων ε̟ιβατικών ιδιωτικής ή
µικτής χρήσης, η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη, ̟ου αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιµο̟οίησης
αυτών, βαρύνει το µισθωτή τους.
Οι διατάξεις της ̟ερί̟τωσης γ’ εφαρµόζονται ανάλογα και για τον ̟ροσδιορισµό της
ετήσιας αντικειµενικής δα̟άνης των αυτοκινήτων µικτής χρήσης και των αυτοκινήτων
τύ̟ου JEEP.
δ) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη ̟ου καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους
και µέσης εκ̟αίδευσης, µε εξαίρεση τα εσ̟ερινά γυµνάσια και λύκεια, καθώς και τα ειδικά
σχολεία ατόµων µε ειδικές ανάγκες, ό̟ως ̟ροκύ̟τει α̟ό τις σχετικές α̟οδείξεις ̟αροχής
υ̟ηρεσιών.
ε) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη ̟ου καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς
αυτοκινήτων, δασκάλους και λοι̟ό ̟ροσω̟ικό, η ο̟οία ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο
όριο αµοιβών ό̟ως αυτό ̟ροσδιορίζεται α̟ό τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη
κατηγορία εργαζοµένων. Η διάταξη αυτή δεν εφαρµόζεται όταν ο φορολογούµενος
α̟ασχολεί έναν µόνο οικιακό βοηθό ή όταν ο ίδιος ή ̟ρόσω̟ο ̟ου συνοικεί µε αυτόν και
τον βαρύνει έχει ανα̟ηρία εξήντα ε̟τά τοις εκατό και ̟άνω (67%) [α̟ό διανοητική
καθυστέρηση ή φυσική ανα̟ηρία] ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα ̟έντε (65) ετών και
α̟ασχολεί ένα νοσοκόµο.
στ) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη µε βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης,
κυριότητας ή κατοχής του φορολογουµένου, της συζύγου του ή των ̟ροσώ̟ων ̟ου τους
βαρύνουν εκτιµάται µε βάση το κόστος τελών ελλιµενισµού, ασφαλίστρων, καυσίµων,
συντήρησης και ̟ρακτόρευσης και ορίζεται, ανάλογα µε τα µέτρα ολικού µήκους του
σκάφους, ως εξής:
αα) για µηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύ̟ου, ταχύ̟λοα και µη, ολικού µήκους µέχρι
̟έντε (5) µέτρα, στο ̟οσό των τεσσάρων χιλιάδων (4.000) ευρώ, ενώ για τα ̟άνω α̟ό ̟έντε
(5) µέτρα το ̟όσο αυτό αυξάνεται κατά δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ το µέτρο.»
ββ) για ιστιοφόρα ή µηχανοκίνητα ή µικτά σκάφη µε χώρο ενδιαίτησης, ολικού µήκους
µέχρι και ε̟τά (7) µέτρα, δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, ̟άνω α̟ό ε̟τά (7) και µέχρι δέκα
(10) µέτρα ̟ροστίθενται τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ ανά ε̟ι̟λέον µέτρο µήκους, ̟άνω α̟ό
δέκα (10) και µέχρι δώδεκα (12) µέτρα ̟ροστίθενται ε̟τά χιλιάδες ̟εντακόσια (7.500) ευρώ
ανά ε̟ι̟λέον µέτρο µήκους, ̟άνω α̟ό δώδεκα (12) και µέχρι δεκα̟έντε (15) µέτρα
δεκα̟έντε χιλιάδες (15.000) ευρώ ανά ε̟ι̟λέον µέτρο µήκους, ̟άνω α̟ό δεκα̟έντε (15) και
µέχρι δεκαοκτώ (18) µέτρα είκοσι δύο χιλιάδες ̟εντακόσια (22.500) ευρώ ανά ε̟ι̟λέον
µέτρο µήκους, ̟άνω α̟ό δεκαοκτώ (18) και µέχρι είκοσι δύο (22) µέτρα τριάντα χιλιάδες
(30.000) ευρώ ανά ε̟ι̟λέον µέτρο µήκους και ̟άνω α̟ό είκοσι δύο (22) µέτρα ̟ροστίθενται
̟ενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ ανά ε̟ι̟λέον µέτρο µήκους.
29
Τα ̟οσά της ετήσιας τεκµαρτής δα̟άνης αυτής της υ̟ο̟ερί̟τωσης µειώνονται κατά
̟οσοστό ̟ενήντα τοις εκατό (50%) ̟ροκειµένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο
̟οσοστό µειώνονται και για ̟λοία αναψυχής ̟ου έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται
στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου α̟ό ξύλο, τύ̟ων “τρεχαντήρι”, “βαρκαλάς”, “̟έραµα”,
“τσερνίκι” και “λίµ̟ερτυ”, ̟ου ̟ροέρχονται α̟ό την ελληνική ναυτική ̟αράδοση. Η
τεκµαρτή δα̟άνη α̟ό κάθε σκάφος µειώνεται ανάλογα µε την ̟αλαιότητα του κατά
̟οσοστό δεκα̟έντε τοις εκατό (15%) αν έχει ̟εράσει χρονικό διάστηµα ̟άνω α̟ό ̟έντε (5)
έτη και µέχρι δέκα (10) έτη α̟ό το έτος ̟ου νηολογήθηκε για ̟ρώτη φορά και τριάντα τοις
εκατό (30%) αν έχει ̟εράσει χρονικό διάστηµα ̟άνω α̟ό δέκα (10) έτη. Για σκάφη µε
µόνιµο ̟λήρωµα ναυτολογηµένο για ολόκληρο ή µέρος του έτους, στην ̟αρα̟άνω δα̟άνη
̟ροστίθεται και η αµοιβή του ̟ληρώµατος. Τα σκάφη ε̟αγγελµατικής χρήσης δεν
λαµβάνονται υ̟όψη για την αντικειµενική δα̟άνη. Οι διατάξεις της ̟ερί̟τωσης γ`, εκτός
αυτών ̟ου αναφέρονται στην ̟αλαιότητα των αυτοκινήτων, εφαρµόζονται ανάλογα και
στην ̟ερί̟τωση αυτή.
ζ) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη για αεροσκάφη, ελικό̟τερα και ανεµό̟τερα κυριότητας
ή κατοχής του φορολογουµένου και των εξαρτώµενων µελών του και τους βαρύνουν, η
ο̟οία ορίζεται ως εξής:
αα) Για ανεµό̟τερα στο ̟οσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ.
ββ) Για αεροσκάφη µε κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς
και ελικό̟τερα, στο ̟οσό των εξήντα ̟έντε χιλιάδων (65.000) ευρώ για τους εκατόν ̟ενήντα
(150) ̟ρώτους ί̟̟ους ισχύος του κινητήρα τους ̟ου ̟ροσαυξάνεται µε το ̟οσό των
̟εντακοσίων (500) ευρώ για κάθε ί̟̟ο ̟άνω α̟ό τους εκατόν ̟ενήντα (150) ί̟̟ους.
γγ) Για αεροσκάφη αεριο̟ροωθούµενα (JET) στο ̟οσό των διακοσίων (200) ευρώ για κάθε
λίµ̟ρα ώθησης. Οι διατάξεις της ̟ερί̟τωσης γ`, εκτός της ακινησίας και ̟αλαιότητας,
εφαρµόζονται αναλόγως και στην ̟ερί̟τωση αυτή.
δδ) Για τις υ̟ερελαφρές ̟τητικές αθλητικές µηχανές (Υ.Π.Α.Μ.) ̟ου υ̟άγονται στην
̟αράγραφο 1 του άρθρου 4 του υ̟` αριθµ. ∆2/26314/8802/27.7.2010 Κανονισµού
υ̟ερελαφρών ̟τητικών αθλητικών µηχανών (ΦΕΚ 1360 Β`), στο ̟οσό των είκοσι χιλιάδων
(20.000) ευρώ. Η διάταξη του ̟ροηγούµενου εδαφίου ισχύει α̟ό 1.1.2011 και µετά.»
η) Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη, εξωτερικής δεξαµενής κολύµβησης ̟ου ̟ροκύ̟τει για
τον κύριο ή κάτοχο αυτής, ορίζεται, ανάλογα µε την ε̟ιφάνεια της, ανά κλίµακα, σε εκατόν
εξήντα (160) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο µέχρι τα εξήντα (60) τετραγωνικά µέτρα και σε
τριακόσια είκοσι (320) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο για ε̟ιφάνεια άνω των εξήντα (60)
τετραγωνικών µέτρων.
Προκειµένου για εσωτερική δεξαµενή κολύµβησης τα ̟αρα̟άνω ̟οσά δι̟λασιάζονται.
θ) Η ελάχιστη ετήσια αντικειµενική δα̟άνη του φορολογούµενου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες
(3.000) ευρώ ̟ροκειµένου για τον άγαµο και σε ̟έντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους
συζύγους ̟ου υ̟οβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται ̟ραγµατικό ή τεκµαρτό
εισόδηµα.
2. Το ετήσιο συνολικό ̟οσό της αντικειµενικής δα̟άνης, ̟ου ̟ροσδιορίζεται σύµφωνα µε τις
διατάξεις της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, µ̟ορεί να αµφισβητηθεί α̟ό τον
φορολογούµενο όταν αυτό είναι µεγαλύτερο α̟ό την ̟ραγµατική δα̟άνη του
30
φορολογουµένου και των εξαρτώµενων µελών ̟ου τον βαρύνουν, εφόσον αυτό
α̟οδεικνύεται α̟ό τον υ̟όχρεο µε βάση ̟ραγµατικά ̟εριστατικά ή στοιχεία. Τέτοια
̟εριστατικά συντρέχουν ιδίως στο ̟ρόσω̟ο των υ̟όχρεων, οι ο̟οίοι:
α) υ̟ηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένο̟λες ∆υνάµεις,
β) είναι φυλακισµένοι,
γ) νοσηλεύονται σε νοσοκοµείο ή κλινική,
δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθηµα ανεργίας,
ε) συγκατοικούν µε συγγενείς ̟ρώτου βαθµού και έχουν µειωµένες δα̟άνες διαβίωσης,
λόγω α̟οδεδειγµένης συµβολής στις δα̟άνες αυτές των συγγενών τους µε την ̟ροϋ̟όθεση
ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδηµα α̟ό εµφανείς ̟ηγές,
στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι ο̟οίοι έχουν στην κυριότητα τους ε̟ιβατικά αυτοκίνητα
ιδιωτικής χρήσης α̟ό κληρονοµιά του ̟ατέρα ή της µητέρας τους και
ζ) ̟ροσκοµίζουν στοιχεία α̟ό τα ο̟οία α̟οδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας
̟ραγµατο̟οίησαν δα̟άνη µικρότερη α̟ό την αντικειµενική.
Όταν συντρέχει µία ή ̟ερισσότερες α̟ό τις ̟ερι̟τώσεις αυτές, ο φορολογούµενος
υ̟οχρεούται να υ̟οβάλει µαζί µε τη δήλωση του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την
α̟όδειξη των ισχυρισµών του. Η Φορολογική ∆ιοίκηση ελέγχει την αλήθεια των
ισχυρισµών και την ακρίβεια των α̟οδεικτικών στοιχείων του φορολογουµένου και µειώνει
ανάλογα την ετήσια αντικειµενική δα̟άνη, στην ο̟οία αναφέρονται οι ισχυρισµοί και τα
α̟οδεικτικά στοιχεία.
Στις ̟ιο ̟άνω α’ και ε’ ̟ερι̟τώσεις, η διαφορά µεταξύ της αντικειµενικής δα̟άνης και της
̟ραγµατικής δα̟άνης λαµβάνεται υ̟όψη για τον υ̟ολογισµό της συνολικής
αντικειµενικής δα̟άνης του γονέα ή του τέκνου ̟ου συµβάλλει στις δα̟άνες διαβίωσης του
υ̟όχρεου.
Αν ̟ρόκειται για τους γονείς, η διαφορά αντικειµενικής δα̟άνης καταλογίζεται σε
εκείνον ̟ου έχει το µεγαλύτερο εισόδηµα.
Άρθρο 32
∆α̟άνες α̟όκτησης ̟εριουσιακών στοιχείων
Ως ετήσια δα̟άνη του φορολογουµένου και των εξαρτώµενων µελών του λογίζονται και τα
χρηµατικά ̟οσά ̟ου ̟ραγµατικά καταβάλλονται για:
α) Αγορά ή χρηµατοδοτική µίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούµενων
οχηµάτων, ̟λοίων αναψυχής και λοι̟ών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών
̟ραγµάτων µεγάλης αξίας.
Ως κινητά ̟ράγµατα µεγάλης αξίας νοούνται εκείνα ̟ου η αξία τους υ̟ερβαίνει το ̟οσό
των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ. Αν η αξία κάθε ̟ράγµατος είναι µικρότερη του ̟οσού
αυτού, τα αγορασθέντα όµως ̟ράγµατα α̟οτελούν κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις
ενιαίο σύνολο, τότε για τον υ̟ολογισµό της αξίας λαµβάνεται υ̟όψη η αξία όλων αυτών
των ̟ραγµάτων, εφόσον υ̟ερβαίνει το ̟οσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.
Οι διατάξεις της ̟ερί̟τωσης α` της ̟αραγράφου 1 δεν εφαρµόζονται για τα ̟ρόσω̟α ̟ου
αναφέρονται στην ̟αράγραφο 2 του άρθρου 12 της Συµφωνίας Έδρας µεταξύ της
31
Κυβέρνησης της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας και της Τρά̟εζας Εµ̟ορίου και Ανά̟τυξης του
Ευξείνου Πόντου, ̟ου κυρώθηκε µε το ν. 2707/1999 (ΦΕΚ 78 Α’ ).
β) Αγορά ε̟ιχειρήσεων ή τη σύσταση ή την αύξηση του κεφαλαίου ε̟ιχειρήσεων ̟ου
λειτουργούν ατοµικώς ή µε τη µορφή οµόρρυθµης ή ετερόρρυθµης ή ανώνυµης εταιρείας ή
̟εριορισµένης ευθύνης εταιρίας ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινωνίας ή
κοινο̟ραξίας ή αστικής εταιρίας ή την αγορά εταιρικών µερίδων και χρεογράφων γενικώς.
γ) Αγορά ή χρονοµεριστική ή χρηµατοδοτική µίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδοµών ή
κατασκευή δεξαµενής κολύµβησης. Ως τίµηµα αγοράς λαµβάνεται η αξία ̟ου
̟ροσδιορίζεται σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν.1249/1982. Αν το τίµηµα ̟ου
καθορίζεται στα οικεία ̟ωλητήρια συµβόλαια είναι µεγαλύτερο α̟ό την ̟ιο ̟άνω αξία, ως
καταβαλλόµενη δα̟άνη λαµβάνεται το καθοριζόµενο σε αυτά τα συµβόλαια τίµηµα.
Ειδικά, για τις ̟εριοχές ̟ου δεν ισχύει το αντικειµενικό σύστηµα ̟ροσδιορισµού της αξίας
των ακινήτων, ως καταβαλλόµενη δα̟άνη λαµβάνεται:
αα) Το τίµηµα ̟ου καθορίζεται στα οικεία ̟ωλητήρια συµβόλαια.
ββ) Η διαφορά µεταξύ του τιµήµατος ή της αξίας κατά ̟ερί̟τωση, ̟ου φορολογήθηκε και
της ̟ραγµατικής αξίας του ακινήτου, η ο̟οία εξευρίσκεται σύµφωνα µε τις διατάξεις ̟ου
ισχύουν στη φορολογία µεταβίβασης ακινήτων. δ) Χορήγηση δανείων ̟ρος ο̟οιονδή̟οτε
ε) Η ετήσια δα̟άνη για δωρεές, γονικές ̟αροχές ή χορηγίες χρηµατικών ̟οσών, εφόσον
αυτά υ̟ερβαίνουν ετησίως τα τριακόσια (300) ευρώ δραχµές, εκτός α̟ό τις δωρεές ̟ρος το
∆ηµόσιο, τους ∆ήµους και τις κοινότητες του Κράτους, τα ανώτατα εκ̟αιδευτικά ιδρύµατα,
τα κρατικά και δηµοτικά νοσηλευτικά ιδρύµατα και τα νοσοκοµεία, ̟ου α̟οτελούν νοµικά
̟ρόσω̟α ιδιωτικού δικαίου και ε̟ιχορηγούνται α̟ό τον Κρατικό Προϋ̟ολογισµό, καθώς
και τα ̟ρονοιακά ιδρύµατα του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα (κρατικά νοµικά ̟ρόσω̟α
δηµοσίου δικαίου), ως και τα ̟ρονοιακά ιδρύµατα ιδιωτικού δικαίου των ο̟οίων οι εν
γένει δα̟άνες λειτουργίας καλύ̟τονται τουλάχιστον κατά εβδοµήντα τοις εκατό (70%) µε
ε̟ιχορηγήσεις α̟ό τον Κρατικό Προϋ̟ολογισµό.
στ) Α̟όσβεση δανείων ή ̟ιστώσεων ο̟οιασδή̟οτε µορφής. Στο ̟οσό της δα̟άνης αυτής
̟εριλαµβάνεται και το ̟οσό των οικείων τόκων στους ο̟οίους ̟εριλαµβάνονται και οι
τυχόν τόκοι υ̟ερηµερίας.
Άρθρο 33
Μη εφαρµογή αντικειµενικών δα̟ανών και υ̟ηρεσιών
Η ετήσια αντικειµενική δα̟άνη και η δα̟άνη α̟όκτησης ̟εριουσιακών στοιχείων δεν
εφαρµόζονται:
α) Προκειµένου για αντικειµενική δα̟άνη η ο̟οία ̟ροκύ̟τει βάσει ε̟ιβατικού αυτοκινήτου
ιδιωτικής χρήσης ανα̟ήρου, το ο̟οίο α̟αλλάσσεται α̟ό τα τέλη κυκλοφορίας.
β) Προκειµένου για αλλοδα̟ό ̟ροσω̟ικό ̟ου δεν διαµένει µόνιµα στην Ελλάδα ή ηµεδα̟ό
̟ροσω̟ικό ̟ου διαµένει µόνιµα στο εξωτερικό και α̟ασχολείται α̟οκλειστικά σε ε̟ιχειρήσεις
̟ου υ̟άγονται στις διατάξεις του α. ν. 89/1967 (ΦΕΚ 132 Α), του α. ν. 378/1968 (ΦΕΚ 82 Α)
και του άρθρου 25 του ν. 27/1975 (ΦΕΚ 77 Α), για το ̟οσό της ετήσιας αντικειµενικής
32
δα̟άνης, η ο̟οία ̟ροκύ̟τει βάσει του ε̟ιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ή της
κατοικίας.
γ) Προκειµένου για ε̟ιχειρήσεις µετα̟ώλησης αυτοκινήτων ̟ου έχουν υ̟αχθεί στο ειδικό
καθεστώς φορολογίας του άρθρου 45 του ν. 2859/2000, για την αντικειµενική δα̟άνη ̟ου
̟ροκύ̟τει βάσει των ε̟ιβατικών αυτοκινήτων ̟ου έχουν αγορασθεί για µετα̟ώληση µε βάση
τις διατάξεις του άρθρου 45 του ν. 2859/2000, εφόσον η άδεια και οι ̟ινακίδες κυκλοφορίας
του µεταβιβαζόµενου αυτοκινήτου οχήµατος έχουν ̟αραµείνει στη ∆ΟΥ στην ο̟οία έγινε η
µεταβίβαση του αυτοκινήτου ̟ρος την ε̟ιχείρηση µετα̟ώλησης µέχρι και την ηµεροµηνία
µετα̟ώλησης α̟ό αυτή σε τρίτο και το αυτοκίνητο κατά το χρονικό αυτό διάστηµα δεν
κυκλοφόρησε ̟αράνοµα. Οι µετα̟ωλήτριες ε̟ιχειρήσεις έχουν υ̟οχρέωση µαζί µε την ετήσια
δήλωση φορολογίας εισοδήµατος να συνυ̟οβάλουν υ̟εύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, στην
ο̟οία να αναγράφουν τα ̟ιο ̟άνω αυτοκίνητα ̟ου αγόρασαν ή ̟ώλησαν στο οικείο έτος.
Προκειµένου για ατοµικές ε̟ιχειρήσεις µετα̟ώλησης αυτοκινήτων της ̟ερί̟τωσης αυτής, η
ετήσια αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό τα ̟ρος ̟ώληση οχήµατα, όταν δεν
κατατεθούν η άδεια και οι ̟ινακίδες κυκλοφορίας τους στη ∆.Ο.Υ., σύµφωνα µε τα ανωτέρω,
δεν µ̟ορεί να υ̟ερβαίνει τη µεγαλύτερη αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό
αυτοκίνητο της ε̟ιχείρησης. Οι διατάξεις του ̟ροηγούµενου εδαφίου έχουν εφαρµογή για
δα̟άνες ̟ου ̟ροκύ̟τουν α̟ό 1.1.2010 και µετά.
Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών ορίζεται κάθε άλλο θέµα για την εφαρµογή αυτής
της ̟ερί̟τωσης.
δ) Προκειµένου για αντικειµενική δα̟άνη ̟ου ̟ροκύ̟τει µε βάση σκάφη αναψυχής
ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής µονίµων κατοίκων εξωτερικού.
ε) Προκειµένου για αγορά ̟άγιου εξο̟λισµού ε̟αγγελµατικής χρήσης α̟ό ̟ρόσω̟α ̟ου
ασκούν εµ̟ορική ή γεωργική ε̟ιχείρηση ή ελευθέριο ε̟άγγελµα,
στ) Προκειµένου για αγορά ε̟ιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ειδικά
διασκευασµένων για ̟ρόσω̟α ̟ου ̟αρουσιάζουν κινητικές ανα̟ηρίες ̟ου υ̟ερβαίνουν σε
̟οσοστό το εξήντα ε̟τά τοις εκατό (67%).
Ως ε̟ιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασµένα για κινητικά ανα̟ήρους
θεωρούνται εκείνα ̟ου διασκευάστηκαν ύστερα α̟ό άδεια της αρµόδιας αρχής για να
οδηγούνται α̟ό ̟ρόσω̟α ̟ου ̟αρουσιάζουν κινητική ανα̟ηρία µε ̟οσοστό ̟άνω α̟ό
εξήντα ε̟τά τοις εκατό (67%) ή για να µεταφέρουν αυτά τα ̟ρόσω̟α µαζί µε τα αντικείµενα
̟ου είναι α̟αραίτητα για τη µετακίνηση τους.
ζ) Οι ετήσιες αντικειµενικές δα̟άνες ̟ου υ̟ολογίζονται σύµφωνα µε το άρθρο 16
̟ροκειµένου για συνταξιούχους οι ο̟οίοι έχουν υ̟ερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους
εφαρµόζονται µειωµένες κατά ̟οσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των όσων ̟ροκύ̟τουν
σύµφωνα µε τις ̟ροηγούµενες διατάξεις.
η) Προκειµένου για φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου έχει την φορολογική κατοικία του στην αλλοδα̟ή,
εφόσον δεν α̟οκτά εισόδηµα στην Ελλάδα.
Άρθρο 34
∆ιαφορά εισοδήµατος και υ̟ολογισµός του φόρου αυτής
33
1. Η διαφορά ̟ου ̟ροκύ̟τει µεταξύ του τεκµαρτού και του συνολικού εισοδήµατος κατά την
̟αράγραφο 1 του άρθρου 31 φορολογείται σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 1 του άρθρου 29
και ̟ροσδιορίζεται α̟ό τη Φορολογική ∆ιοίκηση κατά το ίδιο φορολογικό έτος σύµφωνα
µε τα οριζόµενα στις ε̟όµενες ̟αραγράφους.
2. Η Φορολογική ∆ιοίκηση κατά τον ̟ροσδιορισµό της διαφοράς της ̟ροηγούµενης
̟αραγράφου υ̟οχρεούται να λάβει υ̟όψη τα αναγραφόµενα στη δήλωση χρηµατικά
̟οσά, τα ο̟οία α̟οδεικνύονται α̟ό νόµιµα ̟αραστατικά στοιχεία. Ο φορολογούµενος
φέρει το βάρος της α̟όδειξης για τα ̟οσά ̟ου ιδίως είναι:
α) ̟ραγµατικά εισοδήµατα τα ο̟οία α̟οκτήθηκαν α̟ό το φορολογούµενο και τα
εξαρτώµενα µέλη του και τα ο̟οία α̟αλλάσσονται α̟ό το φόρο ή φορολογούνται µε ειδικό
τρό̟ο σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις. Αν τα εισοδήµατα αυτά α̟οκτήθηκαν στην
αλλοδα̟ή, αναγνωρίζονται, εφόσον υ̟όκεινται σε φόρο εισοδήµατος στην Ελλάδα ή
α̟αλλάσσονται νοµίµως α̟ό αυτόν.
β) Χρηµατικά ̟οσά ̟ου δε θεωρούνται εισόδηµα κατά τις ισχύουσες διατάξεις.
γ) Χρηµατικά ̟οσά ̟ου ̟ροέρχονται α̟ό τη διάθεση ̟εριουσιακών στοιχείων.
δ) Εισαγωγή συναλλάγµατος, ̟ου δεν εκχωρείται υ̟οχρεωτικά στην Τρά̟εζα της Ελλάδος,
εφόσον δικαιολογείται η α̟όκτηση του στην αλλοδα̟ή.
∆εν α̟αιτείται η δικαιολόγηση της α̟όκτησης αυτού του συναλλάγµατος για τα ̟ρόσω̟α:
αα) ̟ου είναι φορολογικοί κάτοικοι άλλου κράτους
ββ) ̟ου είχαν διαµείνει τρία (3) τουλάχιστον χρόνια στην αλλοδα̟ή και η εισαγωγή του
συναλλάγµατος γίνεται µέσα σε δύο (2) χρόνια α̟ό τη µετοικεσία τους.
γγ) ̟ου είχαν διαµείνει ̟έντε (5) τουλάχιστον συνεχή χρόνια στην αλλοδα̟ή και το
ε̟ικαλούµενο ̟οσό συναλλάγµατος ̟ροέρχεται α̟ό καταθέσεις στο όνοµα τους ή στο
όνοµα του άλλου συζύγου σε τρα̟εζικό λογαριασµό ανοιγµένο σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ ή σε
υ̟οκατάστηµα Ελληνικής τρά̟εζας στο εξωτερικό κατά το χρόνο ̟ου διέµεναν στην
αλλοδα̟ή ή α̟ό καταθέσεις τους µέσα σε ένα (1) χρόνο α̟ό τη µετοικεσία τους στην
Ελλάδα χωρίς το συνάλλαγµα αυτό να έχει ε̟ανεξαχθεί στην αλλοδα̟ή. Η ̟ροϋ̟όθεση της
µη ε̟ανεξαγωγής του συναλλάγµατος δεν α̟αιτείται για το ̟οσό εκείνο του
συναλλάγµατος ̟ου έχει ε̟ανεξαχθεί στην αλλοδα̟ή για την α̟όκτηση ̟εριουσιακού
στοιχείου α̟ό εκείνα ̟ου αναφέρονται στο άρθρο 31 εφόσον η δα̟άνη για την α̟όκτηση
αυτού του στοιχείου έχει ληφθεί υ̟όψη κατά την εφαρµογή του άρθρου 31 ή
ε) ∆άνεια, τα ο̟οία έχουν ληφθεί και α̟οδεικνύονται µε έγγραφα στοιχεία ̟ου φέρουν
βέβαιη χρονολογία. Ειδικώς, όταν ̟ρόκειται για την κάλυψη διαφοράς δα̟άνης της
̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, κατά το ̟οσό ̟ου ̟ροέρχεται α̟ό δα̟άνη του άρθρου 31, το
̟οσό του δανείου λαµβάνεται υ̟όψη εφόσον α̟ό το οικείο έγγραφο α̟οδεικνύεται ότι έχει
ληφθεί ̟ριν α̟ό την ̟ραγµατο̟οίηση της σχετικής δα̟άνης.
στ) ∆ωρεά ή γονική ̟αροχή χρηµατικών ̟οσών για την ο̟οία η οικεία φορολογική δήλωση
έχει υ̟οβληθεί µέχρι τη λήξη του έτους στο ο̟οίο ̟ραγµατο̟οιήθηκε η σχετική δα̟άνη.
ζ) Ανάλωση κεφαλαίου ̟ου α̟οδεδειγµένα έχει φορολογηθεί κατά τα ̟ροηγούµενα έτη ή
νόµιµα έχει α̟αλλαγεί α̟ό το φόρο.
Για τον ̟ροσδιορισµό του κεφαλαίου αυτού ανά έτος, α̟ό τα ̟ραγµατικά εισοδήµατα ̟ου
έχουν φορολογηθεί ή νόµιµα α̟αλλαγεί α̟ό το φόρο, τα ο̟οία ̟ροκύ̟τουν α̟ό
34
συµψηφισµό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, α̟ό τα χρηµατικά ̟οσά ̟ου
ορίζονται στις ̟ερι̟τώσεις β’, γ’, δ’, ε’ και στ’ της ̟αραγράφου αυτής και α̟ό ο̟οιοδή̟οτε
άλλο ̟οσό το ο̟οίο α̟οδεδειγµένα έχει εισ̟ραχθεί, εκ̟ί̟τουν οι δα̟άνες ̟ου
̟ροσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32, ανεξάρτητα αν α̟αλλάσσονται της εφαρµογής των
άρθρων αυτών. Αν δεν υ̟άρχουν δα̟άνες µε βάση το άρθρο 31 ή αν το ̟οσό τους είναι
µικρότερο α̟ό τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ ̟ροκειµένου για άγαµο και ̟έντε χιλιάδες
(5.000) ευρώ ̟ροκειµένου για συζύγους, το ̟οσό ̟ου ̟ρέ̟ει να εκ̟έσει ̟ροσδιορίζεται µε
βάση την κοινωνική, οικονοµική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουµένων και τις
α̟οδεδειγµένες δα̟άνες διαβίωσης τους και σε καµιά ̟ερί̟τωση δεν µ̟ορεί να είναι
κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) και ̟έντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα.
Κάθε ̟οσό ̟ου καταβλήθηκε για την α̟όκτηση των εσόδων των ̟αρα̟άνω ̟ερι̟τώσεων
τα µειώνει και η διαφορά ̟ου ̟ροκύ̟τει λαµβάνεται υ̟όψη για την κάλυψη ή τον
̟εριορισµό της συνολικής ετήσιας δα̟άνης, εκτός αν τα ̟οσά αυτά έχουν ληφθεί υ̟όψη
κατά τον ̟ροσδιορισµό του εισοδήµατος του έτους ̟ου καταβλήθηκαν και ο
φορολογούµενος ε̟ικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.
Για την κάλυψη ή ̟εριορισµό της διαφοράς ̟ου ̟ροκύ̟τει κατά την εφαρµογή των
διατάξεων αυτής της ̟ερί̟τωσης δεν έχουν εφαρµογή οι διατάξεις του άρθρου 10 του
ν.2019/1992 (ΦΕΚ 34 Α’) για τα ̟οσά των ̟ραγµατικών ή τεκµαρτών δα̟ανών ̟ου
̟ραγµατο̟οιούνται α̟ό 1.1.1994. Χρηµατικά ̟οσά ̟ου έχουν ληφθεί υ̟όψη α̟ό τη
δήλωση ̟ου, τυχόν, υ̟οβλήθηκε κατά τις διατάξεις της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν.
2019/1992, για την κάλυψη ή τον ̟εριορισµό διαφοράς δα̟άνης, αφαιρούνται α̟ό το
κεφάλαιο ̟ου σχηµατίζεται α̟ό ̟ροηγούµενα έτη, ό̟ως αυτό ̟ροσδιορίζεται µε βάση όσα
ορίζονται στα εδάφια δεύτερο, τρίτο και τέταρτο αυτής της ̟ερί̟τωσης.
3. Για τον ̟ροσδιορισµό των κερδών α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα σύµφωνα µε τις
διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου, η ζηµία του ίδιου φορολογικού έτους ή και των
̟ροηγούµενων δεν εκ̟ί̟τει και δεν µεταφέρεται για συµψηφισµό στα ε̟όµενα
φορολογικά έτη.
4. Οι φορολογούµενοι ̟ου δεν αναγράφουν ή ανακριβώς αναφέρουν στη δήλωση τα στοιχεία,
τα σχετικά µε τις δα̟άνες α̟όκτησης ̟εριουσιακών στοιχείων (δα̟άνη αγοράς ή ανέγερσης
ακινήτων) και τον ̟ροσδιορισµό της ετήσιας συνολικής δα̟άνης διαβίωσης, υ̟όκεινται
στις κυρώσεις και τα ̟ρόστιµα σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής
∆ιαδικασίας .
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
Εισόδηµα α̟ό κεφάλαιο
Άρθρο 35
Εισόδηµα α̟ό κεφάλαιο
Το εισόδηµα α̟ό κεφάλαιο ̟εριλαµβάνει το εισόδηµα ̟ου α̟οκτά ένα φυσικό ̟ρόσω̟ο και
̟ροκύ̟τει στο φορολογικό έτος σε µετρητά ή σε είδος, µε τη µορφή µερισµάτων, τόκων,
δικαιωµάτων, καθώς και το εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία,
35
Άρθρο 36
Μερίσµατα
1. Ο όρος «µερίσµατα» σηµαίνει το εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό µετοχές, ιδρυτικούς τίτλους,
ή άλλα δικαιώµατα συµµετοχής σε κέρδη τα ο̟οία δεν α̟οτελούν α̟αιτήσεις α̟ό οφειλές
(χρέη), καθώς και το εισόδηµα α̟ό άλλα εταιρικά δικαιώµατα, στα ο̟οία ̟εριλαµβάνονται
τα µερίδια οι µερίδες συµ̟εριλαµβανοµένων των ̟ροµερισµάτων και µαθηµατικών
α̟οθεµατικών, οι συµµετοχές σε κέρδη ̟ροσω̟ικών ε̟ιχειρήσεων, οι διανοµές των κερδών
α̟ό κάθε είδους νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα , καθώς και κάθε άλλο συναφές
διανεµόµενο ̟οσό.
2. Εάν η διανοµή των µερισµάτων υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου, ό̟ως ορίζεται στο
Μέρος Τέταρτο του Κ.Φ.Ε, ο ̟αρακρατούµενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υ̟οχρέωση
µόνο για τα φυσικά ̟ρόσω̟α και για το συγκεκριµένο είδος εισοδήµατος του
φορολογούµενου µε βάση τον Κ.Φ.Ε.
Άρθρο 37
Τόκοι
1. Ο όρος «τόκοι» σηµαίνει το εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό α̟αιτήσεις κάθε είδους, είτε
εξασφαλίζονται µε υ̟οθήκη είτε όχι, και είτε ̟αρέχουν δικαίωµα συµµετοχής στα κέρδη του
οφειλέτη είτε όχι, και ιδιαίτερα εισόδηµα α̟ό κρατικά χρεόγραφα, τίτλους και οµολογίες
και κάθε είδους δανειακή σχέση, συµ̟εριλαµβανοµένων των ̟ρόσθετων ωφεληµάτων
(premiums), των συµφωνιών ε̟αναγοράς (repos/reverse repos) και ανταµοιβών τα ο̟οία
α̟ορρέουν α̟ό τίτλους, οµολογίες ή χρεόγραφα.
2. Α̟αλλάσσονται του φόρου εισοδήµατος οι τόκοι οµολογιακών δανείων και εντόκων
γραµµατίων του Ελληνικού ∆ηµοσίου ̟ου α̟οκτούν φυσικά ̟ρόσω̟α.
3. Οι τόκοι ̟ου ̟ροκύ̟τουν α̟ό οµόλογα ̟ου εκδίδονται α̟ό το Ευρω̟αϊκό Ταµείο
Χρηµατοοικονοµικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), κατ’ εφαρµογή ̟ρογράµµατος συµµετοχής
στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, έχουν την ίδια φορολογική αντιµετώ̟ιση µε τους
τόκους ̟ου ̟ροκύ̟τουν α̟ό οµόλογα ̟ου εκδίδει το Ελληνικό ∆ηµόσιο στην Ελλάδα. Για
τους τόκους ̟ου ̟ροκύ̟τουν α̟ό τα οµόλογα αυτά εφαρµόζονται ανάλογα οι διατάξεις της
̟αραγράφου 2.
4. Εάν οι τόκοι υ̟όκεινται σε ̟αρακράτηση φόρου, ό̟ως ορίζεται στο Μέρος Τέταρτο του
Κ.Φ.Ε, ο ̟αρακρατούµενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υ̟οχρέωση µόνο για τα φυσικά
̟ρόσω̟α και για το συγκεκριµένο είδος εισοδήµατος του φορολογούµενου µε βάση τον
Κ.Φ.Ε.

36
Άρθρο 38
∆ικαιώµατα (royalties)
1. Ο όρος «δικαιώµατα» σηµαίνει το εισόδηµα ̟ου α̟οκτάται ως αντάλλαγµα για τη χρήση ή
το δικαίωµα χρήσης, των δικαιωµάτων ̟νευµατικής ιδιοκτησίας ε̟ί λογοτεχνικού,
καλλιτεχνικού ή ε̟ιστηµονικού έργου, συµ̟εριλαµβανοµένων των κινηµατογραφικών και
τηλεο̟τικών ταινιών, µαγνητοταινιών για ραδιοφωνικές εκ̟οµ̟ές και ανα̟αραγωγής
βιντεοκασετών, λογισµικού, δι̟λωµάτων ευρεσιτεχνίας, εµ̟ορικών σηµάτων, ̟ρονοµίων,
σχεδίων ή υ̟οδειγµάτων, σχεδιαγραµµάτων, α̟όρρητων χηµικών τύ̟ων ή µεθόδων
κατεργασίας ή σε αντάλλαγµα ̟ληροφοριών ̟ου αφορούν βιοµηχανική, εµ̟ορική ή
ε̟ιστηµονική ̟είρα, καθώς και οι ̟ληρωµές για τη χρήση βιοµηχανικού, εµ̟ορικού ή
ε̟ιστηµονικού εξο̟λισµού, για τη χρήση τεχνικών µεθόδων ̟αραγωγής, τεχνικής ή
τεχνολογικής βοήθειας, τεχνογνωσίας (knowhow), α̟οτελεσµάτων ερευνών,
αναδηµοσίευσης άρθρων και µελετών και λοι̟ών συναφών δικαιωµάτων.
2. Εάν το εισόδηµα α̟ό δικαιώµατα υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου, ό̟ως ορίζεται στο
Μέρος Τέταρτο του Κ.Φ.Ε, ο ̟αρακρατούµενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υ̟οχρέωση
µόνο για τα φυσικά ̟ρόσω̟α και για το συγκεκριµένο είδος εισοδήµατος του
φορολογούµενου µε βάση τον Κ.Φ.Ε.
Άρθρο 39
Εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία
1. Ο όρος εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία σηµαίνει το εισόδηµα, σε χρήµα ή σε είδος, ̟ου
̟ροκύ̟τει α̟ό την εκµίσθωση ή την ιδιοχρησιµο̟οίηση ή τη δωρεάν ̟αραχώρηση χρήσης
γης και ακινήτων. Ειδικότερα το εισόδηµα αυτό ̟ροκύ̟τει α̟ό:
α) εκµίσθωση ή υ̟εκµίσθωση ή ̟αραχώρηση χρήσης γης ή ακινήτων
συµ̟εριλαµβανοµένων των κτιρίων, κατασκευών και κάθε είδους εγκαταστάσεων
και εξο̟λισµού τους.
β) εκµίσθωση ή υ̟εκµίσθωση ή ̟αραχώρηση χρήσης µεταλλείων, λατοµείων, δασικών
και αγροτικών εκτάσεων στις ο̟οίες ̟εριλαµβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιµες
γαίες, βοσκήσιµες γαίες, καθώς και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις ̟ου
είναι στην ε̟ιφάνεια του εδάφους ή κάτω α̟ό αυτή, ό̟ως τα ιχθυοτροφεία, οι
λίµνες, οι δεξαµενές, οι ̟ηγές και τα φρέατα.
γ) εκµίσθωση ή υ̟εκµίσθωση ή ̟αραχώρηση χρήσης α̟ό την ̟αραχώρηση χώρου για
την το̟οθέτηση κάθε είδους διαφηµιστικών ε̟ιγραφών,
δ) εκµίσθωση ή υ̟εκµίσθωση ή ̟αραχώρηση χρήσης κοινόχρηστων χώρων σε ακίνητα
2. Το εισόδηµα σε είδος α̟οτιµάται στην αγοραία αξία. Το εισόδηµα α̟ό ιδιοχρησιµο̟οίηση
ή δωρεάν ̟αραχώρηση τεκµαίρεται ότι συνίσταται στο τρία τοις εκατό (3%)της
αντικειµενικής αξίας του ακινήτου.
37
3. Οι ακόλουθες δα̟άνες εκ̟ί̟τουν µε τις ̟αρακάτω ̟ροϋ̟οθέσεις:
α) αν ο εκµισθωτής ή ο ̟αραχωρών είναι φυσικό ̟ρόσω̟ο εκ̟ί̟τει ̟οσοστό ̟έντε τοις
εκατό (5%) για δα̟άνες ε̟ισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης ή άλλες ̟άγιες και
λειτουργικές δα̟άνες του ακινήτου .
β) αν ο εκµισθωτής ή ο ̟αραχωρών είναι νοµικό ̟ρόσω̟ο δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου
µη κερδοσκο̟ικού χαρακτήρα ή και τα κάθε είδους ιδρύµατα αυτών εκ̟ί̟τουν σε
̟οσοστό εβδοµήντα ̟έντε τοις εκατό (75%) οι δα̟άνες ε̟ισκευής, συντήρησης,
ανακαίνισης, οι ̟άγιες και λειτουργικές δα̟άνες για τα ακίνητα αυτά Ειδικά για το
Άγιο Όρος το ̟οσοστό της έκ̟τωσης για τις δα̟άνες του ̟ροηγούµενου εδαφίου
ανέρχεται σε εκατό τοις εκατό (100%),
γ) το µίσθωµα ̟ου καταβάλλεται στις ̟ερι̟τώσεις υ̟εκµίσθωσης,
δ) οι δα̟άνες αντι̟ληµµυρικών έργων και έργων α̟οξήρανσης ελών σε ̟οσοστό δέκα τοις
εκατό (10%).
ε) το ̟οσό της α̟οζηµίωσης ̟ου καταβάλλει, βάσει νόµου, ο εκµισθωτής στο µισθωτή για τη
λύση της µισθωτικής σχέσης του ακινήτου.
Άρθρο 40
Φορολογικός συντελεστής για το εισόδηµα α̟ό κεφάλαιο
1. Τα µερίσµατα φορολογούνται µε συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%).
2. Οι τόκοι φορολογούνται µε συντελεστή δεκα̟έντε τοις εκατό (15%).
3. Τα δικαιώµατα φορολογούνται µε συντελεστή είκοσι (20%).
4. Το εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία φορολογείται σύµφωνα µε την ακόλουθη κλίµακα:
Ενοίκια Σύνολο
(ευρώ)
Συντελεστής
(%)
Φόρος κλιµακίου
(ευρώ) Εισόδηµα (ευρώ) Φόρος (ευρώ)
≤12.000 11% 1.320 12.000 1.320
>12.001 33%
38
Κεφάλαιο ΣΤ’
Εισόδηµα α̟ό υ̟εραξία µεταβίβασης κεφαλαίου
Άρθρο 41
Μεταβίβαση ακίνητης ̟εριουσίας
1. Κάθε εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό υ̟εραξία µεταβίβασης ακίνητης ̟εριουσίας ή ιδανικών
µεριδίων αυτής ή εµ̟ραγµάτου δικαιώµατος ε̟ί ακίνητης ̟εριουσίας ή ιδανικού µεριδίου
αυτού, τα ο̟οία έλκουν άνω του 50% της αξίας τους άµεσα ή έµµεσα α̟ό ακίνητη
̟εριουσία, και δεν συνιστά ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα, υ̟όκειται σε φόρο εισοδήµατος
φυσικών ̟ροσώ̟ων. Στην έννοια του εισοδήµατος του ̟ροηγούµενου εδαφίου εµ̟ί̟τει και
η αγοραία αξία του κτίσµατος ̟ου έχει ανεγερθεί σε έδαφος κυριότητας τρίτου µε δα̟άνες
του µισθωτή και ̟εριέρχεται στην κατοχή του τρίτου µε τη λήξη ή διακο̟ή της µισθωτικής
σχέσης.
2. Ως υ̟εραξία νοείται η διαφορά µεταξύ της τιµής κτήσης ̟ου κατέβαλε ο φορολογούµενος
και της τιµής ̟ώλησης ̟ου καταβάλλεται σε αυτόν και λαµβάνεται α̟ο̟ληθωρισµένη. Η
τιµή κτήσης είναι το τίµηµα ̟ου αναγράφεται στο συµβόλαιο. Αν η τιµή κτήσης δεν µ̟ορεί
να ̟ροσδιοριστεί θεωρείται ότι είναι µηδενική. Η τιµή ̟ώλησης είναι το τίµηµα ̟ου
εισ̟ράττεται ή, εφόσον είναι υψηλότερη, η αγοραία αξία κατά το χρόνο της µεταβίβασης.
Τυχόν δα̟άνες ̟ου συνδέονται άµεσα µε την αγορά ή την ̟ώληση του ακινήτου
συµ̟εριλαµβάνονται στην τιµή κτήσης και την τιµή ̟ώλησης, αντίστοιχα. Στην ̟ερί̟τωση
̟ου ̟εριέρχεται στην κατοχή τρίτου κτίσµα ̟ου έχει ανεγερθεί στο έδαφος του µε δα̟άνες
του µισθωτή σύµφωνα µε το δεύτερο εδάφιο της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, ως υ̟εραξία
θεωρείται η αγοραία αξία του κτίσµατος, η ο̟οία δεν µ̟ορεί να είναι µικρότερη α̟ό τα 2/3
της αντικειµενικής αξίας του οικο̟έδου µαζί µε το συστατικό αυτού κτίσµα.
3. Ανεξάρτητα α̟ό την ̟αράγραφο 2, σε ̟ερί̟τωση µεταβίβασης ψιλής κυριότητας ακινήτου,
ως τιµή ̟ώλησης ̟ου τεκµαίρεται ότι εισ̟ράττει ο φορολογούµενος και ως τιµή κτήσης ̟ου
τεκµαίρεται ότι καταβάλλει ο ψιλός κύριος νοείται η αγοραία αξία του ακινήτου µειωµένη
κατά την αξία της ε̟ικαρ̟ίας.
4. Σε ̟ερί̟τωση κατά την ο̟οία ο ̟ροσδιορισµός της υ̟εραξίας σύµφωνα µε τις ανωτέρω
̟αραγράφους καταλήγει σε αρνητικό ̟οσό, η εν λόγω ζηµία µεταφέρεται ε̟’ αόριστον και
συµψηφίζεται µόνο µε µελλοντικά κέρδη υ̟εραξίας, τα ο̟οία υ̟ολογίζονται σύµφωνα µε
την ̟αράγραφο 2 ή 3 του ̟αρόντος άρθρου.
5. Η υ̟εραξία ̟ου ̟ροκύ̟τει σύµφωνα µε τις ανωτέρω ̟αραγράφους λαµβάνεται
α̟οµειούµενη µε την εφαρµογή των ακόλουθων συντελεστών α̟οµείωσης:

Έτη διακράτησης Συντελεστής α̟οµείωσης
39
Α̟ό 1 έως 5 0,95
Πάνω α̟ό 5 έως 10 0,87
Πάνω α̟ό 10 έως 15 0,79
Πάνω α̟ό 15 έως 20 0,73
Πάνω α̟ό 20 έως 25 0,66
Πάνω α̟ό 25 0,61
6. Στην έννοια του όρου µεταβίβαση για την εφαρµογή του ̟αρόντος ̟εριλαµβάνονται τα
εξής:
α) η µεταβίβαση της ̟λήρους ή ψιλής κυριότητας, συµ̟εριλαµβανοµένης της
̟ραγµατικής δουλείας, ανεξαρτήτως εάν ̟ρόκειται για µεταβίβαση υ̟ό αναβλητική
ή διαλυτική αίρεση ή µε τον όρο της εξώνησης,
β) η σύσταση ε̟ικαρ̟ίας, οίκησης ή άλλης δουλείας,
γ) η ̟αραίτηση α̟ό την κυριότητα ακινήτου ή α̟ό εµ̟ράγµατο δικαίωµα ε̟ί
ακινήτου,
δ) η µεταβίβαση του τίτλου µεταφοράς συντελεστή δόµησης,
ε) η α̟αλλοτρίωση ακινήτου,
στ) η εκ̟οίηση ακινήτου συνε̟εία εκούσιου ή δικαστικού ̟λειστηριασµού.

7. Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου, οι ακόλουθες ̟ερι̟τώσεις δεν θεωρούνται
µεταβιβάσεις ακίνητης ̟εριουσίας:
α) η µεταγραφή δικαστικής α̟όφασης σύµφωνα µε το άρθρο 882 του Κώδικα Πολιτικής
∆ικονοµίας λόγω µη εκτέλεσης ̟ροσυµφώνου µεταβίβασης
β) η µεταγραφή τελεσίδικης δικαστικής α̟όφασης µε την ο̟οία αναγνωρίζεται
δικαίωµα κυριότητας ε̟ί ακινήτου στον εντολέα λόγω υ̟ερβάσεως της εντολής α̟ό
τον εντολοδόχο
γ) η µεταγραφή δικαστικής α̟όφασης µε την ο̟οία ακυρώνεται λόγω εικονικότητας
σύµβαση µεταβίβασης ακινήτου,
β) η ε̟ικύρωση ανώµαλων δικαιο̟ραξιών, οι ο̟οίες έχουν ήδη συµ̟εριληφθεί στις
φορολογητέες µεταβιβάσεις της ̟αραγράφου 1,
γ) η αυτούσια διανοµή ή συνένωση ακινήτων.
8. Σε ̟ερι̟τώσεις µεταβίβασης ακίνητης ̟εριουσίας αιτία θανάτου , δωρεάς ή γονικής
̟αροχής, η φορολογική υ̟οχρέωση ̟ροσδιορίζεται κατά το χρόνο ε̟αγωγής της
κληρονοµιάς ή κατά το χρόνο κατάρτισης του συµβολαίου δωρεάς ή γονικής ̟αροχής.
9. Για τον καθορισµό της αξίας της ψιλής κυριότητας, της ε̟ικαρ̟ίας, της χρησικτησίας, της
̟ροσω̟ικής δουλείας ή άλλης δουλείας ε̟ί του ακινήτου, εφαρµόζονται οι διατάξεις των
άρθρων 15, 16 και της ̟ερί̟τωσης δ’ της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 40 του Κώδικα
Φορολογίας Κληρονοµιών, ∆ωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών α̟ό Λαχεία.
10. Η υ̟εραξία µέχρι του ̟οσού των εικοσι̟έντε χιλιάδων (25.000) ευρώ, α̟οµειούµενη
σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 5, α̟αλλάσσεται α̟ό το φόρο, εφόσον ο φορολογούµενος
40
διακράτησε το ακίνητο για ̟έντε (5) τουλάχιστον έτη και δεν ̟ραγµατο̟οίησε άλλη
µεταβίβαση ακίνητης ̟εριουσίας εντός της ̟εριόδου διακράτησης.
11. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών καθορίζονται οι τιµές κτήσης και ̟ώλησης,
καθώς και κάθε άλλο θέµα για την εφαρµογή του άρθρου αυτού.
Άρθρο 42
Μεταβίβαση τίτλων
1. Κάθε εισόδηµα ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό υ̟εραξία µεταβίβασης των ακόλουθων τίτλων, καθώς
και µεταβίβασης ολόκληρης ε̟ιχείρησης, υ̟όκειται σε φόρο εισοδήµατος φυσικών
̟ροσώ̟ων, εφόσον δεν συνιστά ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα:
α) µετοχές σε εταιρεία εισηγµένη ή µη σε χρηµατιστηριακή αγορά,
β) µερίδια ή µερίδες σε ̟ροσω̟ικές εταιρείες,
γ) κρατικά οµόλογα και έντοκα γραµµάτια ή εταιρικά οµόλογα,
δ) ̟αράγωγα χρηµατοοικονοµικά ̟ροϊόντα.
2. Ως ̟αράγωγα χρηµατοοικονοµικά ̟ροϊόντα σύµφωνα µε την ̟ερί̟τωση δ’ της
̟αραγράφου 1 νοούνται:
α) Τα συµβόλαια δικαιωµάτων ̟ροαίρεσης, τα συµβόλαια µελλοντικής εκ̟λήρωσης, οι
συµβάσεις ανταλλαγής (swaps), και οι ̟ροθεσµιακές συµβάσεις (forwards) ̟ου
σχετίζονται µε υ̟οκείµενους τίτλους και ιδίως µε:
1. κινητές αξίες ή άλλα ̟εριουσιακά στοιχεία,
2. συναλλαγµατικές ισοτιµίες,
3. ε̟ιτόκια ή α̟οδόσεις,
4. χρηµατο̟ιστωτικούς δείκτες ή άλλα χρηµατο̟ιστωτικά µεγέθη,
5. εµ̟ορεύµατα,
6. ναύλους,
7. ̟ιστωτική διαβάθµιση ή γεγονός,
8. ̟οσοστά ̟ληθωρισµού ή άλλες ε̟ίσηµες οικονοµικές στατιστικές,
9. κλιµατικές µεταβλητές,
10. εκ̟οµ̟ές ρύ̟ων, η
11. µεταβολές στην τιµή ο̟οιουδή̟οτε οικονοµικού, φυσικού, ̟εριβαλλοντολογικού,
στατιστικού ή άλλου µεγέθους ή γεγονότος (̟λην αθλητικών γεγονότων), ή
12. άλλα ̟αράγωγα µέσα,
β) κάθε άλλη σύµβαση ̟ου ̟ροσιδιάζει στις ανωτέρω, όσον αφορά, µεταξύ άλλων, στο κατά
̟όσον ̟ροσδιορίζεται µε αναφορά σε άλλους υ̟οκείµενους τίτλους, είναι
δια̟ραγµατεύσιµη σε οργανωµένη αγορά ή ̟ολυµερή µηχανισµό δια̟ραγµάτευσης
41
(ΠΜ∆), υ̟όκειται σε εκκαθάριση µε µετρητά διαθέσιµα ή φυσική ̟αράδοση (̟λην
̟αραδόσεων λόγω αδυναµίας ̟ληρωµής ή άλλου γεγονότος ̟ου ε̟ιφέρει τη λύση της
σύµβασης καθώς και ̟αραδόσεων ̟ου ̟ροορίζονται για εµ̟ορικούς σκο̟ούς) ή
διακανονισµό µέσω αναγνωρισµένων γραφείων συµψηφισµού ή σε τακτικές κλήσεις για
κάλυψη ̟εριθωρίων.
3. Ως υ̟εραξία νοείται η διαφορά µεταξύ της τιµής κτήσης ̟ου κατέβαλε ο φορολογούµενος
και της τιµής ̟ώλησης ̟ου εισέ̟ραξε. Τυχόν δα̟άνες ̟ου συνδέονται άµεσα µε την αγορά
ή την ̟ώληση των τίτλων συµ̟εριλαµβάνονται στην τιµή κτήσης και την τιµή ̟ώλησης
αντίστοιχα.
4. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου οι µεταβιβαζόµενοι τίτλοι είναι εισηγµένοι σε χρηµατιστηριακή αγορά, η
τιµή κτήσης και η τιµή ̟ώλησης καθορίζονται α̟ό τα δικαιολογητικά έγγραφα
συναλλαγών, τα ο̟οία εκδίδει η χρηµατιστηριακή εταιρεία (ή το ̟ιστωτικό ίδρυµα ή ό̟ως
δηλώνονται στην εταιρεία «Ελληνικά Χρηµατιστήρια Ανώνυµη Εταιρεία» (Ε.Χ.Α.Ε.) κατά
την ηµέρα διακανονισµού της συναλλαγής. Σε ̟ερί̟τωση µεταβίβασης µη εισηγµένων
τίτλων, η τιµή ̟ώλησης ̟ροσδιορίζεται µε βάση την αξία των ιδίων κεφαλαίων της
εταιρείας ̟ου εκδίδει τους µεταβιβαζόµενους τίτλους κατά το χρόνο της µεταβίβασης ή το
τίµηµα ̟ου αναγράφεται στη σύµβαση µεταβίβασης, εφόσον αυτό είναι υψηλότερο. Η τιµή
κτήσης ̟ροσδιορίζεται µε βάση την αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας ̟ου εκδίδει
τους µεταβιβαζόµενους τίτλους κατά το χρόνο της µεταβίβασης ή το τίµηµα ̟ου
αναγράφεται στη σύµβαση µεταβίβασης, εφόσον αυτό είναι χαµηλότερο. Αν η τιµή κτήσης
δεν µ̟ορεί να ̟ροσδιοριστεί θεωρείται ότι είναι µηδενική.
5. Σε ̟ερί̟τωση κατά την ο̟οία ο ̟ροσδιορισµός της υ̟εραξίας σύµφωνα µε τις ανωτέρω
̟αραγράφους καταλήγει σε αρνητικό ̟οσό, η εν λόγω ζηµία µεταφέρεται ε̟’ αόριστον και
συµψηφίζεται µόνο µε µελλοντικά κέρδη υ̟εραξίας τα ο̟οία υ̟ολογίζονται σύµφωνα µε
την ̟αράγραφο 2 του ̟αρόντος άρθρου.
6. Τα κεφαλαιακά κέρδη ̟ου ̟ροκύ̟τουν α̟ό την ανταλλαγή οµολόγων του Ελληνικού
∆ηµοσίου ή εταιρικών οµολόγων µε εγγύηση του Ελληνικού ∆ηµοσίου µε άλλους τίτλους
κατ’ εφαρµογή του ̟ρογράµµατος συµµετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους
α̟αλλάσσονται α̟ό το φόρο.
Άρθρο 43
Φορολογικός συντελεστής
Το εισόδηµα α̟ό υ̟εραξία µεταβίβασης κεφαλαίου φορολογείται µε συντελεστή δεκα̟έντε
τοις εκατό (15%).
42
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ
Κεφάλαιο Α’
Γενικές διατάξεις
Άρθρο 44
Αντικείµενο της φορολογίας εισοδήµατος νοµικών ̟ροσώ̟ων
και νοµικών οντοτήτων
«Φόρος εισοδήµατος νοµικών ̟ροσώ̟ων και νοµικών οντοτήτων» είναι ο φόρος ̟ου
ε̟ιβάλλεται ετησίως στα κέρδη ̟ου ̟ραγµατο̟οιούν τα νοµικά ̟ρόσω̟α και οι νοµικές
οντότητες.
Άρθρο 45
Υ̟οκείµενα του φόρου
Σε φόρο εισοδήµατος νοµικών ̟ροσώ̟ων και νοµικών οντοτήτων υ̟όκεινται:
α) οι κεφαλαιουχικές εταιρείες ̟ου συστήθηκαν στην ηµεδα̟ή ή την αλλοδα̟ή.
β) οι ̟ροσω̟ικές εταιρείες ̟ου συστήθηκαν στην ηµεδα̟ή ή την αλλοδα̟ή.
γ) τα µη κερδοσκο̟ικού χαρακτήρα νοµικά ̟ρόσω̟α δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου
̟ου συστήθηκαν στην ηµεδα̟ή ή την αλλοδα̟ή και στα ο̟οία ̟εριλαµβάνονται και
τα κάθε είδους σωµατεία και ιδρύµατα, µε εξαίρεση µόνον το εισόδηµα ̟ου
α̟οκτούν α̟ό συνδροµές µελών και δωρεές, το ο̟οίο α̟αλλάσσεται α̟ό το φόρο.
δ) συνεταιρισµοί και ενώσεις αυτών.
ε) κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκο̟ικές ή µη κερδοσκο̟ικές εταιρείες,
συµµετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν ε̟ιχείρηση ή ε̟άγγελµα.
στ) κοινο̟ραξίες.
ζ) οι νοµικές οντότητες ̟ου ορίζονται στο άρθρο 2 του Κ.Φ.Ε και δεν ̟εριλαµβάνονται σε
µια α̟ό τις ̟ροηγούµενες ̟ερι̟τώσεις.
Άρθρο 46
Α̟αλλασσόµενα νοµικά ̟ρόσω̟α
Α̟ό το φόρο εισοδήµατος α̟αλλάσσονται:
α) οι φορείς γενικής κυβέρνησης µε εξαίρεση το εισόδηµα ̟ου α̟οκτούν α̟ό κεφάλαιο και
υ̟εραξία µεταβίβασης κεφαλαίου,
β) η Τρά̟εζα της Ελλάδος,
γ) οι εταιρείες ε̟ενδύσεων χαρτοφυλακίου και οι οργανισµοί συλλογικών ε̟ενδύσεων σε
κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ),
43
δ) οι διεθνείς οργανισµοί, υ̟ό τον όρο ότι η α̟αλλαγή α̟ό το φόρο ̟ροβλέ̟εται βάσει
διεθνούς συµβάσεως ̟ου έχει κυρωθεί στην ηµεδα̟ή ή τελεί υ̟ό τον όρο της αµοιβαιότητας.
Κεφάλαιο Β’
Φορολογητέο εισόδηµα
Άρθρο 47
Κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα
1. Το κέρδος α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ροσδιορίζεται σύµφωνα µε τις διατάξεις του
Κεφαλαίου Γ’, του Μέρους ∆εύτερου («Φόρος Εισοδήµατος Φυσικών Προσώ̟ων») του
Κ.Φ.Ε, εκτός α̟ό τις ̟ερι̟τώσεις ό̟ου ορίζεται διαφορετικά στο ̟αρόν κεφάλαιο.
2. Όλα τα έσοδα ̟ου α̟οκτούν τα νοµικά ̟ρόσω̟α και οι νοµικές οντότητες ̟ου
αναφέρονται στις ̟ερι̟τώσεις του άρθρου 45 θεωρούνται έσοδα α̟ό ε̟ιχειρηµατική
δραστηριότητα.
Άρθρο 48
Α̟αλλαγή ενδοοµιλικών µερισµάτων
1. Τα ενδοοµιλικά µερίσµατα ̟ου εισ̟ράττει ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο ή ̟ου είναι φορολογικός
κάτοικος Ελλάδας α̟αλλάσσονται α̟ό το φόρο εφόσον:
α) ο λή̟της φορολογούµενος κατέχει ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής τουλάχιστον 10%
της αξίας ή το ̟λήθος του µετοχικού ή βασικού κεφαλαίου ή των δικαιωµάτων
ψήφου του νοµικού ̟ροσώ̟ου ̟ου διανέµει, και
β) το ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής διακρατείται ε̟ί τουλάχιστον είκοσι τέσσερις
(24)µήνες, και
γ) το νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου ̟ροβαίνει σε διανοµή κερδών τα ο̟οία υ̟όκεινται σε φόρο
δεν έχει έδρα σε κράτος ̟ου ̟εριλαµβάνεται στα µη συνεργάσιµα κράτη σύµφωνα
µε το άρθρο 65 του Κ.Φ.Ε.
2. Η ̟ροηγούµενη ̟αράγραφος ισχύει ε̟ίσης για νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου δεν είναι φορολογικοί
κάτοικοι Ελλάδας, εφόσον το ενδοοµιλικό µέρισµα συνδέεται µε ε̟ιχειρηµατικές
δραστηριότητες ̟ου διεξάγονται α̟ό αυτά τα νοµικά ̟ρόσω̟α εντός ή µέσω µόνιµης
εγκατάστασης στην Ελλάδα.
3. Εάν η διανοµή κερδών αναγγέλλεται α̟ό το νοµικό ̟ρόσω̟ο σε λή̟τη φορολογούµενο
̟ου δεν έχει διακρατήσει το ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής ε̟ί είκοσι τέσσερις (24) µήνες,
αλλά ̟ληροί την ̟ροϋ̟όθεση γ’ της ̟αραγράφου 1, καθώς και αυτή της ̟αραγράφου 2, ο
λή̟της φορολογούµενος µ̟ορεί ̟ροσωρινά να ζητήσει την α̟αλλαγή ̟ου ̟αρέχεται στις
εν λόγω ̟αραγράφους, εφόσον ̟αρέχει εγγύηση στη Φορολογική ∆ιοίκηση ίση µε το ̟οσό
του φόρου ̟ου θα όφειλε να καταβάλει σε ̟ερί̟τωση µη χορήγησης της α̟αλλαγής. Η
44
Φορολογική ∆ιοίκηση µ̟ορεί να α̟αιτήσει την υ̟έρ αυτής κατά̟τωση της εγγύησης,
εφόσον ο λή̟της φορολογούµενος δεν διακρατεί το ελάχιστο ̟οσοστό συµµετοχής ε̟ί
τουλάχιστον είκοσι τέσσερις µήνες (24) µήνες. Η α̟αλλαγή καθίσταται οριστική και η
εγγύηση λήγει κατά την ηµεροµηνία ̟ου συµ̟ληρώνονται είκοσι τέσσερις (24) µήνες
διακράτησης του ελάχιστου ̟οσοστού συµµετοχής.
4. Εάν το νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου ̟ροβαίνει στη διανοµή:
α) ̟εριλαµβάνεται στους τύ̟ους ̟ου α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της
Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει, και
β) είναι φορολογικός κάτοικος κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ
κατ’ εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε
αυτό το τρίτο κράτος, και
γ) υ̟όκειται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους
̟ου αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε
ο̟οιοδή̟οτε άλλο φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους
φόρους αυτούς,
η ̟ροϋ̟όθεση της ̟ερί̟τωσης γ’ της ̟αραγράφου 1 θεωρείται ότι έχει εκ̟ληρωθεί.
5. Εάν η διανοµή κερδών ̟ου αναφέρεται στην ̟αράγραφο 1 και 2 ̟ροκύ̟τει α̟ό συµµετοχή
σε άλλο νοµικό ̟ρόσω̟ο, ο φορολογούµενος δεν µ̟ορεί να εκ̟έσει τις ε̟ιχειρηµατικές
δα̟άνες ̟ου συνδέονται µε τη συµµετοχή αυτή.
6. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών ορίζονται τα έντυ̟α εφαρµογής του άρθρου
αυτού και κάθε αναγκαία λε̟τοµέρεια.
Άρθρο 49
Υ̟οκεφαλαιοδότηση
1. Οι δα̟άνες τόκων δεν αναγνωρίζονται ως εκ̟ι̟τόµενες ε̟ιχειρηµατικές δα̟άνες, στο
βαθµό ̟ου οι ̟λεονάζουσες δα̟άνες τόκων υ̟ερβαίνουν το δέκα τοις εκατό (10%) των
φορολογητέων κερδών ̟ρο τόκων, φόρων και α̟οσβέσεων (EBITDA). Τα κέρδη ̟ρο τόκων,
φόρων και α̟οσβέσεων καθορίζονται µε βάση τις οικονοµικές καταστάσεις ̟ου
συντάσσονται σύµφωνα µε τους ελληνικούς κανόνες λογιστικής µε τις φορολογικές
ανα̟ροσαρµογές ̟ου ̟ροβλέ̟ονται στον Κ.Φ.Ε.
2. Ο όρος «̟λεονάζουσες δα̟άνες τόκων» σηµαίνει το ̟λεόνασµα των δα̟ανών τόκων
έναντι του εισοδήµατος α̟ό τόκους .
45
3. Στους τόκους ̟ου αναφέρονται στην ̟αράγραφο 1 δεν ̟εριλαµβάνονται αυτοί ̟ου
̟ροκύ̟τουν α̟ό τρα̟εζικά δάνεια, µε εξαίρεση αυτά για τα ο̟οία έχει χορηγηθεί
ο̟οιασδή̟οτε µορφής εγγύηση α̟ό συνδεδεµένο µε την ε̟ιχείρηση µέρος κατά την έννοια
του άρθρου 2 του ̟αρόντος.
4. Κάθε δα̟άνη τόκων ̟ου δεν εκ̟ί̟τει σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 1 του ̟αρόντος
άρθρου µεταφέρεται για ̟έντε (5) έτη.
5. Οι διατάξεις των ̟ροηγούµενων ̟αραγράφων δεν εφαρµόζονται για τα ̟ιστωτικά
ιδρύµατα.
Άρθρο 50
Ενδοοµιλικές συναλλαγές
1. Όταν ̟ραγµατο̟οιούνται συναλλαγές, µία ή ̟ερισσότερες, διεθνείς ή και εγχώριες, µε
οικονοµικούς ή εµ̟ορικούς όρους διαφορετικούς α̟ό εκείνους ̟ου θα ίσχυαν µεταξύ µη
συνδεδεµένων ̟ροσώ̟ων (ανεξάρτητων ε̟ιχειρήσεων) κατά την έννοια του άρθρου 2 του
Κ.Φ.Ε ή µεταξύ των συνδεδεµένων ε̟ιχειρήσεων και τρίτων, ο̟οιαδή̟οτε κέρδη τα ο̟οία
χωρίς τους όρους αυτούς θα είχαν ̟ραγµατο̟οιηθεί α̟ό την ηµεδα̟ή ε̟ιχείρηση, αλλά
τελικά δεν ̟ραγµατο̟οιήθηκαν λόγω των διαφορετικών όρων (αρχή ίσων α̟οστάσεων),
̟εριλαµβάνονται στα κέρδη της ε̟ιχείρησης µόνον στο βαθµό ̟ου δεν µειώνουν το ̟οσό
του καταβλητέου φόρου.
2. Οι διατάξεις της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου εφαρµόζονται και ερµηνεύονται σύµφωνα µε
τις γενικές αρχές και τις Κατευθυντήριες Γραµµές του ΟΟΣΑ για τις ενδοοµιλικές
συναλλαγές.
Άρθρο 51
Μεταφορά λειτουργιών
Κάθε ε̟ιχειρηµατική αναδιάρθρωση, η ο̟οία µ̟ορεί να θεωρηθεί ως εγχώρια ή
διασυνοριακή αναδιοργάνωση λειτουργιών, ̟εριουσιακών στοιχείων, κινδύνων ή και
ε̟ιχειρηµατικών ευκαιριών, την ο̟οία ̟ραγµατο̟οιούν ή στην ο̟οία εµ̟λέκονται
συνδεδεµένα ̟ρόσω̟α µε συνδεδεµένα κέρδη εµ̟ί̟τει στο ̟εδίο εφαρµογής του ̟αρόντος
άρθρου:
α) «Οι λειτουργίες, τα ̟εριουσιακά στοιχεία, οι κίνδυνοι ή και οι ε̟ιχειρηµατικές
ευκαιρίες ̟ου αναδιοργανώνονται, µεταφέρονται ή µεταβιβάζονται» θεωρούνται συνολικά
ως «̟ακέτο µεταβίβασης» για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου. Για την εφαρµογή του
̟ροηγούµενου εδαφίου λαµβάνονται υ̟όψη τα ̟εριουσιακά στοιχεία, οι χορηγήσεις
αδειών χρήσης, καθώς και οι µεταβιβάσεις ̟εριουσιακών στοιχείων.
46
β) Σε ̟ερί̟τωση κατά την ο̟οία λόγω ε̟ιχειρηµατικής αναδιάρθρωσης διενεργείται µία
συναλλαγή ή σειρά συναλλαγών, οι ο̟οίες συνιστούν µεταβίβαση ή χορήγηση άδειας
χρήσης υ̟εραξίας ή άυλων ̟εριουσιακών στοιχείων, η µεταβίβαση αυτή ή η χορήγηση
άδειας χρήσης ̟ρέ̟ει να γίνεται έναντι αντίτιµου σύµφωνα µε την αρχή των ίσων
α̟οστάσεων, λαµβάνοντας υ̟όψη τη συνολική αξία των υ̟οκείµενων ̟εριουσιακών
στοιχείων, καθώς και τις σχετικές λειτουργίες και τους κινδύνους («̟ακέτο µεταβίβασης»).
Στην ̟ερί̟τωση αυτή ̟εριλαµβάνονται ιδίως µεταβιβάσεις ή χορηγήσεις αδειών χρήσης
µεµονωµένων ̟εριουσιακών στοιχείων σε συνδυασµό µε λειτουργίες και κινδύνους ̟ου
̟ρέ̟ει να θεωρηθούν στενά συνδεδεµένες.
γ) Οι ε̟ιχειρηµατικές αναδιαρθρώσεις ̟ου ̟ροβλέ̟ονται στις ανωτέρω ̟ερι̟τώσεις δεν
συνε̟ιφέρουν καµία ανα̟ροσαρµογή όταν ο φορολογούµενος µ̟ορεί να ̟αράσχει
α̟οδεικτικά στοιχεία ̟ου τεκµηριώνουν ότι δεν µεταβιβάστηκαν ούτε χορηγήθηκε άδεια
χρήσης για ουσιώδη άυλα στοιχεία ή ̟εριουσιακά στοιχεία και ότι καταβλήθηκε αντίτιµο
σύµφωνα µε την αρχή των ίσων α̟οστάσεων, κατά τρό̟ο ώστε η ανάθεση κινδύνων και
λειτουργιών είναι σύµφωνη µε την αρχή των ίσων α̟οστάσεων, µε συνεκτίµηση άλλων
συγκρίσιµων ̟ερι̟τώσεων.
δ) Στην ̟ερί̟τωση ̟ου ο φορολογούµενος δεν µ̟ορεί να ̟αράσχει τα α̟οδεικτικά
στοιχεία ̟ου ορίζονται στην ̟ερί̟τωση γ’ , και δεν υ̟άρχει άλλη συγκρίσιµη συναλλαγή ή
σειρά συναλλαγών, καθορίζεται ένα αντίτιµο σύµφωνα µε την αρχή των ίσων α̟οστάσεων
µε βάση τη συνολική αξία των υ̟οκείµενων ̟εριουσιακών στοιχείων, λειτουργιών και
κινδύνων («̟ακέτου µεταβίβασης») µε συνεκτίµηση της αναγόµενης ̟αρούσας αξίας
µελλοντικών κερδών ̟ου ̟ροσδοκώνται α̟ό την µεταβίβαση ως σύνολο και συνδέονται µε
τη λειτουργία και όλα τα συνδεδεµένα υ̟οκείµενα ̟εριουσιακά στοιχεία. Ο
φορολογούµενος µ̟ορεί να χρησιµο̟οιεί ο̟οιαδή̟οτε άλλη µέθοδο , εφόσον µ̟ορεί να
α̟οδείξει ότι η συναλλαγή είναι σύµφωνη µε την αρχή των ίσων α̟οστάσεων.
Για τα έτη κατά τα ο̟οία ̟ραγµατο̟οιείται η ε̟ιχειρηµατική αναδιάρθρωση γίνεται η
αντίστοιχη ανα̟ροσαρµογή.
Άρθρο 52
Εισφορές ενεργητικού έναντι µετοχών
1. Το ̟αρόν άρθρο αφορά σε µεταβιβάσεις κλάδων δραστηριότητας ̟ου ορίζονται στην
̟αράγραφο 2, εφόσον αυτό ζητηθεί α̟ό εισφέρουσες ή λή̟τριες εταιρείες και ̟ληρούνται οι
̟ροϋ̟οθέσεις του ̟αρόντος άρθρου.
2. Ως «εισφορά ενεργητικού» θεωρείται κάθε ̟ράξη µε την ο̟οία η εταιρεία (εφεξής η
«εισφέρουσα εταιρεία»), χωρίς να λυθεί, µεταβιβάζει έναν ή ̟ερισσότερους κλάδους
δραστηριότητας σε άλλη υφιστάµενη εταιρεία (εφεξής η «λή̟τρια εταιρεία»), έναντι της
έκδοσης ή µεταβίβασης τίτλων του εταιρικού κεφαλαίου της λή̟τριας εταιρείας. Ως
«κλάδος δραστηριότητας» θεωρείται το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού και του
̟αθητικού ενός τµήµατος µιας ε̟ιχείρησης, τα ο̟οία συνιστούν α̟ό οργανωτική ά̟οψη
αυτόνοµη εκµετάλλευση, δηλαδή ένα σύνολο ικανό να λειτουργήσει αυτοδύναµα. Ως
εισφορά ενεργητικού νοείται και η µετατρο̟ή υ̟οκαταστήµατος σε θυγατρική εταιρεία.
47
3. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, η εισφορά ενεργητικού δεν συνε̟άγεται, κατά
τον χρόνο της εισφοράς ενεργητικού, καµία φορολογία των υ̟εραξιών οι ο̟οίες
υ̟ολογίζονται βάσει της διαφοράς µεταξύ της ̟ραγµατικής αξίας των µεταβιβαζοµένων
στοιχείων ενεργητικού και ̟αθητικού και της φορολογητέας αξίας τους. Ως «φορολογητέα
αξία» νοείται η αξία βάσει της ο̟οίας θα είχε υ̟ολογισθεί κάθε κέρδος ή ζηµία ̟ροκειµένου
να φορολογηθεί η υ̟εραξία της εισφέρουσας εταιρείας, εάν αυτά τα στοιχεία ενεργητικού
και ̟αθητικού ̟ωλούνταν κατά την εισφορά ενεργητικού αλλά ανεξάρτητα α̟ό αυτή.
4. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, η λή̟τρια εταιρεία ̟ραγµατο̟οιεί τις
α̟οσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού σύµφωνα µε τους κανόνες ̟ου θα ίσχυαν για
την εισφέρουσα εταιρεία, εάν δεν είχε γίνει η εισφορά ενεργητικού.
5. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, η λή̟τρια εταιρεία µ̟ορεί να αναλάβει
α̟οθεµατικά και ̟ροβλέψεις ̟ου σχηµάτισε η εισφέρουσα εταιρεία και τα ο̟οία
σχετίζονται µε τον κλάδο ή τους κλάδους δραστηριότητας ̟ου µεταβιβάζονται και τα
ο̟οία α̟ολάµβαναν φορολογικές α̟αλλαγές υ̟ό τις ̟ροϋ̟οθέσεις ̟ου θα ίσχυαν για την
εισφέρουσα εταιρεία, εάν δεν είχε γίνει η µεταβίβαση.Η λή̟τρια εταιρεία αναλαµβάνει τα
δικαιώµατα και τις υ̟οχρεώσεις της εισφέρουσας εταιρείας ως ̟ρος τα εν λόγω
α̟οθεµατικά και ̟ροβλέψεις.
6. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου , η λή̟τρια εταιρεία µ̟ορεί να µεταφέρει τις
ζηµίες της εισφέρουσας εταιρείας ̟ου σχετίζονται µε τον κλάδο ή τους κλάδους
δραστηριότητας ̟ου µεταβιβάζονται µε τις ίδιες ̟ροϋ̟οθέσεις ̟ου θα ίσχυαν για λή̟τρια
εταιρεία εάν δεν είχε γίνει η µεταβίβαση.
7. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, η εισφέρουσα εταιρεία α̟οτιµά τα χρεόγραφα
̟ου λαµβάνει α̟ό τη λή̟τρια εταιρεία στην αγοραία τους αξία κατά το χρόνο της
µεταβίβασης.
8. Το ̟αρόν άρθρο εφαρµόζεται µόνον εφόσον οι εισφέρουσες και οι λή̟τριες εταιρείες έχουν
τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος µέλος της Ευρω̟αϊκής
Ένωσης.
9. Το ̟αρόν άρθρο εφαρµόζεται: :
α) στην εισφορά ενεργητικού, εφόσον η εισφέρουσα και η λή̟τρια εταιρεία είναι και οι
δύο φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος,
β) στην εισφορά ενεργητικού, εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός
κάτοικος άλλου κράτους µέλους της ΕΕ και η λή̟τρια εταιρεία είναι φορολογικός
κάτοικος Ελλάδος, και µε την ̟ροϋ̟όθεση ότι µετά τη µεταβίβαση τα στοιχεία του
ενεργητικού, οι υ̟οχρεώσεις, τα α̟οθεµατικά, οι ̟ροβλέψεις και οι ζηµίες ̟ου
µεταβιβάζονται δεν α̟οδίδονται σε µόνιµη εγκατάσταση εκτός Ελλάδας της
λή̟τριας εταιρείας,
48
γ) στην εισφορά ενεργητικού, εφόσον η λή̟τρια εταιρεία είναι κάτοικος άλλου Κράτους
Μέλους της ΕΕ και η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή
άλλου κράτους µέλους της ΕΕ µε µόνιµη εγκατάσταση στην Ελλάδα, και µε την
̟ροϋ̟όθεση ότι µετά τη µεταβίβαση, τα στοιχεία του ενεργητικού, οι υ̟οχρεώσεις, τα
α̟οθεµατικά, οι ̟ροβλέψεις και οι ζηµίες ̟ου µεταβιβάζονται α̟οδίδονται σε
µόνιµη εγκατάσταση ̟ου τηρεί στην Ελλάδα η λή̟τρια εταιρεία.
10. Το ̟αρόν άρθρο εφαρµόζεται σε µεταβίβαση κλάδου ή κλάδων δραστηριότητας ̟ου
συνιστούν µία ή ̟ερισσότερες µόνιµες εγκαταστάσεις ̟ου ευρίσκονται σε άλλο κράτος
µέλος της Ε.Ε., εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και η
λή̟τρια εταιρεία είναι κάτοικος άλλου κράτους µέλους της Ε.Ε. , Στην ̟ερί̟τωση αυτή , δεν
εφαρµόζονται οι διατάξεις των ̟αραγράφων 3, 4, 5 και 6, αλλά η εισφέρουσα εταιρεία
δικαιούται ̟ίστωσης έναντι του ̟οσού του φόρου ̟ου ̟ροκύ̟τει συνε̟εία της µεταβίβασης
σχετικά µε κάθε φόρο ̟ου θα ε̟ιβάλλονταν σε αυτό το κράτος µέλος για τη µεταβίβαση,
εάν δεν ετύγχαναν εφαρµογής οι διατάξεις της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει.
11. Στο ̟εδίο εφαρµογής του ̟αρόντος άρθρου εµ̟ί̟τουν τα νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου :
α) ̟εριλαµβάνονται στους τύ̟ους ̟ου α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της
Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει,
β) είναι φορολογικοί κάτοικοι κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ
κατ’ εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε
αυτό το τρίτο κράτος,
γ) υ̟όκεινται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους
̟ου αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε
ο̟οιοδή̟οτε άλλο φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους
φόρους αυτούς.
12. Η Φορολογική ∆ιοίκηση ε̟ιτρέ̟ει την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου υ̟ό την
̟ροϋ̟όθεση ότι αυτή δεν γίνεται µε σκο̟ό την καταστρατήγηση των διατάξεων του
̟αρόντος άρθρου. Για την εφαρµογή του ̟ροηγούµενου εδαφίου η Φορολογική ∆ιοίκηση
µ̟ορεί να ζητήσει α̟ό την εισφέρουσα εταιρεία να διακρατήσει τα χρεόγραφα ̟ου
λαµβάνει α̟ό τη λή̟τρια εταιρεία για ελάχιστη ̟ερίοδο µέχρι τρία (3) ετών µετά τη
µεταβίβαση. Οι ανωτέρω ̟ροϋ̟οθέσεις δεν ε̟ιβάλλονται εφόσον τα συµβαλλόµενα µέρη
µ̟ορούν εύλογα να α̟οδείξουν ότι η µεταβίβαση δεν έχει ως σκο̟ό τη φοροα̟οφυγή ή
φοροδιαφυγή.
Άρθρο 53
Ανταλλαγή µετοχών
1. Το ̟αρόν άρθρο εφαρµόζεται σε µέτοχο ή εταίρο ̟ου µέσω ανταλλαγής µετοχών ή
εταιρικών µεριδίων, α̟οκτά τίτλους µιας εταιρείας σε αντάλλαγµα τίτλων άλλης εταιρείας
49
ό̟ως ορίζεται στις ε̟όµενες ̟αραγράφους, εφόσον ζητηθεί α̟ό τον µέτοχο ή εταίρο και
̟ληρούνται οι ̟ροϋ̟οθέσεις του ̟αρόντος άρθρου.
2. Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου, ως «ανταλλαγή µετοχών» θεωρείται κάθε ̟ράξη µε
την ο̟οία ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο (εφεξής: «η α̟οκτώσα εταιρεία») α̟οκτά τίτλους άλλου
νοµικού ̟ροσώ̟ου (εφεξής: «η α̟οκτώµενη εταιρεία») σε αντάλλαγµα για την έκδοση ή τη
µεταβίβαση τίτλων αυτής ̟ρος τους µετόχους ή εταίρους της α̟οκτώµενης εταιρείας, υ̟ό
την ̟ροϋ̟όθεση ότι ύστερα α̟ό την ανταλλαγή µετοχών η α̟οκτώσα εταιρεία θα κατέχει
τουλάχιστον την ̟λειοψηφία των δικαιωµάτων ψήφου της α̟οκτώµενης εταιρείας ή το
̟ενήντα τοις εκατό (50%) και µία µετοχή τουλάχιστον της αξίας του µετοχικού κεφαλαίου
της α̟οκτώµενης εταιρείας. Για το σκο̟ό αυτό, η εξαγορά ̟ου ̟ραγµατο̟οιείται α̟ό την
α̟οκτώσα εταιρεία µέσω αναγνωρισµένου χρηµατιστηρίου αξιών νοείται ως ενιαία
συναλλαγή υ̟ό την ̟ροϋ̟όθεση ότι συντελείται εντός ̟εριόδου έξι (6) µηνών.
3. Στην ̟ερί̟τωση της ανταλλαγής µετοχών, ό̟ως ορίζεται στην ̟αράγραφο 2, η α̟οκτώσα
εταιρεία µ̟ορεί να ̟ροβεί σε χρηµατική καταβολή έναντι της έκδοσης ή µεταβίβασης
τίτλων, υ̟ό την ̟ροϋ̟όθεση ότι η χρηµατική καταβολή δεν θα υ̟ερβαίνει το δέκα (10%)
της ονοµαστικής αξίας, ή, αν δεν υ̟άρχει ονοµαστική αξία, το δέκα τοις εκατό (10%_) της
λογιστικής αξίας των τίτλων.
4. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, ο µέτοχος ή εταίρος της α̟οκτώµενης εταιρείας
δεν υ̟όκειται, κατά τον χρόνο της ανταλλαγής µετοχών, σε φόρο για την υ̟εραξία ̟ου
α̟οκτά λόγω της ανταλλαγής, µε εξαίρεση το τµήµα ̟ου αντιστοιχεί, κατ’ αναλογία, σε
τυχόν χρηµατική καταβολή.
5. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, ο µέτοχος ή εταίρος δεν α̟οδίδει στους τίτλους
̟ου λαµβάνει ως αντάλλαγµα, µεγαλύτερη φορολογητέα αξία α̟ό την αξία ̟ου είχαν οι
ανταλλασσόµενοι τίτλοι αµέσως ̟ριν την ανταλλαγή µετοχών. Ως «φορολογητέα αξία»
στην ̟ερί̟τωση αυτή θεωρείται η αξία βάσει της ο̟οίας θα είχε υ̟ολογισθεί κάθε κέρδος ή
ζηµία, ̟ροκειµένου να φορολογηθεί η υ̟εραξία του εταίρου της εταιρείας. Η α̟οκτώσα
εταιρεία α̟οτιµά τους τίτλους ̟ου λαµβάνει α̟ό τον µέτοχο στην αγοραία τους τιµή κατά
το χρόνο της ανταλλαγής.
6. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου εφαρµόζονται υ̟ό την ̟ροϋ̟όθεση ότι η α̟οκτώσα και
η α̟οκτώµενη εταιρεία είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος και/ή άλλου κράτους µέλους
της Ε.Ε. και :
α) ο µέτοχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος, ή
β) ο µέτοχος δεν είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και κατέχει τόσο τους αρχικούς
τίτλους όσο και τους νέους τίτλους µέσω µόνιµης εγκατάστασης ̟ου διατηρεί στην
Ελλάδα.
7. Στο ̟εδίο εφαρµογής του ̟αρόντος άρθρου εµ̟ί̟τουν τα νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου:
50
α) ̟εριλαµβάνονται στους τύ̟ους ̟ου α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της
Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει,
β) είναι φορολογικοί κάτοικοι κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ
κατ’ εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε
αυτό το τρίτο κράτος,
γ) υ̟όκεινται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους
̟ου αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε
ο̟οιοδή̟οτε άλλο φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους
φόρους αυτούς.
Άρθρο 54
Συγχωνεύσεις και διασ̟άσεις
1. Το ̟αρόν άρθρο εφαρµόζεται σε συγχωνεύσεις και διασ̟άσεις, ό̟ως ορίζονται στις
̟αραγράφους 2, 3 και 4, εφόσον ζητηθεί α̟ό την εισφέρουσα και τη λή̟τρια εταιρεία ή
εταιρείες, ή εφόσον ζητηθεί α̟ό µέτοχο της εισφέρουσας εταιρείας, και ̟ληρούνται οι
̟ροϋ̟οθέσεις ̟ου ορίζονται στις ακόλουθες ̟αραγράφους.
2. Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου ως «συγχώνευση» θεωρείται κάθε ̟ράξη µε την
ο̟οία
α) ένα ή ̟ερισσότερα νοµικά ̟ρόσω̟α (εφεξής οι «εισφέρουσες εταιρείες»), κατά τη
διάλυσή τους χωρίς να τεθούν υ̟ό καθεστώς εκκαθάρισης, µεταβιβάζουν όλα τα
στοιχεία του ενεργητικού και του ̟αθητικού τους σε άλλο υφιστάµενο νοµικό
̟ρόσω̟ο (εφεξής: η λή̟τρια εταιρεία) µε αντάλλαγµα για την έκδοση ή µεταβίβαση
στους µετόχους της εισφέρουσας εταιρείας τίτλων του εταιρικού κεφαλαίου της
λή̟τριας εταιρείας,
β) δύο ή ̟ερισσότερα νοµικά ̟ρόσω̟α (εφεξής οι «εισφέρουσες εταιρείες»), κατά τη
διάλυσή τους χωρίς να τεθούν υ̟ό καθεστώς εκκαθάρισης, µεταβιβάζουν όλα τα
στοιχεία του ενεργητικού και του ̟αθητικού τους σε νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου συστήνουν
(εφεξής η «λή̟τρια εταιρεία») µε αντάλλαγµα την έκδοση ή τη µεταβίβαση στους
µετόχους της εισφέρουσας εταιρείας τίτλων του εταιρικού κεφαλαίου της λή̟τριας
εταιρείας.
3. Για τους σκο̟ούς του ̟αρόντος άρθρου ως «διάσ̟αση» θεωρείται κάθε ̟ράξη µε την
ο̟οία:
α) ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο (εφεξής, η «εισφέρουσα εταιρεία»), κατά τη διάλυσή της χωρίς
να τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης, µεταβιβάζει όλα τα στοιχεία του ενεργητικού και
του ̟αθητικού της σε δύο ή ̟ερισσότερα υφιστάµενα ή νέα νοµικά ̟ρόσω̟α (εφεξής:
οι λή̟τριες εταιρείες) µε αντάλλαγµα την κατ’ αναλογία (pro rata) έκδοση ή
µεταβίβαση στους µετόχους της τίτλων του εταιρικού κεφαλαίου των λη̟τριών
εταιρειών,
51
β) ένα νοµικό ̟ρόσω̟ο (εφεξής η «εισφέρουσα εταιρεία») µεταβιβάζει έναν ή
̟ερισσότερους κλάδους δραστηριότητας σε νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου συστήνει (εφεξής η
«λή̟τρια εταιρεία»), αφήνοντας τουλάχιστον έναν κλάδο δραστηριότητας στην
εισφέρουσα εταιρεία, µε αντάλλαγµα την έκδοση ή µεταβίβαση στους µετόχους του ή
στο ίδιο το νοµικό ̟ρόσω̟ο τίτλων του εταιρικού κεφαλαίου της λή̟τριας εταιρείας.
Ως κλάδος δραστηριότητας θεωρείται το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού και
̟αθητικού ενός τµήµατος µιας εταιρείας, τα ο̟οία συνιστούν α̟ό οργανωτική
ά̟οψη αυτόνοµη εκµετάλλευση, δηλαδή ένα σύνολο ικανό να λειτουργήσει
αυτοδύναµα.
4. Σε ̟ερί̟τωση συγχώνευσης ή διάσ̟ασης, σύµφωνα µε τια ̟αραγράφους 2 και 3, µ̟ορεί να
λάβει χώρα ̟ρόσθετη χρηµατική καταβολή α̟ό τη λή̟τρια εταιρεία ή εταιρείες ̟έραν της
έκδοσης ή µεταβίβασης τίτλων, µε την ̟ροϋ̟όθεση ότι η χρηµατική καταβολή δεν
υ̟ερβαίνει το δέκα τοις εκατό (10%) της ονοµαστικής αξίας, ή αν δεν υ̟άρχει ονοµαστική
αξία, το δέκα τοις εκατό (10%) της λογιστικής αξίας των τίτλων.
5. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου εφαρµόζονται µόνον εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία ή
εταιρείες και η λή̟τρια εταιρεία ή εταιρείες είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος και/ή
άλλου κράτους µέλους της Ε.Ε.
6. Στο ̟εδίο εφαρµογής του ̟αρόντος άρθρου εµ̟ί̟τουν τα νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου :
α) ̟εριλαµβάνονται στους τύ̟ους ̟ου α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της
Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει,
β) είναι φορολογικοί κάτοικοι κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ
κατ’ εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε
αυτό το τρίτο κράτος
γ) υ̟όκεινται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους
̟ου αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε
ο̟οιοδή̟οτε άλλο φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους
φόρους αυτούς.
7. Ό̟ου στο ̟αρόν άρθρο γίνεται αναφορά σε εισφέρουσα ή σε λή̟τρια εταιρεία, αυτή ισχύει
και για δύο ή ̟ερισσότερες εισφέρουσες ή λή̟τριες εταιρείες,.
8. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, η συγχώνευση ή η διάσ̟αση δεν συνε̟άγεται,
κατά τον χρόνο της συγχώνευσης ή της διάσ̟ασης, καµία φορολογία των υ̟εραξιών οι
ο̟οίες υ̟ολογίζονται βάσει της διαφοράς µεταξύ της ̟ραγµατικής αξίας των
µεταβιβαζοµένων στοιχείων ενεργητικού και ̟αθητικού και της φορολογητέας αξίας τους.
Ως «φορολογητέα αξία» νοείται η αξία βάσει της ο̟οίας θα είχε υ̟ολογισθεί κάθε κέρδος ή
ζηµία ̟ροκειµένου να η υ̟εραξία της εισφέρουσας εταιρείας, εάν αυτά τα στοιχεία
52
ενεργητικού και ̟αθητικού ̟ωλούνταν κατά την συγχώνευση ή διάσ̟αση αλλά
ανεξάρτητα α̟ό αυτή.
9. Η λή̟τρια εταιρεία διενεργεί α̟οσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού σύµφωνα µε τους
κανόνες ̟ου θα ίσχυαν για την εισφέρουσα εταιρεία, εάν δεν είχε λάβει χώρα η
συγχώνευση ή η διάσ̟αση.
10. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου , η λή̟τρια εταιρεία µ̟ορεί να µεταφέρει τα
α̟οθεµατικά και τις ̟ροβλέψεις ̟ου σχηµατίστηκαν α̟ό την εισφέρουσα εταιρεία, µε τις
φορολογικές α̟αλλαγές και τους όρους ̟ου θα ίσχυαν για την εισφέρουσα εταιρεία, εφόσον
η µεταβίβαση δεν είχε λάβει χώρα. Η λή̟τρια εταιρεία αναλαµβάνει τα δικαιώµατα και τις
υ̟οχρεώσεις της εισφέρουσας εταιρείας ως ̟ρος τα εν λόγω α̟οθεµατικά και ̟ροβλέψεις.
11. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου , η λή̟τρια εταιρεία µ̟ορεί να µεταφέρει τις
ζηµίες της εισφέρουσας εταιρείας, υ̟ό τους ίδιους όρους ̟ου θα ίσχυαν για την εισφέρουσα
εταιρεία, εφόσον η συγχώνευση ή η διάσ̟αση δεν είχε λάβει χώρα.
12. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, αν η λή̟τρια εταιρεία συµµετέχει στο εταιρικό
κεφάλαιο της εισφέρουσας εταιρείας α̟αλλάσσεται α̟ό το φόρο για κάθε υ̟εραξία ̟ου
̟ροκύ̟τει λόγω της ακύρωσης αυτής της συµµετοχής.
13. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου µ̟ορεί να εφαρµοστούν για τη µεταβίβαση στοιχείων
ενεργητικού και ̟αθητικού:
α) στη µεταβίβαση κλάδου ή κλάδων δραστηριότητας ̟ου βρίσκονται στην Ελλάδα ή σε
άλλο κράτος µέλος της ΕΕ, εφόσον η εισφέρουσα και η λή̟τρια εταιρεία είναι και οι
δύο φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος,
β) εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους µέλους
της ΕΕ, και η λή̟τρια εταιρεία είναι κάτοικος Ελλάδος, στο βαθµό ̟ου µετά τη
συγχώνευση ή τη διάσ̟αση τα στοιχεία του ενεργητικού, οι υ̟οχρεώσεις, τα
α̟οθεµατικά, οι ̟ροβλέψεις και οι ζηµίες ̟ου µεταβιβάζονται δεν α̟οδίδονται σε
εκτός Ελλάδος µόνιµη εγκατάσταση της λή̟τριας εταιρείας,
γ) εφόσον η λή̟τρια εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος άλλου κράτους µέλους της
Ε.Ε. .και η εισφέρουσα εταιρεία είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή άλλου
κράτους µέλους της Ε.Ε.., στο βαθµό ̟ου µετά τη συγχώνευση ή τη διάσ̟αση τα
στοιχεία του ενεργητικού, οι υ̟οχρεώσεις, τα α̟οθεµατικά, οι ̟ροβλέψεις και οι
ζηµίες ̟ου µεταβιβάζονται α̟οδίδονται σε µόνιµη εγκατάσταση στην Ελλάδα της
λή̟τριας εταιρείας.
14. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου µ̟ορεί να εφαρµοστούν εφόσον η εισφέρουσα εταιρεία
είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και η λή̟τρια εταιρεία είναι κάτοικος άλλου κράτους
µέλους της ΕΕ, στο βαθµό ̟ου η συγχώνευση ή η διάσ̟αση ε̟ιφέρει τη µεταβίβαση κλάδου
δραστηριότητας ̟ου συνιστά µόνιµη εγκατάσταση σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ. Σε αυτή
την ̟ερί̟τωση , δεν εφαρµόζονται οι διατάξεις των ̟αραγράφων 5, 6, 7 και 8, αλλά η
53
εισφέρουσα εταιρεία δικαιούται ̟ίστωσης έναντι του ̟οσού του φόρου ̟ου ̟ροκύ̟τει ως
α̟οτέλεσµα της συγχώνευσης ή διάσ̟ασης σε σχέση µε κάθε φόρο ̟ου θα ε̟ιβαλλόταν στο
εν λόγω κράτος µέλος της Ε.Ε. στο ο̟οίο βρίσκεται η µόνιµη εγκατάσταση ως α̟οτέλεσµα
της συγχώνευσης ή διάσ̟ασης, εάν δεν ετύγχαναν εφαρµογής οι διατάξεις της Οδηγίας
2009/133/ΕΚ ό̟ως ισχύει.
15. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, ο µέτοχος ή εταίρος της εισφέρουσας εταιρείας
δεν υ̟όκειται σε φόρο για την υ̟εραξία ̟ου α̟οκτά λόγω της συγχώνευσης ή της
διάσ̟ασης, µε εξαίρεση το τµήµα ̟ου αντιστοιχεί, κατ’ αναλογία, σε τυχόν χρηµατική.
16. Κατά την εφαρµογή του ̟αρόντος άρθρου, ο µέτοχος ή εταίρος δεν α̟οδίδει στους τίτλους
̟ου λαµβάνει ως αντάλλαγµα, µεγαλύτερη φορολογητέα αξία α̟ό την αξία ̟ου είχαν οι
ανταλλασσόµενοι τίτλοι αµέσως ̟ριν την ανταλλαγή µετοχών. Ως «φορολογητέα αξία»
στην ̟ερί̟τωση αυτή θεωρείται η αξία βάσει της ο̟οίας θα είχε υ̟ολογισθεί κάθε κέρδος ή
ζηµία, ̟ροκειµένου να φορολογηθεί η υ̟εραξία του εταίρου της εταιρείας.
17. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου µ̟ορεί να εφαρµοστούν σε µέτοχο ο̟οίος, σε ̟ερί̟τωση
συγχώνευσης ή διάσ̟ασης, ανταλλάσσει τίτλους της εισφέρουσας εταιρείας µε τίτλους της
λή̟τριας εταιρείας, υ̟ό την ̟ροϋ̟όθεση ότι:
α) ο µέτοχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος, ή
β) ο µέτοχος δεν είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και διακρατεί τόσο τίτλους της
εισφέρουσας όσο και αυτούς της λή̟τριας εταιρείας µέσω µόνιµης εγκατάστασης ̟ου
διατηρεί στην Ελλάδα.
Άρθρο 55
Μεταφορά της καταστατικής
έδρας µίας SE ή µίας SCE
1. Η µεταφορά α̟ό την Ελλάδα σε άλλο κράτος µέλος της
Ευρω̟αϊκής Ένωσης της καταστατικής έδρας µίας ευρω̟αϊκής εταιρείας (SE) ή µία
ευρω̟αϊκής συνεταιριστικής εταιρείας (SCE) σύµφωνα µε τις διατάξεις των Κανονισµών
2157/2001 του Συµβουλίου της 8ης Οκτωβρίου 2001 (ΕΕΚ L 294/1/10.11.2001) και 435/2003
του Συµβουλίου της 22ας Ιουλίου 2003 (ΕΕΚ L 207/1/18.8.2003) αντίστοιχα, χωρίς λύση της
εταιρείας ή σύσταση νέου νοµικού ̟ροσώ̟ου δεν συνε̟άγεται φορολογία των υ̟εραξιών
̟ου υ̟ολογίζονται σύµφωνα µε την ̟αράγραφο 8 του άρθρου 54 των στοιχείων του
ενεργητικού και του ̟αθητικού της SE ή της SCE, τα ο̟οία ̟ροσαρτώνται σε µόνιµη
εγκατάσταση αυτής στην Ελλάδα. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου τα στοιχεία αυτά ̟ωληθούν ή ̟άψουν
να συνδέονται µε τη µόνιµη εγκατάσταση της SE ή SCE στην Ελλάδα ή µεταφερθούν σε
άλλο κράτος µέλος της Ευρω̟αϊκής Ένωσης, οι υ̟εραξίες του ̟ροηγούµενου εδαφίου
υ̟όκεινται σε φορολογία σύµφωνα µε τις γενικές διατάξεις.
54
2. Η µόνιµη εγκατάσταση ̟ου δηµιουργείται κατ` εφαρµογή των
διατάξεων της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, εξακολουθεί να υ̟ολογίζει α̟οσβέσεις ε̟ί της
αξίας των ̟εριουσιακών στοιχείων ̟ου ̟ροσαρτώνται σε αυτή, µε τους ίδιους όρους και
̟ροϋ̟οθέσεις ως εάν δεν είχε γίνει η µεταφορά της καταστατικής έδρας.
3. Προβλέψεις ή α̟οθεµατικά ̟ου είχε σχηµατίσει η ευρω̟αϊκή εταιρεία (SE) ή η ευρω̟αϊκή
συνεταιριστική εταιρεία (SCE) ̟ριν α̟ό τη µεταφορά της καταστατικής έδρας της σε άλλο
κράτος µέλος και τα ο̟οία α̟αλλάσσονται α̟ό το φόρο εισοδήµατος και δεν ̟ροκύ̟τουν
α̟ό µόνιµη εγκατάσταση αυτής στην αλλοδα̟ή, δεν υ̟όκεινται σε φορολογία κατά το
χρόνο της µεταφοράς της καταστατικής έδρας στο όνοµα της SE ή της SCE, µε την
̟ροϋ̟όθεση ότι συνεχίζουν να εµφανίζονται αυτούσια στα βιβλία της δηµιουργούµενης
µόνιµης εγκατάστασής της στην Ελλάδα. Σε αντίθετη ̟ερί̟τωση, υ̟όκειται σε φορολογία
σύµφωνα µε τις γενικές διατάξεις.
4. Η µόνιµη εγκατάσταση διατηρεί τυχόν δικαίωµα µεταφοράς
ζηµίας α̟ό ̟αρελθούσες χρήσεις της SE ή της SCE, ̟ου µετέφερε την καταστατική της έδρα
σε άλλο κράτος – µέλος σύµφωνα µε τις διατάξεις του ̟αρόντος.

Άρθρο 56
Μη εφαρµογή ευεργετηµάτων
Τα ευεργετήµατα ̟ου ̟ροβλέ̟ονται στα άρθρα 52, 53, 54 και 55 αίρονται ολικά ή µερικά ,
όταν κά̟οια α̟ό τις ̟ράξεις ̟ου αναφέρονται στα άρθρα αυτά έχει ως κύριο στόχο ή ως
έναν α̟ό τους κύριους στόχους τη φοροδιαφυγή ή τη φοροα̟οφυγή. Το γεγονός ότι η
̟ράξη δεν ̟ραγµατο̟οιείται για οικονοµικά θεµιτούς λόγους, ό̟ως είναι η αναδιάρθρωση
ή η ορθολογικότερη οργάνωση των δραστηριοτήτων των εταιρειών ̟ου ενέχονται στη
σχετική ̟ράξη, µ̟ορεί να α̟οτελέσει τεκµήριο ότι κύριος ή ένας α̟ό τους κύριους στόχους
της ̟ράξης αυτής είναι η φοροδιαφυγή ή η φοροα̟οφυγή.
Άρθρο 57
Εκκαθάριση
Το ̟ροϊόν της εκκαθάρισης θεωρείται διανοµή κέρδους κατά το φορολογικό έτος εντός του
ο̟οίου ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής οντότητας, στο
βαθµό ̟ου το εν λόγω ̟ροϊόν υ̟ερβαίνει το καταβεβληµένο κεφάλαιο.
Κεφάλαιο Γ’
Φορολογικός συντελεστής
Άρθρο 58
Φορολογικός συντελεστής
55
1. Τα κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ου α̟οκτούν οι εταιρείες ̟ου τηρούν
δι̟λογραφικά βιβλία φορολογούνται µε συντελεστή είκοσι έξι τοις εκατό (26%). Όταν οι
υ̟όχρεοι των ̟ερι̟τώσεων β’, δ’, ε’ και στ’ του άρθρου 45 τηρούν α̟λογραφικά βιβλία τα
κέρδη ̟ου α̟οκτούν α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα φορολογούνται σύµφωνα µε την
κλίµακα της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 29.
2. Τα κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ̟ου α̟οκτούν οι αγροτικοί συνεταιρισµοί και
οι οµάδες ̟αραγωγών φορολογούνται µε συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%).
3. Ο φορολογούµενος ̟ου α̟οκτά εισόδηµα το ο̟οίο υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου
σύµφωνα µε το άρθρο 62 ̟εριλαµβάνει το εισόδηµα αυτό στα φορολογητέα κέρδη του ̟ριν
την αφαίρεση του ̟αρακρατούµενου φόρου. Ο ̟ληρωτέος α̟ό το φορολογούµενο φόρος
σε σχέση µε το εν λόγω εισόδηµα µειώνεται κατά το ̟οσό του φόρου ̟ου ̟αρακρατήθηκε.
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΦΟΡΟΥ
Κεφάλαιο Α’
Φορολόγηση στην ̟ηγή
Άρθρο 59
Φορολόγηση στην ̟ηγή
1. Τα ακόλουθα ̟ρόσω̟α υ̟οχρεούνται να ̟αρακρατούν φόρο σύµφωνα µε το σύστηµα
φορολόγησης στην ̟ηγή:
α) κάθε φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου α̟οκτά κέρδη α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ή
νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ̟ου διενεργεί ̟ληρωµές ή δίνει ̟αροχές σε είδος
στους εργαζοµένους τους,
β) κάθε νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ̟ου καταβάλλει συντάξεις σε φυσικά
̟ρόσω̟α,
γ) ταµεία κοινωνικής ασφάλισης ή ̟αρόµοιες οντότητες ̟ου διενεργούν ̟ληρωµές
στους ασφαλισµένους τους.
2. Το ̟ρόσω̟ο, ό̟ως αναφέρεται στην ̟αράγραφο 1, το ο̟οίο καταβάλλει εισόδηµα για
µισθωτή εργασία σύµφωνα µε το άρθρο 12, φέρει την ευθύνη ̟αρακράτησης φόρου και
α̟όδοσής του στο κράτος. Εάν δεν διενεργείται ̟αρακράτηση, ο υ̟όχρεος οφείλει να
καταβάλλει το φόρο ̟ου δεν ̟αρακρατήθηκε, καθώς και τυχόν ̟ρόστιµα και ̟οινές ̟ου
̟ροβλέ̟ονται στην κείµενη νοµοθεσία.
3. Εισόδηµα ̟ου α̟αλλάσσεται α̟ό το φόρο δεν υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση.
56
Άρθρο 60
Φορολογικός συντελεστής
1. Το µηνιαίο εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις, συµ̟εριλαµβανοµένων των
̟αροχών σε είδος και των εφά̟αξ ̟αροχών, υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου µε βάση την
κλίµακα της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 15 µετά α̟ό ̟ροηγούµενη αναγωγή του σε ετήσιο.
2. Με την ε̟ιφύλαξη της ̟αραγράφου 1, το εισόδηµα α̟ό µισθωτή εργασία ̟ου α̟οκτούν οι
αξιωµατικοί και το κατώτερο ̟λήρωµα ̟ου υ̟ηρετεί σε ̟λοία του εµ̟ορικού ναυτικού
υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου σύµφωνα µε τους συντελεστές της ̟αραγράφου 2 του
άρθρου 15.
3. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών καθορίζεται ο τρό̟ος αναγωγής του µηνιαίου
εισοδήµατος της ̟αραγράφου 1 σε ετήσιο, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέµα για την
εφαρµογή των διατάξεων του άρθρου αυτού.
Κεφάλαιο Β’
Παρακράτηση φόρου
Άρθρο 61
Υ̟όχρεοι σε ̟αρακράτηση
Κάθε νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ή φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου ασκεί ε̟ιχειρηµατική
δραστηριότητα και έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, οι φορείς γενικής
κυβέρνησης, ή κάθε φορολογούµενος ̟ου δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα,
αλλά δραστηριο̟οιείται µέσω µόνιµης εγκατάστασης στην Ελλάδα, και ̟ροβαίνει σε
̟ληρωµές σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στο άρθρο 62 υ̟οχρεούται σε ̟αρακράτηση φόρου
ό̟ως ορίζεται στο άρθρο 64.
Άρθρο 62
Πληρωµές υ̟οκείµενες σε ̟αρακράτηση
1. Οι ακόλουθες ̟ληρωµές υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου:
α) µερίσµατα
β) τόκοι,
γ) δικαιώµατα (royalties),
δ) αµοιβές για τεχνικές υ̟ηρεσίες, αµοιβές διοίκησης, αµοιβές για συµβουλευτικές
υ̟ηρεσίες και άλλες αµοιβές για ̟αρόµοιες υ̟ηρεσίες, ανεξαρτήτως εάν έχουν
̟αρασχεθεί στην Ελλάδα, όταν ο λή̟της της αµοιβής είναι φυσικό ̟ρόσω̟ο,
ε) το ασφάλισµα ̟ου καταβάλλεται εφά̟αξ ή µε τη µορφή ̟εριοδικά καταβαλλόµενης
̟αροχής στο ̟λαίσιο οµαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συµβολαίων.
57
2. Τα νοµικά ̟ρόσω̟α και οι νοµικές οντότητες ̟ου έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην
Ελλάδα και λαµβάνουν αµοιβές για τις υ̟ηρεσίες ̟ου αναφέρονται στην ̟ερί̟τωση δ’ της
̟αραγράφου 1 δεν υ̟όκεινται σε ̟αρακράτηση φόρου, µε την ε̟ιφύλαξη της ̟αραγράφου
2 του άρθρου 64.
3. Κάθε νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ̟ου δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην
Ελλάδα και λαµβάνει αµοιβές για τεχνικές υ̟ηρεσίες, αµοιβές διοίκησης, αµοιβές για
συµβουλευτικές υ̟ηρεσίες ή και αµοιβές για ̟αρόµοιες υ̟ηρεσίες υ̟όκειται σε
̟αρακράτηση φόρου. Στην ̟ερί̟τωση ̟ου το ως άνω νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα
ε̟ιλέξει να φορολογηθεί ως εάν το εν λόγω εισόδηµα να είχε α̟οκτηθεί κατά την άσκηση
ε̟ιχειρηµατικής δραστηριότητας µέσω µόνιµης εγκατάστασης στην Ελλάδα ο
̟αρακρατηθείς φόρος ̟ιστώνεται έναντι του οφειλόµενου φόρου εισοδήµατος νοµικών
̟ροσώ̟ων και νοµικών οντοτήτων.
Άρθρο 63
Α̟αλλαγή για ορισµένες ενδοοµιλικές ̟ληρωµές
1. Ανεξάρτητα α̟ό το άρθρο 61, δεν ̟αρακρατείται καθόλου φόρος α̟ό µερίσµατα και
̟αρόµοιες ̟ληρωµές ̟ου διανέµονται σε νοµικό ̟ρόσω̟ο το ο̟οίο ̟εριλαµβάνεται στο
Παράρτηµα της Οδηγίας 90/435/ΕΟΚ σχετικά µε το κοινό φορολογικό καθεστώς το ο̟οίο
ισχύει για τις µητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες διαφορετικών κρατών µελών, ό̟ως αυτή
ισχύει, εφόσον:
α) το νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εισ̟ράττει κατέχει µετοχές, µερίδια ή συµµετοχή τουλάχιστον
δέκα τοις εκατό (10%), βάσει αξίας ή αριθµού, στο µετοχικό κεφάλαιο ή δικαιώµατα σε
κέρδη δικαιώµατα ψήφου του φορολογούµενου ̟ου ̟ροβαίνει στη διανοµή,
β) το ελάχιστο ̟οσοστό κατοχής µετοχών ή µεριδίων ή συµµετοχής διακρατείται για
τουλάχιστον είκοσι τέσσερις (24) µήνες, και
γ) το νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εισ̟ράττει :
αα)̟εριλαµβάνεται στους τύ̟ους α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της Οδηγίας
2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει, και
ββ) είναι φορολογικός κάτοικος κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ κατ’
εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε αυτό το
τρίτο κράτος, και
γγ)υ̟όκειται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους ̟ου
αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε ο̟οιοδή̟οτε άλλο
φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους φόρους αυτούς.
2. Ανεξάρτητα α̟ό το άρθρο 61, δεν ̟αρακρατείται φόρος α̟ό τόκους και δικαιώµατα
(royalties) ̟ου καταβάλλονται σε νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου αναφέρεται στο Παράρτηµα της
Οδηγίας 2003/49/ΕΚ για την καθιέρωση κοινού συστήµατος φορολόγησης των τόκων και
58
των δικαιωµάτων ̟ου καταβάλλονται µεταξύ συνδεδεµένων ̟ροσώ̟ων διαφορετικών
κρατών µελών, ό̟ως αυτή ισχύει, εφόσον:
α) το νοµικό ̟ρόσω̟ο ή η νοµική οντότητα ̟ου εισ̟ράττει κατέχει µετοχές, µερίδια ή
συµµετοχή τουλάχιστον δέκα τοις εκατό (10%), βάσει αξίας ή αριθµού, στο µετοχικό
κεφάλαιο ή δικαιώµατα ψήφου του φορολογούµενου ̟ου ̟ροβαίνει στην καταβολή,
β) το ελάχιστο ̟οσοστό κατοχής µετοχών ή µεριδίων ή συµµετοχής διακρατείται για
τουλάχιστον είκοσι τέσσερις (24) µήνες, και
γ) το νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εισ̟ράττει :
αα)̟εριλαµβάνεται στους τύ̟ους ̟ου α̟αριθµούνται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Α της
Οδηγίας 2009/133/ΕΚ, ό̟ως ισχύει, και
ββ) είναι φορολογικός κάτοικος κράτους µέλους της ΕΕ σύµφωνα µε τη νοµοθεσία του
κράτους αυτού και δεν θεωρείται φορολογικός κάτοικος τρίτου κράτους εκτός ΕΕ κατ’
εφαρµογή όρων σύµβασης α̟οφυγής δι̟λής φορολογίας ̟ου έχει συναφθεί µε αυτό το
τρίτο κράτος, και
γγ)υ̟όκειται, χωρίς τη δυνατότητα ε̟ιλογής ή α̟αλλαγής, σε έναν α̟ό τους φόρους ̟ου
αναφέρονται στο Παράρτηµα Ι Μέρος Β της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ ή σε ο̟οιοδή̟οτε άλλο
φόρο ενδεχοµένως στο µέλλον αντικαταστήσει έναν α̟ό τους φόρους αυτούς.
3. Εάν ένας φορολογούµενος ̟ου έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα διανείµει
µέρισµα, καταβάλλει τόκους ή δικαιώµατα σε νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου δεν έχει συµ̟ληρώσει
είκοσι τέσσερις (24) µήνες διακράτησης του ελάχιστου ̟οσοστού κατοχής µετοχών ή
µεριδίων ή συµµετοχής, αλλά κατά τα λοι̟ά ̟ληροί τους όρους των ̟αραγράφων 1 και 2, ο
υ̟όχρεος σε ̟αρακράτηση ̟ου έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα µ̟ορεί
̟ροσωρινά να µην ̟ροβεί σε ̟αρακράτηση φόρου, εφόσον καταθέσει (τρα̟εζική) εγγύηση
στη Φορολογική ∆ιοίκηση ̟οσού ίσου ̟ρος:
συντελεστής ̟αρακράτησης
————————————- X διανεµηθέν ή καταβληθέν ̟οσό
1 -/- συντελεστής ̟αρακράτησης
Η Φορολογική ∆ιοίκηση δύναται να α̟αιτήσει κατά̟τωση της εγγύησης εάν το νοµικό
̟ρόσω̟ο ̟ου εισέ̟ραξε τα ̟οσά δεν διακράτησε το ελάχιστο ̟οσοστό κατοχής µετοχών ή
µεριδίων ή συµµετοχής για τουλάχιστον είκοσι τέσσερις (24) µήνες. Η α̟αλλαγή α̟ό την
υ̟οχρέωση ̟αρακράτηση φόρου καθίσταται οριστική, και η εγγύηση λήγει την ηµεροµηνία
κατά την ο̟οία συµ̟ληρώνονται είκοσι τέσσερις (24) µήνες διακράτησης του ελάχιστου
̟οσοστού κατοχής µετοχών ή µεριδίων ή συµµετοχής.
4. Με α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών καθορίζονται τα έντυ̟α για την εφαρµογή των
̟ροηγούµενων ̟αραγράφων και ρυθµίζεται κάθε αναγκαία λε̟τοµέρεια.
Άρθρο 64
Συντελεστές ̟αρακράτησης φόρου
59
1. Οι συντελεστές ̟αρακράτησης φόρου είναι οι εξής:
α) για µερίσµατα δέκα τοις εκατό (10%).
β) για τόκους δεκα̟έντε τοις εκατό(15%).
γ) για δικαιώµατα (royalties) και λοι̟ές ̟ληρωµές είκοσι τοις εκατό (20%).
δ) για αµοιβές για τεχνικές υ̟ηρεσίες, αµοιβές διοίκησης, αµοιβές για συµβουλευτικές
υ̟ηρεσίες και άλλες αµοιβές για ̟αρόµοιες υ̟ηρεσίες είκοσι τοις εκατό (20%). Κατ’
εξαίρεση, για τις αµοιβές ̟ου εισ̟ράττονται α̟ό εργολή̟τες κατασκευής κάθε είδους
τεχνικών έργων και ενοικιαστών δηµοσίων, δηµοτικών και κοινοτικών ή λιµενικών
̟ροσόδων ο συντελεστής είναι τρία τοις εκατό (3%) ε̟ί της αξίας του υ̟ό κατασκευή
έργου ή του µισθώµατος.
ε) για το ασφάλισµα ̟ου καταβάλλεται µε τη µορφή ̟εριοδικά καταβαλλόµενης ̟αροχής
δεκα̟έντε τοις εκατό (15%). Για το ασφάλισµα ̟ου καταβάλλεται εφά̟αξ µέχρι του
̟οσού των σαράντα χιλιάδων (40.000) ευρώ δέκα τοις εκατό (10%) και για τα ̟οσά ̟ου
υ̟ερβαίνουν τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ είκοσι τοις εκατό (20%). Οι συντελεστές
των ̟ροηγούµενων εδαφίων της ̟ερί̟τωσης αυτής αυξάνονται κατά ̟ενήντα τοις εκατό
(50%) σε ̟ερί̟τωση είσ̟ραξης α̟ό το δικαιούχο ̟οσού ̟ρόωρης εξαγοράς. ∆εν
θεωρείται ̟ρόωρη εξαγορά κάθε καταβολή ̟ου ̟ραγµατο̟οιείται σε εργαζόµενο ο
ο̟οίος έχει θεµελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωµα ή έχει υ̟ερβεί το 60ο έτος της ηλικίας
του.
2. Οι φορείς γενικής κυβέρνησης κατά την ̟ροµήθεια κάθε είδους αγαθών ή υ̟ηρεσιών α̟ό
νοµικά ̟ρόσω̟α, υ̟οχρεούνται, κατά την καταβολή ή την έκδοση της σχετικής εντολής
̟ληρωµής της αξίας αυτών, να ̟αρακρατούν φόρο εισοδήµατος, ο ο̟οίος υ̟ολογίζεται στο
καθαρό ̟οσό της αξίας των αγαθών ή υ̟ηρεσιών µε συντελεστή ως ακολούθως:
αα) ̟οσοστό ένα τοις εκατό (1%) για τα υγρά καύσιµα και τα ̟ροϊόντα κα̟νοβιοµηχανίας.
ββ) ̟οσοστό τέσσερα τοις εκατό (4%) για τα λοι̟ά αγαθά και
γγ) ̟οσοστό οκτώ τοις εκατό (8%) για την ̟αροχή υ̟ηρεσιών.
Εξαιρούνται α̟ό την ̟αρακράτηση φόρου οι υ̟όχρεοι του ̟ρώτου εδαφίου:
αα) όταν ̟ροµηθεύονται αγαθά ή τους ̟αρέχονται υ̟ηρεσίες και δεν α̟αιτείται σύµβαση,
εφόσον η καθαρή αξία αυτών, κατά συναλλαγή, δεν υ̟ερβαίνει το ̟οσό των εκατόν
̟ενήντα (150) ευρώ,
ββ) όταν λαµβάνουν υ̟ηρεσίες ή ̟ροµηθεύονται ηλεκτρικό ρεύµα, τηλεφωνικές
συνδιαλέξεις, τηλεγραφήµατα, γραµµατόσηµα, φωταέριο, νερό και εισιτήρια γενικά,
γγ) ό̟ου ̟ροβλέ̟εται ̟αρακράτηση ή ̟ροκαταβολή φόρου α̟ό άλλη διάταξη για το ίδιο
έσοδο και
δδ) όταν ̟ροµηθεύονται αγαθά ή τους ̟αρέχονται υ̟ηρεσίες α̟ό τις ̟ολεµικές
βιοµηχανίες ΕΑΒ, ΕΒΟ, ΠΥΡΚΑΛ και ΕΛΘΟ, καθώς και α̟ό το Κέντρο Ε̟ιχειρηµατικής
Πολιτιστικής Ανά̟τυξης (Κ.Ε.Π.Α.) και την Ανα̟τυξιακή Ενωση Μακεδονίας (ΑΝ.Ε.Μ.).
3. Η ̟αρακράτηση φόρου εξαντλεί τη φορολογική υ̟οχρέωση σε ̟ερί̟τωση ̟ου αυτός ̟ου
λαµβάνει την ̟ληρωµή, εκτός α̟ό τις αµοιβές ̟ου αναφέρονται στην ̟ερί̟τωση δ’ της
60
̟αραγράφου 1, η ο̟οία υ̟όκειται σε ̟αρακράτηση φόρου είναι φυσικό ̟ρόσω̟ο ̟ου έχει
τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή νοµική οντότητα ̟ου δεν
έχει τη φορολογική κατοικία του και δεν διατηρεί µόνιµη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
4. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου η ̟αρακράτηση φόρου δεν εξαντλεί τη φορολογική υ̟οχρέωση ο
̟αρακρατηθείς φόρος ̟ιστώνεται έναντι του οφειλόµενου φόρου εισοδήµατος α̟ό
ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα ή του φόρου εισοδήµατος νοµικών ̟ροσώ̟ων και νοµικών
οντοτήτων, κατά ̟ερί̟τωση.
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
∆ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΑΠΟΦΥΓΗΣ ΚΑΙ
ΦΟΡΟ∆ΙΑΦΥΓΗΣ
Άρθρο 65
Κράτη µη συνεργάσιµα στο φορολογικό τοµέα και
κράτη µε ̟ρονοµιακό φορολογικό καθεστώς
1. Κράτος για την εφαρµογή του ̟αρόντος κεφαλαίου νοείται το κράτος ή η ̟εριοχή
δικαιοδοσίας ή η υ̟ερ̟όντια χώρα ή το έδαφος ̟ου τελεί υ̟ό οιοδή̟οτε ειδικό καθεστώς
σύνδεσης ή εξάρτησης κατά την έννοια του διεθνούς δικαίου.
2. Σύµβαση διοικητικής συνδροµής, για την εφαρµογή Κ.Φ.Ε. νοείται η διεθνής σύµβαση ̟ου
ε̟ιτρέ̟ει την ανταλλαγή όλων των ̟ληροφοριών, ̟ου είναι α̟αραίτητες για την εφαρµογή
της φορολογικής νοµοθεσίας των συµβαλλόµενων µερών.
3. Μη συνεργάσιµα κράτη είναι εκείνα ̟ου δεν είναι κράτη µέλη της Ευρω̟αϊκής Ένωσης, η
κατάστασή τους σχετικά µε τη διαφάνεια και την ανταλλαγή των ̟ληροφοριών σε
φορολογικά θέµατα έχει εξεταστεί α̟ό τον Οργανισµό Οικονοµικής Συνεργασίας και
Ανά̟τυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) και τα ο̟οία:
α) δεν έχουν συνάψει και δεν εφαρµόζουν µε την Ελλάδα σύµβαση διοικητικής συνδροµής
στο φορολογικό τοµέα και
β) δεν έχουν υ̟ογράψει τέτοια σύµβαση διοικητικής συνδροµής µε τουλάχιστον δώδεκα
άλλα κράτη.
Οι ανωτέρω ̟ροϋ̟οθέσεις ̟ρέ̟ει να συντρέχουν αθροιστικά.
4. Τα µη συνεργάσιµα κράτη καθορίζονται µε α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών ύστερα
α̟ό τη δια̟ίστωση των ̟ροϋ̟οθέσεων της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου και
̟εριλαµβάνονται σε κατάλογο ̟ου δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Ο
κατάλογος δηµοσιεύεται τον Ιανουάριο κάθε έτους ως εξής:
61
α) Αφαιρούνται τα κράτη ̟ου µέχρι την ηµεροµηνία δηµοσίευσης έχουν συνάψει και
εφαρµόζουν µε την Ελλάδα σύµβαση διοικητικής συνδροµής.
β) Προστίθενται τα κράτη ̟ου:
αα) ενώ έχουν συνάψει µε την Ελλάδα σύµβαση διοικητικής συνδροµής, οι διατάξεις της εν
λόγω σύµβασης ή η εφαρµογή τους δεν ε̟έτρεψαν στην ελληνική φορολογική διοίκηση να
λάβει τις ̟ληροφορίες ̟ου είναι α̟αραίτητες για την εφαρµογή των διατάξεων της
φορολογικής νοµοθεσίας,
ββ) δεν έχουν συνάψει µε την Ελλάδα σύµβαση διοικητικής συνδροµής, αν και η Ελλάδα
είχε ̟ροτείνει, ̟ριν την 1η Ιανουαρίου του ̟ροηγούµενου έτους, τη σύναψη τέτοιας
σύµβασης.
γ) Αφαιρούνται ή ̟ροστίθενται τα κράτη ̟ου δεν έχουν συνάψει µε την Ελλάδα σύµβαση
διοικητικής συνδροµής, στα ο̟οία η Ελλάδα δεν είχε ̟ροτείνει τη σύναψη τέτοιας
σύµβασης ̟ριν την 1η Ιανουαρίου του ̟ροηγούµενου έτους και για τα ο̟οία το Παγκόσµιο
Φόρουµ για τη ∆ιαφάνεια και την Ανταλλαγή των ̟ληροφοριών σε φορολογικά θέµατα
̟ου συστήθηκε µε α̟όφαση του Ο.Ο.Σ.Α. της 17ης Σε̟τεµβρίου 2009, θεωρεί ότι αντίστοιχα
̟ροβαίνουν ή όχι στην ανταλλαγή όλων των ̟ληροφοριών ̟ου είναι α̟αραίτητες για την
εφαρµογή των φορολογικών νοµοθεσιών των συµβαλλόµενων µερών.
5. Οι διατάξεις του ̟αρόντος άρθρου σχετικά µε τα µη συνεργάσιµα κράτη εφαρµόζονται για
αυτά ̟ου ̟ροστίθενται στον κατάλογο της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, α̟ό την 1η
Ιανουαρίου του ε̟οµένου της δηµοσίευσης έτους. Γι’ αυτά ̟ου αφαιρούνται α̟ό τον
κατάλογο, η εφαρµογή των διατάξεων ̟αύει α̟ό τη δηµοσίευσή του.
6. Για την εφαρµογή των διατάξεων του κεφαλαίου αυτού, το φυσικό ή νοµικό ̟ρόσω̟ο ή
νοµική οντότητα θεωρείται ότι υ̟όκειται σε ̟ρονοµιακό φορολογικό καθεστώς στο κράτος
εκτός της Ελλάδας, ακόµη και αν η φορολογική κατοικία τους βρίσκεται σε κράτος µέλος
της Ευρω̟αϊκής Ένωσης, εάν σε αυτό το κράτος:
α) δεν υ̟όκειται σε φορολογία ή, εάν υ̟όκειται, δεν φορολογείται εν τοις ̟ράγµασι, ή
β) υ̟όκειται σε φόρο ε̟ί των κερδών ή των εισοδηµάτων ή του κεφαλαίου, ο ο̟οίος είναι
ίσος ή κατώτερος α̟ό το σαράντα τοις εκατό (40%) του συντελεστή φορολογίας νοµικών
̟ροσώ̟ων και νοµικών οντοτήτων ̟ου θα οφειλόταν σύµφωνα µε τις διατάξεις της
ελληνικής φορολογικής νοµοθεσίας, εάν ήταν φορολογικός κάτοικος ή διατηρούσε
µόνιµη εγκατάσταση κατά την έννοια του άρθρου 6 του Κ.Φ.Ε. στην Ελλάδα.
Άρθρο 65
Ελεγχόµενες αλλοδα̟ές εταιρείες (ΕΑΕ)
62
1. Το φορολογητέο
εισόδηµα ̟εριλαµβάνει το µη διανεµηθέν εισόδηµα νοµικού ̟ροσώ̟ου ή νοµικής
οντότητας ̟ου είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας, εφόσον συντρέχει µία
τουλάχιστον α̟ό τις ακόλουθες ̟ροϋ̟οθέσεις:
α) ο φορολογούµενος, µόνος του ή α̟ό κοινού µε τα συνδεδεµένα ̟ρόσω̟α, κατέχει,
άµεσα ή έµµεσα, µετοχές, µερίδια, δικαιώµατα ψήφου ή συµµετοχής στο κεφάλαιο σε
̟οσοστό άνω του ̟ενήντα τοις εκατό (50%) ή δικαιούται να εισ̟ράττει ̟οσοστό άνω
του ̟ενήντα τοις εκατό (50%) των κερδών του εν λόγω νοµικού ̟ροσώ̟ου ή νοµικής
οντότητας,
β) ο φορολογούµενος, µόνος του ή α̟ό κοινού µε τα συνδεδεµένα ̟ρόσω̟α, κατέχει,
άµεσα ή έµµεσα, µετοχές, µερίδια, δικαιώµατα ψήφου ή συµµετοχής στο κεφάλαιο ή
δικαιούται να εισ̟ράττει κέρδη νοµικού ̟ροσώ̟ου ή νοµικής οντότητας ̟ου
υ̟όκειται σε φορολογία σε µη συνεργάσιµο κράτος ή κράτος µε ̟ρονοµιακό
φορολογικό καθεστώς,
γ) άνω του τριάντα τοις εκατό (30%) του καθαρού εισοδήµατος ̟ρο φόρων ̟ου
̟ραγµατο̟οιεί το νοµικό ̟ρόσω̟ο ή η νοµική οντότητα εµ̟ί̟τει σε µία ή
̟ερισσότερες α̟ό τις κατηγορίες ̟ου ορίζονται στην ̟αράγραφο 3,
δ) δεν ̟ρόκειται για εταιρεία, της ο̟οίας η κύρια κατηγορία µετοχών α̟οτελεί
αντικείµενο δια̟ραγµάτευσης σε οργανωµένη αγορά.
2. Η ̟αράγραφος 1
δεν εφαρµόζεται στις ̟ερι̟τώσεις ̟ου το νοµικό ̟ρόσω̟ο ή η νοµική οντότητα είναι
φορολογικός κάτοικος κράτους µέλους της Ε.Ε, εκτός εάν η εγκατάσταση ή η οικονοµική
δραστηριότητα του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής οντότητας ̟ληροί τις ̟ροϋ̟οθέσεις
ε̟ί̟λαστης κατάστασης, ή σειράς ε̟ί̟λαστων καταστάσεων ̟ου δηµιουργήθηκαν µε
ουσιαστικό σκο̟ό την α̟οφυγή φορολογίας.
Σε ̟ερί̟τωση ̟ου το νοµικό ̟ρόσω̟ο ή η νοµική οντότητα είναι φορολογικός κάτοικος
χώρας ̟ου είναι συµβαλλόµενο µέρος της συµφωνίας για τον Ε.Ο.Χ και υφίσταται και
εφαρµόζεται συµφωνία ανταλλαγής ̟ληροφοριών, ανάλογης µε την ανταλλαγή
̟ληροφοριών, κατό̟ιν αιτήσεως ̟ου ̟ροβλέ̟εται στην οδηγία 2011/16/Ε.Ε, η
̟αράγραφος 1 δεν εφαρµόζεται, εκτός εάν η εγκατάσταση ή η οικονοµική δραστηριότητα
του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής οντότητας ̟ληροί τις ̟ροϋ̟οθέσεις ε̟ί̟λαστης
κατάστασης, ή σειράς ε̟ί̟λαστων καταστάσεων ̟ου δηµιουργήθηκαν µε ουσιαστικό σκο̟ό
την α̟οφυγή φορολογίας.
3. Οι ακόλουθες
κατηγορίες εισοδήµατος λαµβάνονται υ̟όψη για την εφαρµογή του στοιχείου γ’ της
̟αραγράφου 1, εφόσον άνω του ̟ενήντα τοις εκατό (50%) της αντίστοιχης κατηγορίας
εισοδήµατος του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής οντότητας ̟ροέρχεται α̟ό συναλλαγές
µε τη φορολογούµενη εταιρεία ή τα συνδεδεµένα µε αυτή ̟ρόσω̟α:
α) τόκοι ή ο̟οιοδή̟οτε άλλο εισόδηµα ̟αράγεται α̟ό χρηµατοοικονοµικά
̟εριουσιακά στοιχεία,·
63
β) δικαιώµατα ή ο̟οιοδή̟οτε άλλο εισόδηµα ̟αράγεται α̟ό ̟νευµατική ιδιοκτησία,·
γ) µερίσµατα και εισόδηµα α̟ό τη µεταβίβαση µετοχών,·
δ) εισόδηµα α̟ό κινητά ̟εριουσιακά στοιχεία,
ε) εισόδηµα α̟ό ακίνητη ̟εριουσία, εκτός εάν το κράτος µέλος της φορολογούµενου
νοµικού ̟ροσώ̟ου ή νοµικής οντότητας δεν θα είχε δικαίωµα να φορολογήσει το
εισόδηµα βάσει συµφωνίας ̟ου έχει συναφθεί µε τρίτη χώρα,
στ) εισόδηµα α̟ό ασφαλιστικές, τρα̟εζικές και άλλες χρηµατοοικονοµικές
δραστηριότητες.
4. Οι κατηγορίες
εισοδήµατος ̟ου αναφέρονται στην ̟ροηγούµενη ̟αράγραφο υ̟ολογίζονται στη βάση του
φορολογικού έτους και µε το φορολογικό συντελεστή ̟ου ισχύει για τα κέρδη α̟ό
ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα των φυσικών ̟ροσώ̟ων σύµφωνα µε το ∆εύτερο Μέρος του
̟αρόντα Κώδικα ή µε το φορολογικό συντελεστή ̟ου ισχύει για τα κέρδη α̟ό
ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα των νοµικών ̟ροσώ̟ων ή νοµικών οντοτήτων σύµφωνα µε
το Τρίτο Μέρος, κατά ̟ερί̟τωση.
64
ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ
ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ
Άρθρο 67
Προκαταβολή του φόρου εισοδήµατος α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα
̟ου α̟οκτούν φυσικά ̟ρόσω̟α
1. Με βάση τη δήλωση ̟ου υ̟οβάλλει ο φορολογούµενος και τους λοι̟ούς τίτλους βεβαίωσης
̟ου ̟ροβλέ̟ονται στον Κώδικα Φορολογικής ∆ιαδικασίας βεβαιώνεται ̟οσό ίσο µε το
̟ενήντα ̟έντε τοις εκατό (55%) του φόρου ̟ου ̟ροκύ̟τει για το φόρο ̟ου αναλογεί στο
εισόδηµα του διανυόµενου φορολογικού έτους.
Αν στη δήλωση ̟εριλαµβάνονται και εισοδήµατα για τα ο̟οία ο φόρος ̟αρακρατείται ή
καταβάλλεται κατά τις διατάξεις των ε̟όµενων ̟αραγράφων, ο φόρος ̟ου ̟αρακρατήθηκε
ή καταβλήθηκε για τα εισοδήµατα αυτά εκ̟ί̟τει α̟ό το φόρο ̟ου ̟ρέ̟ει να βεβαιωθεί
κατά το ̟ροηγούµενο εδάφιο. Αν το εισόδηµα µε βάση το ο̟οίο ενεργείται η βεβαίωση του
φόρου ̟ροσδιορίζεται κατά τρό̟ο τεκµαρτό, ο φόρος ̟ου αναλογεί στο τεκµαρτό αυτό
εισόδηµα λαµβάνεται υ̟όψη για τον ̟ροσδιορισµό του ̟οσού ̟ου ̟ρέ̟ει να βεβαιωθεί
κατά το άρθρο αυτό. `Οταν υ̟οβάλλεται δήλωση για ̟ρώτη φορά το ̟ρος βεβαίωση ̟οσό
της ̟αραγράφου αυτής ̟εριορίζεται στο µισό.
2. Οι διατάξεις του ̟ρώτου και του τέταρτου εδαφίου της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου δεν
εφαρµόζονται όταν:
α) Το ̟οσό ̟ου ̟ρέ̟ει να βεβαιωθεί δεν υ̟ερβαίνει τα τριάντα (30) ευρώ,

β) Στη δήλωση ̟εριλαµβάνονται µόνο εισοδήµατα α̟ό µισθωτή εργασία και συντάξεις
γενικά και α̟ό ιδιοκατοίκηση.

3. Αν δεν υ̟οβληθεί δήλωση, η Φορολογική ∆ιοίκηση ̟ροβαίνει στη βεβαίωση του
̟ροκαταβλητέου ̟οσού φόρου, µε βάση την υ̟άρχουσα εγγραφή για το εγγύτερο, ̟ριν
α̟ό την ̟αράλειψη υ̟οβολής της δήλωσης οικονοµικό έτος, εφόσον δια̟ιστώνεται ότι ο
υ̟όχρεος εξακολουθεί να α̟οκτά το εισόδηµα.
4. Ειδικά, για τους αρχιτέκτονες και τους µηχανικούς ο ̟ροκαταβλητέος φόρος υ̟ολογίζεται
ως εξής:
α) Σε τέσσερα τοις εκατό (4%) της συµβατικής αµοιβής για εκ̟όνηση µελετών και σχεδίων
̟ου αναφέρονται στις ̟ερι̟τώσεις β` και δ` της ̟αραγράφου 5 του άρθρου 49.
β) Σε δέκα τοις εκατό (10%) της συµβατικής αµοιβής για εκ̟όνηση µελετών και σχεδίων
̟ου αφορούν ο̟οιασδή̟οτε άλλης φύσης έργα και για την ε̟ίβλεψη της εκτέλεσης αυτών,
65
καθώς και των έργων της ̟ροηγούµενης ̟ερί̟τωσης και της ενέργειας
̟ραγµατογνωµοσύνης κ.λ̟. για τα έργα αυτά.
Κατ’ εξαίρεση, για αµοιβές αρχιτεκτόνων και µηχανικών για την ε̟ίβλεψη της εκτέλεσης
κάθε είδους τεχνικών έργων ̟ου ορίζονται στις ̟ροηγούµενες ̟ερι̟τώσεις, ο
̟ροκαταβλητέος φόρος ε̟ιβάλλεται ̟ριν α̟ό τη θεώρηση των οικείων εργασιών α̟ό την
αρµόδια αρχή στο ̟οσό της αµοιβής ε̟ίβλεψης του δικαιούχου, και ̟ροκειµένου για
εκ̟όνηση µελετών ή σχεδίων και ε̟ίβλεψη έργων του ∆ηµοσίου, νοµικών ̟ροσώ̟ων
δηµοσίου δικαίου και των κοινωφελών ήθρησκευτικών ιδρυµάτων, ο ̟ροκαταβλητέος
φόρος κατά τα ̟οσοστά της ̟αραγράφου αυτής υ̟ολογίζεται στο ̟οσό της συµβατικής
αµοιβής.
5. α) Στις αµοιβές ̟ου λαµβάνουν δικηγόροι οφείλεται ̟ροκαταβολή φόρου 15% µε την
ε̟ιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 64. ∆εν υ̟ολογίζεται ̟ροκαταβλητέος φόρος ε̟ί των
αµοιβών για ̟αραστάσεις, καθώς και για κάθε άλλη νοµική υ̟ηρεσία ̟ου ̟αρέχουν
δικηγόροι οι ο̟οίοι συνδέονται µε τον εντολέα τους µε σύµβαση έµµισθης εντολής και
αµείβονται µε ̟άγια αντιµισθία.
β) Οµοίως, δεν υ̟ολογίζεται και δεν α̟οδίδεται ̟ροκαταβλητέος φόρος στις
̟ερι̟τώσεις ̟ου ενεργείται ̟αρακράτηση φόρου, σύµφωνα µε τις διατάξεις της ̟ερί̟τωσης
δ’ της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 64.
γ) Κάθε δικηγορικός σύλλογος ή ταµείο συνεργασίας ή διανεµητικός λογαριασµός
ο̟οιασδή̟οτε νοµικής µορφής υ̟οχρεούται να ̟αρακρατεί φόρο εισοδήµατος µε
συντελεστή δεκα̟έντε τοις εκατό (15%) ε̟ί ο̟οιουδή̟οτε ̟οσού καταβάλλει ως µέρισµα σε
δικηγόρο.
δ) Αν µε την έγγραφη συµφωνία ̟ερί αµοιβής για την ̟αροχή των δικηγορικών
υ̟ηρεσιών η αµοιβή ή το ύψος της συναρτάται µε το α̟οτέλεσµα των δικηγορικών
υ̟ηρεσιών ή της δίκης, κατά την α̟όδοση του ̟ροκαταβλητέου φόρου υ̟οβάλλονται και
τα στοιχεία ̟ου α̟οδεικνύουν το ύψος της αµοιβής, ό̟ως ειδικότερα καθορίζεται µε την
α̟όφαση του Υ̟ουργού Οικονοµικών.
ε) Με α̟οφάσεις του Υ̟ουργού Οικονοµικών, καθορίζεται ο τύ̟ος, το ̟εριεχόµενο, ο
τρό̟ος υ̟οβολής της δήλωσης και καταβολής του φόρου και ο τρό̟ος και ο χρόνος
υ̟οβολής των καταστάσεων και το ̟εριεχόµενο αυτών, καθώς και κάθε αναγκαία
λε̟τοµέρεια για την εφαρµογή των διατάξεων της ̟αραγράφου αυτής.
6. Με α̟οφάσεις του Υ̟ουργού Οικονοµικών µ̟ορεί να ορίζεται ότι η ̟ροκαταβολή
υ̟ολογίζεται µε άλλο τρό̟ο, καθώς και κάθε άλλη λε̟τοµέρεια αναγκαία για την
εφαρµογή του άρθρου αυτού.

66
Άρθρο 68
Μείωση ̟ροκαταβλητέου φόρου α̟ό ε̟ιχειρηµατική δραστηριότητα
̟ου α̟οκτούν τα φυσικά ̟ρόσω̟α

1. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου τυχόν µειωθεί το εισόδηµα άνω του είκοσι̟έντε τοις εκατό (25%), ο
φορολογούµενος µ̟ορεί να ζητήσει µε αίτησή του τη µείωση του φόρου ̟ου βεβαιώθηκε
κατά τις διατάξεις του ̟ροηγούµενου άρθρου. Η αίτηση υ̟οβάλλεται µέχρι το τέλος του
µήνα Σε̟τεµβρίου του φορολογικού ύ έτους στο ο̟οίο έγινε η βεβαίωση και αφορά στα
̟οσά του φόρου για τις δόσεις ̟ου δεν έγιναν ληξι̟ρόθεσµες κατά το χρόνο της υ̟οβολής
της αίτησης. Κατά την εκτίµηση της µείωσης του εισοδήµατος α̟ό ε̟ιχειρηµατική
δραστηριότητα λαµβάνονται ενδεικτικά υ̟όψη:
α) Το ̟οσό των ακαθάριστων εσόδων της ε̟ιχείρησης στο τρέχον φορολογικό έτος,
συγκρινόµενο µε τα ακαθάριστα έσοδα της αντίστοιχης ̟εριόδου του ̟ροηγούµενου
φορολογικού έτους.
β) Το ̟οσοστό των δα̟ανών και εξόδων διαχείρισης ε̟ί των ακαθάριστων εσόδων του
τρέχοντος φορολογικού έτους σε σύγκριση µε το αντίστοιχο ̟οσοστό του ̟ροηγούµενου
φορολογικού έτους.
γ) Οι ουσιώδεις µεταβολές ̟ου τυχόν ε̟ήλθαν στους ̟αράγοντες διαµόρφωσης του µικτού
κέρδους της ε̟ιχείρησης κατά το τρέχον φορολογικό έτος σε σχέση µε το ̟ροηγούµενο.
δ) Κάθε άλλο στοιχείο α̟ό το ο̟οίο ̟ολύ ̟ιθανολογείται µείωση του κέρδους του
τρέχοντος φορολογικού έτους.

2. Αν ̟εράσει ά̟ρακτη η ̟ροθεσµία της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου, ο φορολογούµενος
µ̟ορεί να καταβάλλει τις, α̟ό τη λήξη της ̟ροθεσµίας και µετά, α̟αιτητές δόσεις του
φόρου µειωµένες κατά το ̟οσοστό της µείωσης των εισοδηµάτων του, ό̟ως αυτό
αναφέρεται στην αίτησή του ̟ου υ̟έβαλε για το σκο̟ό αυτό, µε ε̟ιφύλαξη να καταβάλει
τον τυχόν ε̟ι̟λέον οφειλόµενο φόρο κατά τον έλεγχο της δήλωσης και την οριστική
εκκαθάριση του.
3. Αν γίνει νέα εκκαθάριση λόγω υ̟οβολής τρο̟ο̟οιητικής δήλωσης, εφόσον µειωθεί ο φόρος
µειώνεται αναλόγως και η ̟ροκαταβολή του φόρου.
Άρθρο 69
Προκαταβολή του φόρου εισοδήµατος νοµικών ̟ροσώ̟ων
και νοµικών οντοτήτων
67
1. Με βάση την οριστική δήλωση του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής οντότητας ή τον
οριστικό τίτλο, η Φορολογική ∆ιοίκηση βεβαιώνει ̟οσό ίσο µε το ογδόντα τοις εκατό (80%)
του φόρου ̟ου αναλογεί στα εισοδήµατα του φορολογικού έτους ̟ου έληξε. Το εν λόγω
̟οσοστό αυξάνεται σε εκατό τοις εκατό (100%) ειδικά για τις τρα̟εζικές ηµεδα̟ές
ανώνυµες εταιρείες και τα υ̟οκαταστήµατα αλλοδα̟ών τρα̟εζών ̟ου λειτουργούν νόµιµα
στην Ελλάδα.
2. Για νοµικά ̟ρόσω̟α της ̟ερί̟τωσης γ’ του άρθρου 45 το ̟οσοστό της ̟αραγράφου 1 είναι
̟ενήντα ̟έντε τοις εκατό (55%).
3. Τα ̟οσοστά των ̟ροηγούµενων ̟αραγράφων µειώνονται κατά ̟ενήντα τοις εκατό (50%)
για τα νέα νοµικά ̟ρόσω̟α κατά τα τρία (3) ̟ρώτα οικονοµικά έτη α̟ό τη δήλωση έναρξης
εργασιών τους. Η µείωση αυτή δεν εφαρµόζεται για τα νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου ̟ροέρχονται
α̟ό µετατρο̟ή ή συγχώνευση άλλων ε̟ιχειρήσεων µε βάση τις διατάξεις ο̟οιουδή̟οτε
νόµου.
4. Η βεβαίωση αυτή γίνεται έναντι του φόρου ̟ου αναλογεί στο εισόδηµα του διανυόµενου
φορολογικού έτους. Σε ̟ερί̟τωση ̟ου δεν υ̟άρχει δήλωση ή οριστικός τίτλος, ο
καταβλητέος φόρος υ̟ολογίζεται µε βάση το φόρο ̟ου ̟ροκύ̟τει α̟ό στοιχεία του
εγγύτερου φορολογικού έτους.
5. Οι διατάξεις της ̟ροηγούµενης ̟αραγράφου εφαρµόζονται και ε̟ί των ̟ροσωρινών
δηλώσεων ̟ου υ̟οβάλλουν τα νοµικά ̟ρόσω̟α ή οι νοµικές οντότητες ̟ου έχουν τεθεί υ̟ό
εκκαθάριση.
6. Α̟ό το ̟οσό ̟ου βεβαιώνεται σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου αυτού εκ̟ί̟τει ο
φόρος ̟ου ̟αρακρατείται α̟ό ̟ηγή Ελλάδος, εφόσον συντρέχει ̟ερί̟τωση, καθώς και ο
φόρος ̟ου καταβάλλεται µε βάση την ̟ερί̟τωση α’ της ̟αραγράφου 1 του άρθρου 42,
καθώς και σε ̟ερί̟τωση µεταβίβασης ολόκληρης ε̟ιχείρησης.
7. Αν µειωθεί το φορολογητέο εισόδηµα, εφαρµόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 68.
Η εννεάµηνη ̟ροθεσµία για την υ̟οβολή της αίτησης µείωσης του ̟ροκαταβλητέου ̟οσού
φόρου αρχίζει α̟ό την ηµέρα έναρξης του νέου φορολογικού έτους.

8. Οι διατάξεις των ̟αραγράφων 5 και 6 του άρθρου 67 εφαρµόζονται και στα νοµικά
̟ρόσω̟α και τις νοµικές οντότητες. Αν το ̟ροκαταβλητέο ̟οσό φόρου εισοδήµατος ̟ου
υ̟ολογίζεται µε βάση τις διατάξεις της ̟αραγράφου αυτής είναι µικρότερο της
̟ροκαταβολής φόρου ̟ου οφείλεται µε βάση τις διατάξεις των ̟αραγράφων 1 και 2, η
διαφορά ̟ου ̟ροκύ̟τει βεβαιώνεται στο όνοµα του νοµικού ̟ροσώ̟ου ή της νοµικής
οντότητας ως ̟ροκαταβολή φόρου.

9. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν έχουν εφαρµογή:
68
α) για τις ηµεδα̟ές εταιρείες ̟εριορισµένης ευθύνης ή ανώνυµες εταιρείες ̟ου
µετατρέ̟ονται ή συγχωνεύονται, σε ηµεδα̟ή ανώνυµη εταιρεία ή εταιρεία ̟εριορισµένης
ευθύνης, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.δ. 1297/1972,
β) για τις ηµεδα̟ές εταιρείες ̟εριορισµένης ευθύνης ή ανώνυµες εταιρείες, καθώς και τα
εγκατεστηµένα στη χώρα µας υ̟οκαταστήµατα αλλοδα̟ών εταιρειών, ̟ου
µετασχηµατίζονται σε άλλες εταιρείες, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 6 του ν.
2166/1993,
γ) για τις ηµεδα̟ές ανώνυµες εταιρείες ̟ου συγχωνεύονται σε ανώνυµη εταιρεία ή
διασ̟ώνται, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 68, 80 και 81, κατά ̟ερί̟τωση, του κ. ν.
2190/1920 (Α’ 37),
δ) για τις ηµεδα̟ές εταιρείες ̟εριορισµένης ευθύνης ̟ου συγχωνεύονται σε εταιρεία
̟εριορισµένης ευθύνης, σύµφωνα µε το άρθρο 54 του ν. 3190/1955 (Α’ 91),
ε) για τα ̟ιστωτικά ιδρύµατα ̟ου µετασχηµατίζονται, σύµφωνα µε τις διατάξεις του
άρθρου 16 του ν. 2515/ 1997 (Α’ 154),
στ) για τις αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις ̟ου συγχωνεύονται σε νέα ή υφιστάµενη
αγροτική συνεταιριστική οργάνωση, καθώς και τις δευτεροβάθµιες ή τριτοβάθµιες
αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις ̟ου µετατρέ̟ονται σε ανώνυµη εταιρεία ή εταιρεία
̟εριορισµένης ευθύνης, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν. 2810/2000 (Α’ 61).
ζ) για τα νοµικά ̟ρόσω̟α ̟ου µετασχηµατίζονται, σύµφωνα µε ειδικές διατάξεις νόµου, σε
άλλο νοµικό ̟ρόσω̟ο ̟ου εµ̟ί̟τει στις διατάξεις της ίδιας ̟αραγράφου,
η) για τα διανεµόµενα ή κεφαλαιο̟οιούµενα κέρδη ανωνύµων εταιρειών, ̟ου
α̟αλλάσσονται του φόρου εισοδήµατος, βάσει ειδικών διατάξεων νόµων.
Άρθρο 70
Έναρξη ισχύος
Οι διατάξεις του νόµου αυτού ισχύουν για τα εισοδήµατα ̟ου α̟οκτώνται και τις δα̟άνες
̟ου ̟ραγµατο̟οιούνται κατά ̟ερί̟τωση, α̟ό 1.1.2014 και µετά.