Διατροφή συζύγου

Γράφει ο Μιχαήλ Ζηδιανάκης, Δικηγόρος Δ.Σ.Θ.

Ο δικηγόρος Θεσσαλονίκης απαντά σε καίρια ερωτήματα σχετικά με τη διατροφή συζύγου που απασχολεί τους περισσότερους που βρίσκονται σε διαδικασία διαζυγίου.

Πότε ο ένας σύζυγος δικαιούται διατροφή από τον άλλον;

Σε περίπτωση προσωρινής (διάσταση) ή μόνιμης (διαζύγιο) διακοπής της συμβίωσης, ο ένας σύζυγος υποχρεούται να ενισχύσει οικονομικά τον άλλον, εφόσον τα εισοδήματα του δεύτερου δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών του.

1. Διατροφή σε περίπτωση διάστασης

Το άρθρο 1391 ΑΚ αναφέρει πως, κατόπιν διακοπής της συμβίωσης από τον έναν σύζυγο για εύλογη αιτία, αυτός υποχρεούται να διατρέφει τον άλλον προκαταβάλλοντας του ένα χρηματικό ποσό, το οποίο αναλόγως των περιστάσεων μπορεί να αυξηθεί, μειωθεί ή και να παύσει.

Ποιες οι προϋποθέσεις για χορήγηση διατροφής;

Προϋποθέσεις για τη χορήγηση διατροφής είναι αφενός η απορία του ενός συζύγου και η ευπορία του άλλου, αφετέρου η εύλογη αιτία διακοπής της συμβίωσης. Σε ένα διαζύγιο κατ’ αντιδικία είναι πιο δύσκολο να δοθεί διατροφή συζύγου.

Τι σημαίνει απορία του ενός και ευπορία του άλλου;

Ως προς την απορία του ενός συζύγου, θα πρέπει αυτός να έχει μικρότερες οικονομικές δυνάμεις συγκριτικά με τον υπόχρεο και δεν είναι απαραίτητο να μη διαθέτει κανένα εισόδημα.

Με την ευπορία του άλλου συζύγου εννοείται ότι αυτός θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα χορήγησης ενός ποσού χωρίς να κινδυνεύει η δική του διαβίωση, κρίνοντας σε κάθε περίπτωση το εισόδημά του, τις ανάγκες του, την πιθανή ύπαρξη τέκνων τα οποία πρέπει να φροντίζει κλπ.

Ποια η έννοια της εύλογης αιτίας;

Σχετικά με την εύλογη αιτία της διακοπής, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το εύλογο της διακοπής είναι προϋπόθεση, όταν την συμβίωση διακόπτει ο δικαιούχος της διατροφής, με την έννοια ότι δεν επιτρέπεται και να διακόψει τη συμβίωση για παράλογη αιτία και εν συνεχεία να απαιτεί χρηματικό ποσό από τον άλλον σύζυγο.

Αντίθετα, όταν ο οικονομικά ισχυρότερος σύζυγος διακόψει την συμβίωση υποχρεούται σε κάθε περίπτωση να χορηγήσει ένα χρηματικό ποσό στον ασθενέστερο, ανεξάρτητα από το αν η αιτία διακοπής της συμβίωσης ήταν εύλογη ή όχι.

Η ύπαρξη εύλογης αιτίας για διακοπή της συμβίωσης κρίνεται από το Δικαστήριο. Ωστόσο, χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής είναι η κακή / υβριστική συμπεριφορά του ενός συζύγου προς τον άλλον, η απιστία, η μη τήρηση των οικογενειακών υποχρεώσεων συνοδευόμενη από αδιαφορία του συζύγου προς αυτές.

2. Διατροφή σε περίπτωση διαζυγίου

Το ζήτημα της διατροφής συζύγου λόγω λύσης του γάμου και κατ’ επέκταση μόνιμης διακοπής της συμβίωσης ρυθμίζεται στο άρθρο 1442 ΑΚ. Οι περιπτώσεις που γίνεται δεκτή διατροφή αναφέρονται στο νόμο περιοριστικά, με την έννοια ότι, αν ο ενδιαφερόμενος δεν εντάσσεται σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες, δεν δικαιούται διατροφή και είναι οι εξής:

• Αδυναμία έναρξης ή συνέχισης άσκησης κατάλληλου επαγγέλματος για εξασφάλιση της διατροφής του λόγω της ηλικίας ή της κατάστασης υγείας του συζύγου
• Αδυναμία άσκησης κατάλληλου επαγγέλματος λόγω επιμέλειας ανήλικου τέκνου
• Αδυναμία εύρεσης σταθερής κατάλληλης εργασίας ή ανάγκη επαγγελματικής εκπαίδευσης, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου
• Οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας

Ποιες οι προϋποθέσεις για χορήγηση διατροφής;

Όπως και στην διατροφή συζύγου λόγω διάστασης, έτσι και εδώ προϋπόθεση για τη χορήγηση διατροφής είναι αφενός η απορία του ενός συζύγου και η ευπορία του άλλου. Ως προς την απορία του ενός συζύγου, θα πρέπει αυτός να έχει μικρότερες οικονομικές δυνάμεις συγκριτικά με τον υπόχρεο και δεν είναι απαραίτητο να μη διαθέτει κανένα εισόδημα.

Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι αν ο σύζυγος παραλείπει να αναζητήσει κατάλληλη εργασία, παρουσιάζοντας εμφανή αδιαφορία στο θέμα αυτό, δεν δημιουργείται υποχρέωση του άλλου για κάλυψη των αναγκών του. Ως «κατάλληλη» νοείται η εργασία που αρμόζει στις δυνάμεις και τα προσόντα του δικαιούχου διατροφής, καθώς και στο κοινωνικό του status.

Με την ευπορία του άλλου συζύγου εννοείται ότι αυτός θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα χορήγησης ενός ποσού χωρίς να κινδυνεύει η δική του διαβίωση, κρίνοντας σε κάθε περίπτωση το εισόδημά του, τις ανάγκες του, την πιθανή ύπαρξη τέκνων τα οποία πρέπει να φροντίζει κλπ.

Πότε παύει το δικαίωμα διατροφής;

Το δικαίωμα διατροφής παύει σε περίπτωση τέλεσης νέου γάμου του δικαιούχου. Επίσης, παύει σε περίπτωση που υπογραφεί σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον συζεί μόνιμα με κάποιον άλλον.

Με το θάνατο του δικαιούχου χάνεται το δικαίωμα διατροφής του. Προϋπόθεση είναι να μην οφείλονται δόσεις, δεδομένου ότι πρόκειται για δικαίωμα προσωποπαγές που δεν μεταβιβάζεται σε άλλο πρόσωπο. Δεν ισχύει το ίδιο σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου, αφού η υποχρέωση μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του.

Καταληκτικά, το ζήτημα της διατροφής συζύγου είναι μια διαδικασία σύνθετη. Συχνά οδηγεί σε εντονότατες συγκρούσεις μεταξύ των εν διαστάσει ή πρώην συζύγων. Για το λόγο αυτό απαιτείται σωστός χειρισμός από εξειδικευμένο σε οικογενειακά θέματα δικηγόρο.

Συμβουλευτείτε ένα εξειδικευμένο δικηγόρο στο οικογενειακό δίκαιο για να λάβετε σωστές νομικές συμβουλές

Είναι πολύ σημαντικό κατά τον χωρισμό και τη διαδικασία διαζυγίου να συμβουλευτείτε ένα εξειδικευμένο δικηγόρο στο οικογενειακό δίκαιο για να λάβετε σωστές νομικές συμβουλές. Το είδος του διαζυγίου που θα επιλέξετε και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων σας, όπως το δικαίωμα της διατροφής συζύγου, είναι ένα από αυτά που μπορεί να συνδέονται με σοβαρά μελλοντικά σας δικαιώματα, όπως το δικαίωμα σύνταξης.

Πολλοί είναι εκείνοι που δεν γνωρίζουν ότι ο διαζευγμένος σύζυγος δικαιούται σύνταξη μετά το θάνατο του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου πρώην συζύγου του. Υπάρχουν προϋποθέσεις για το συγκεκριμένο δικαίωμα σύνταξης σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 4387/2016, όπως συμπληρώθηκε από το Ν. 4499/2017.

Ποια είναι η βασική προϋπόθεση;

Για τη χορήγηση σύνταξης σε διαζευγμένο σύζυγο θα πρέπει να κατέβαλλε ή να ήταν υποχρεωμένος να καταβάλλει διατροφή συζύγου στον αιτούντα. Η διατροφή συζύγου θα πρέπει να είχε καθοριστεί είτε με δικαστική απόφαση, είτε με σύμβαση μεταξύ των πρώην συζύγων.

Επομένως για να είναι δικαιούχος συντάξεως διαζευγμένος σύζυγος θα πρέπει να πληρεί μία από τις εξής προϋποθέσεις:

1. Δικαστική απόφαση με την οποία να αναγνωρίζεται το δικαίωμα να λαμβάνει διατροφή συζύγου
2. Ιδιωτικό συμφωνητικό
3. Πρακτικό διαμεσολάβησης μεταξύ των πρώην συζύγων με το οποίο αυτοί είχαν συμφωνήσει την καταβολή διατροφής συζύγου.

Εάν δεν διαθέτει ένα από τα παραπάνω έγγραφα, ο διαζευγμένος θα πρέπει να αποδείξει την πραγματική καταβολή διατροφής συζύγου. Δεκτή μπορεί να γίνει η προσκόμιση της φορολογικής του δήλωσης. Η διατροφή συζύγου θα πρέπει να αναφέρετε ως απόκτηση εισοδήματος από διατροφή, σε περίπτωση βέβαια που ελάμβανε διατροφή.

Όπως αντιλαμβάνεστε, οι υπηρεσίες ενός έμπειρου δικηγόρου παίζουν καθοριστικό ρόλο στη σωστή εξέλιξη, αλλά και ενημέρωση των πελατών όσον αφορά οικογενειακά θέματα διαζυγίου μακροπρόθεσμα.

Η διαχείριση της διαδικασίας του διαζυγίου πρέπει να γίνεται με τον ομαλότερο δυνατό τρόπο. Ιδίως όταν στο διαζύγιο προκύπτουν θέματα διατροφής, επιμέλειας και επικοινωνίας παιδιού με τον άλλο γονέα.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία, τον χρόνο της αγωγής ή ασφαλιστικών μέτρων επιμέλειας τέκνων, και γενικότερα για οικογενειακά θέματα διαζυγίου μπορείτε να απευθύνεστε στα δικηγορικό μας γραφεία στα παρακάτω τηλέφωνα.

Θεσσαλονίκη: 2310 500 442

Περαία Θεσσαλονίκης: 2392 181 200

Αθήνα: 210 9585365

(Ώρες επικοινωνίας Δευτέρα – Παρασκευή: 09:00-14:30 & 18:00-20:00 – εκτός απογεύματος Τετάρτης)