Τι είναι το αυτόματο διαζύγιο

Γράφει ο Μιχαήλ Ζηδιανάκης, Δικηγόρος Θεσσαλονίκης

Ο όρος «αυτόματο διαζύγιο» αναφέρεται στο διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης, όταν δηλαδή οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση άνω των δύο (2) ετών, καθένας από αυτούς μπορεί να αιτηθεί στο δικαστήριο τη λύση του γάμου.

Γενικά ο όρος αυτόματο διαζύγιο, γεννά σε κάποιον μη νομικό την πεποίθηση ότι το διαζύγιο βγαίνει αυτόματα με μια υπογραφή ή χωρίς δικαστήριο. Ωστόσο η πραγματικότητα διαφέρει καθώς για να λυθεί ο γάμος εκτός από τις περιπτώσεις συναινετικού διαζυγίου, χρειάζεται δικαστική απόφαση.

Τονίζεται λοιπόν ότι, η λύση του γάμου γίνεται μόνο με δικαστική απόφαση και σε καμία περίπτωση ΔΕΝ μπορεί να γίνει αυτόματα, καθώς στο ελληνικό δίκαιο δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο.

Τότε τι είναι το αυτόματο διαζύγιο και γιατί λέγεται έτσι;

Επί της ουσίας πρόκειται πάλι για διαζύγιο κατ΄ αντιδικία, ωστόσο στο αυτόματο διαζύγιο το μόνο που χρειάζεται να αποδειχθεί είναι η διάσταση των συζύγων για διάστημα άνω των δύο ετών. Στο δικαστήριο σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αποδειχθεί μόνο ή διάσταση χωρίς να χρειάζεται να γίνει αναφορά και απόδειξη άλλων γεγονότων που κλόνισαν το γάμο, όπως πχ. μοιχεία, λεκτική ή σωματική βία κτλ.

Σαφώς η ευκολότερη και πιο γρήγορη διαδικασία είναι αυτή του συναινετικού διαζυγίου αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένας από τους δύο συζύγους δεν συναινεί, δεν δίνει δηλαδή διαζύγιο στον άλλο, όποτε η λύση του αυτόματου διαζυγίου είναι η ενδεδειγμένη λύση

Αν έχουν περάσει όμως δύο έτη διάστασης, το διαζύγιο μπορεί να εκδοθεί για αυτόν και μόνο τον λόγο, καθώς η διετής διάσταση τεκμαίρει τον ισχυρό κλονισμό του γάμου.

Στο αυτόματο διαζύγιο λοιπόν δεν ενδιαφέρει το δικαστήριο ποιος είναι υπαίτιος για τη λύση του γάμου, αν έχουμε μοιχεία κτλ. αρκεί μόνο να αποδειχθεί ότι οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση για περισσότερο από δύο έτη.

Η απόδειξη της διάστασης μπορεί να γίνει με μάρτυρες και έγγραφα χωρίς να σταματά τον χρόνο διάστασης τυχόν μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθειες αποκατάστασης της σχέσης των εν διαστάσει συζύγων.

Ποια είναι η διαδικασία για το αυτόματο διαζύγιο ; Πως βγαίνει;

Στο αυτόματο διαζύγιο ή ορθότερα αγωγή διαζυγίου λόγω διετούς διάστασης ακολουθείται η συνηθισμένη διαδικασία όπως κάθε αγωγή ενώπιον δικαστηρίου.

Ειδικότερα, κατατίθεται στο κατά τόπον αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο από τον/την δικηγόρο του ενάγοντα (αυτού που επιθυμεί την έκδοση διαζυγίου δηλαδή) αγωγή διαζυγίου. Στη συνέχεια προσδιορίζεται η δικάσιμος ανάλογα με τον φόρτο του κάθε κατά τόπον Δικαστηρίου (περίπου 4-6 μήνες αργότερα ή και πολύ περισσότερο) και επιδίδεται η αγωγή στον εν διαστάσει σύζυγο (εναγόμενο) προκειμένου να λάβει γνώση και να παραστεί μέσω του πληρεξούσιο δικηγόρου του (εφόσον φυσικά θέλει να αντιδικήσει και δεν επιθυμεί την έκδοση απόφασης διαζυγίου) .

Τονίζεται ότι σε ειδικές περιπτώσεις που επείγει η έκδοση διαζυγίου μπορεί ο ενάγων να ζητήσει να προσδιοριστεί νωρίτερα η δικάσιμος για το διαζύγιο, υποβάλλοντας αίτηση προτίμησης όπου θα εξηγεί αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους ζητά να δικαστεί νωρίτερα η υπόθεση του.

Στη συνέχεια την ημέρα που ορίζεται από το δικαστήριο η δικάσιμος, παρίσταται ο ενάγων με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του ή μόνο ο δικηγόρος του με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο καθώς και ένας τουλάχιστον μάρτυρας προκειμένου να κατατεθεί – αποδειχθεί ενώπιον του δικαστηρίου, ότι πράγματι οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση άνω των δύο ετών. Επισημαίνεται ότι ή συμπλήρωση του διαστήματος των δύο ετών μπορεί να επέλθει μέχρι και τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο και ως επακόλουθο δεν είναι απαραίτητο τη στιγμή που κατατίθεται η αγωγή να έχουν συμπληρωθεί τα δύο χρόνια διάστασης των συζύγων.

Με την περάτωση της δίκης (συνήθως ολιγόλεπτη διαδικασία αν δεν υπάρχει αντιδικία) αναμένεται η έκδοση απόφασης η οποία συνήθως δημοσιεύεται σύντομα (περίπου ένας μήνας ή και περισσότερο)

Η απόφαση εν συνεχεία επιδίδεται στον εναγόμενο (στον εν διαστάσει σύζυγο δηλαδή κατά του οποίου απευθυνόταν η αγωγή) προκειμένου να καταστεί τελεσίδικη και εν συνεχεία να μπορεί να κατατεθεί στο αρμόδιο Ληξιαρχείο για να καταχωρηθεί η λύση του γάμου και να ενημερωθεί και η οικογενειακή μερίδα των πρώην συζύγων.

Σε περίπτωση θρησκευτικού γάμου, απαιτείται και εισαγγελική εντολή προς την αρμόδια Μητρόπολη προκειμένου να λυθεί και πνευματικά ο γάμος και να εκδοθεί το λεγόμενο διαζευκτήριο.

Ποιος είναι λοιπόν ο χρόνος για να βγει το αυτόματο διαζύγιο και πόσο κοστίζει;

Ο χρόνος έκδοσης αυτόματου διαζυγίου όπως προαναφέρθηκε με βάση τα παραπάνω ποικίλει από περιοχή σε περιοχή και στις δύο μεγάλες πόλεις Θεσσαλονίκη και Αθήνα μπορεί να πάρει από 1 -2 χρόνια). Το κόστος για το αυτόματο διαζύγιο δεν είναι σταθερό και εκτιμάται και προσδιορίζεται ελεύθερα από τον δικηγόρο που χειρίζεται την υπόθεση αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων της. Σε κάθε περίπτωση είναι μικρότερο από την αγωγή διαζυγίου κατ΄αντιδικία λόγω ισχυρού κλονισμού καθώς σε αυτή την περίπτωση η αποδεικτική διαδικασία είναι πιο απαιτητική και απαιτείται περισσότερος χρόνος.

Αυτόματο διαζύγιο και διάταση ενώ μένουμε στο ίδιο σπίτι είναι εφικτή;

Πολύ συνηθισμένη ερώτηση αποτελεί η παραπάνω ως προς το τι γίνεται όταν υφίσταται κοινή διαμονή των συζύγων και αν μπορεί δηλαδή να υπάρξει διάσταση χωρίς να μένουν οι σύζυγοι χωριστά σε διαφορετικές κατοικίες.

Η απάντηση βάσει και της νομολογίας του Αρείου Πάγου είναι ότι μπορεί να υπάρξει διάσταση ακόμα και όταν οι σύζυγοι μένουν στο ίδιο σπίτι αν οι σύζυγοι έχουν απομακρυνθεί φυσικώς και ψυχικώς μεταξύ τους.

Παρακάτω παρατίθεται απόσπασμα της νομολογίας ( 2121/14 απόφαση της του Αρείου Πάγου)

«Ως διάσταση, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, νοείται εκείνη κατά την οποία οι σύζυγοι απομακρύνονται φυσικώς και ψυχικώς μεταξύ τους, με τη θέληση να μην έχουν πλέον κοινωνία βίου, ανεξάρτητα από το εάν η απομάκρυνση αυτή, ως πραγματικό γεγονός, είναι αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του ενός από τους συζύγους ή και των δύο και ανεξάρτητα από το εάν διαμένουν στην ίδια κατοικία αλλά υπό καθεστώς χωρισμού από τραπέζης και κοίτης. Η υποκειμενική πρόθεση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο), που δεν αφορά υποχρεωτικά τον ενάγοντα ή μπορεί να αφορά και τους δύο, δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά. Με το ανωτέρω περιεχόμενο της διάστασης ο νόμος, για να διευκολύνει την προσπάθεια αποκατάστασης των συζυγικών σχέσεων, δεν θεωρεί ότι παρεμποδίζουν τη συμπλήρωση του χρόνου οι μικρές διακοπές της διάστασης που γίνονται προς επίτευξη της αποκατάστασης, παρά το ότι, στην περίπτωση αυτή, ελλείπει η πρόθεση διακοπής της συμβίωσης. Η διάσταση δεν αναιρείται, κατά μείζονα λόγο, από τυχόν επισκέψεις της οικογενειακής στέγης από μέρους του απομακρυνθέντος από αυτή συζύγου προς εκδήλωση ενδιαφέροντος για προβλήματα που απασχολούν τη σύζυγο και τα τέκνα που διαμένουν με αυτή, αν δεν αναιρείται η σταθερή πρόθεση διάστασης του συζυγικού δεσμού και εξακολουθεί αυτή να υπάρχει από της πλευράς τουλάχιστον του ενός συζύγου».

Τελικά συμφέρει το αυτόματο διαζύγιο;

Το αν συμφέρει το αυτόματο διαζύγιο σταθμίζεται από πολλούς παράγοντες όπως ο χρόνος, το κόστος. Το συναινετικό διαζύγιο σαφώς και ενδείκνυται λόγω ταχύτητας και δυνατότητάς ρύθμισης και άλλων θεμάτων ταυτόχρονα όπως διατροφή παιδιών και συζύγου, επικοινωνία με τον άλλο γονέα, επιμέλεια κτλ. Στην περίπτωση όμως που ο άλλος σύζυγος δεν θέλει να υπογράψει συναινετικό διαζύγιο και υφίσταται διάσταση άνω των δύο ετών το αυτόματο διαζύγιο – αγωγή διετούς διάστασης είναι η ορθή επιλογή.

Ποια είναι τα δικαιολογητικά για το αυτόματο διαζύγιο;

Tα δικαιολογητικά που χρειάζονται να προσκομιστούν αρχικά στον δικηγόρος για να ξεκινήσει τη διαδικασία αυτόματου διαζυγίου (αγωγή διετούς διάστασης δηλαδή) είναι τα παρακάτω:

Ταυτότητα του προσώπου που εκκινεί τη διαδικασία
Ληξιαρχική πράξη γάμου (εκδίδεται και από τα ΚΕΠ)
Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης (εκδίδεται και από τα ΚΕΠ)
Έγγραφο που να αναφέρει το ΑΦΜ του αιτούντος/ της αιτούσας

Παρακάτω παρατίθεται και η νομοθεσία σχετικά με το αυτόματο διαζύγιο (Αστικός κώδικάς)

«Άρθρο 1438. Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο, το οποίο απαγγέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ή με συμφωνία μεταξύ των συζύγων, όπως ορίζεται στο άρθρο 1441.»

« Άρθρο 1439. Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα. Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας αυτού, εγκατάλειψης του ενάγοντος ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο, καθώς και σε περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος. Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων».

Για περισσότερες πληροφορίες και νομικές συμβουλές σχετικά με το διαζύγιο μπορείτε να μας καλείτε στα δικηγορικά μας γραφεία: