Οικογενειακή στέγη

Οικογενειακή στέγη και διαζύγιο: Τι προβλέπει ο νόμος

Γράφει ο Μιχαήλ Ζηδιανάκης, Δικηγόρος Δ.Σ.Θ

Εάν αναζητάτε δικηγόρο στη Θεσσαλονίκη για να αναλάβει το διαζύγιο, την επιμέλεια, τη διατροφή συζύγου και την οικογενειακή στέγη απευθυνθείτε στο δικηγορικό μας γραφείο. Αναλαμβάνουμε όλες τις υποθέσεις σας σχετικά με το οικογενειακό δίκαιο.

Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης (διαζύγιο), το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του.

Τι ονομάζεται οικογενειακή στέγη;

Ως οικογενειακή στέγη ορίζεται το ακίνητο, το οποίο όντας η κύρια διαμονή των συζύγων αποτελεί κέντρο των δραστηριοτήτων τους. Το ακίνητο αυτό μπορεί να ανήκει από κοινού στους συζύγους, σε έναν από αυτούς ή σε κάποιον τρίτο.

Τι γίνεται σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης;

Το άρθρο 1393 του Αστικού Κώδικα αναφέρει ότι «Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του».

Φαίνεται λοιπόν πως σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου, που συνεπάγεται διακοπή της συμβίωσης, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να παραμείνει στην κατοικία ο σύζυγος που έχει μεγαλύτερη ανάγκη, χωρίς να ενδιαφέρει ποιος έχει την κυριότητα της κατοικίας. Η κατοικία ορίζεται ως οικογενειακή στέγη.

Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί για να οριστεί η οικογενειακή στέγη;

Ο σύζυγος ο οποίος επιθυμεί να παραμείνει στην συζυγική κατοικία μπορεί να στραφεί κατά του άλλου συζύγου:

με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων
με αγωγή για τη ρύθμιση της οικογενειακής στέγης

Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ενδείκνυται για ταχύτερα αποτελέσματα, με την έννοια ότι η απόφαση εκδίδεται σε μικρό χρονικό διάστημα, είναι όμως μια προσωρινή ρύθμιση, η οποία μπορεί να ανατραπεί με την αγωγή για ρύθμιση της οικογενειακής στέγης.

Η ανωτέρω διαδικασία αφορά κυρίως την περίπτωση διαζυγίου με αντιδικία, δεδομένου ότι στην περίπτωση του συναινετικού διαζυγίου, οι σύζυγοι μπορεί να αποφασίσουν από κοινού για την χρήση του ακινήτου ρυθμίζοντας το ζήτημα ενώπιον του συμβολαιογράφου.

Εφόσον υπάρχει οποιαδήποτε διαφωνία, είναι φυσικά δυνατή η άσκηση αγωγής για να ρυθμιστεί η οικογενειακή στέγη.

Ποιο είναι το κριτήριο για την επιλογή του ενός συζύγου έναντι του άλλου;

Μοναδικό κριτήριο σύμφωνα με το νόμο είναι οι λόγοι επιείκειας, που προσδιορίζονται με βάση αφενός τις ειδικές συνθήκες καθενός από τους συζύγους και αφετέρου το συμφέρον των παιδιών, εφόσον υπάρχουν.

Ως ειδικές συνθήκες θεωρούνται ενδεικτικά η απόσταση μεταξύ του ακινήτου και του τόπου εργασίας των συζύγων, η χρήση του ακινήτου και ως επαγγελματική στέγη από έναν από αυτούς ή η δυσκολία του ενός για αναζήτηση άλλης κατοικίας (π.χ. λόγω προβλημάτων υγείας).

Όσον αφορά το συμφέρον των παιδιών, εδώ εντάσσεται η επιθυμία τους να μην αλλάξουν σχολείο, γειτονιά κλπ, δεδομένου ότι η μεταβολή περιβάλλοντος θα συμβάλει ακόμη περισσότερο αρνητικά στην ψυχολογία τους, η οποία ήδη είναι σε άσχημη κατάσταση λόγω του χωρισμού των γονέων.

Είναι λοιπόν πολύ σύνηθες το δικαστήριο να επιλέγει να παραχωρήσει την κατοικία στον γονέα που έχει αναλάβει την επιμέλεια των παιδιών, προκειμένου αυτός να ζήσει με τα παιδιά στην ίδια κατοικία και να μην χρειαστεί να μετακομίσουν.

Επιπλέον, είναι πιθανό η παραχώρηση χρήσης του ακινήτου να συνεπάγεται την καταβολή κάποιου ποσού στον άλλον σύζυγο ή την μείωση του ποσού διατροφής που ο τελευταίος οφείλει να δίνει, ως αντάλλαγμα για την παραχώρηση του ακινήτου.

Συνέπειες επιλογής ενός εκ των δύο συζύγων

1. Εάν το ακίνητο ανήκει κατά κυριότητα στον άλλον σύζυγο:

Ο σύζυγος/ιδιοκτήτης του ακινήτου παραμένει κύριος και νομέας, ενώ ο άλλος σύζυγος είναι πλέον κάτοχος του ακινήτου λόγω δικαστικής απόφασης

2. Εάν το ακίνητο ανήκει κατά κυριότητα και στους δύο συζύγους:

Και οι δύο σύζυγοι είναι κύριοι και νομείς του ακινήτου, μόνο όμως ο σύζυγος που ορίζει η δικαστική απόφαση είναι αποκλειστικός κάτοχος του ακινήτου

3. Εάν το ακίνητο ανήκει κατά κυριότητα σε τρίτο πρόσωπο:

Ο τρίτος/ ιδιοκτήτης του ακινήτου παραμένει κύριος και νομέας, ενώ κάτοχος του ακινήτου είναι ο σύζυγος που ορίζει η δικαστική απόφαση

Σε κάθε περίπτωση ο κύριος του ακινήτου δεν χάνει το δικαίωμά του, απλά είναι υποχρεωμένος από το δικαστήριο να παραχωρήσει τη χρήση του ακινήτου στο πρόσωπο που ορίζει η δικαστική απόφαση.

Να σημειωθεί πως στην ειδική περίπτωση που το δικαίωμα χρήσης της κατοικίας προέρχεται από την σύμβαση εργασίας ενός εκ των δύο συζύγων (π.χ. εάν το ζευγάρι κατοικεί σε εργατική κατοικία που ανήκει στον εργοδότη του ενός), για την παραχώρηση του ακινήτου στον άλλον σύζυγο απαιτείται η σύμφωνη γνώμη (συναίνεση) του εργοδότη (άρθρο 1393 εδ.β ΑΚ).

Νομοθεσία σχετικά με την οικογενειακή στέγη:

Άρθρο 1393 – Αστικός Κώδικας – Ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης

Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διαμονή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του.

Η απόφαση του δικαστηρίου υπόκειται σε αναθεώρηση, όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Αν το δικαίωμα χρήσης της οικογενειακής στέγης πηγάζει από σχέση εργασίας ανάμεσα στον ένα από τους συζύγους και έναν τρίτο, η παραχώρηση της χρήσης της στον άλλο σύζυγο από το δικαστήριο, σύμφωνα με τους όρους της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον συναινεί σ` αυτό και ο τρίτος.

Άρθρο 1394 – Αστικός Κώδικας – Κατανομή των κινητών

Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνος ο άλλος σύζυγος.

Υποχρεούται όμως να παραχωρήσει στον άλλο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας.

Για περισσότερες πληροφορίες και νομικές συμβουλές σχετικά με την οικογενειακή στέγη, το διαζύγιο και γενικότερα οικογενειακά θέματα μπορείτε να καλείτε στα δικηγορικά μας γραφεία:

Θεσσαλονίκη: 2310 500 442

Περαία Θεσσαλονίκης: 2392 181 200

Αθήνα: 210 9585365

(ώρες επικοινωνίας Δευτέρα – Παρασκευή: 09:00-14:30 & 18:00-20:00 – εκτός απογεύματος Τετάρτης)