Διαζύγιο κατά αντιδικία

Διαζύγιο κατ’ αντιδικία

Γράφει ο Μιχαήλ Ζηδιανάκης, Δικηγόρος Δ.Σ.Θ.

Δυστυχώς το διαζύγιο κατ΄ αντιδικία είναι τις περισσότερες φορές μια λύση που ακολουθείται όταν δεν συμφωνούν και οι δύο σύζυγοι σε ομαλή λύση με συναινετικό διαζύγιο.

Στόχος λοιπόν ενός καλού δικηγόρου που χειρίζεται υποθέσεις διαζυγίων και οικογενειακού δικαίου θα πρέπει, κατά την κρίση του γράφοντος, να είναι η προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων των εν διαστάσει συζύγων και η εξάντληση όλων των μέσων συναινετικής λύσης και συμβιβασμού.

Σε περίπτωση αποτυχίας συμφωνίας για λύση του γάμου με συναινετικό διαζύγιο, το διαζύγιο κατ΄αντιδικία είναι η μοναδική επιλογή.

Πότε επιλέγεται το διαζύγιο κατ’ αντιδικία;

Στην περίπτωση που η φθορά στη σχέση των συζύγων είναι τόσο μεγάλη που αδυνατούν να συνεργαστούν μεταξύ τους για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου, όπως όταν υπάρχουν διαφωνίες για το θέμα της διατροφής ή της επιμέλειας των τέκνων, μονόδρομος είναι η λύση του γάμου με διαζύγιο κατ’ αντιδικία.

Το διαζύγιο με αντιδικία αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικασία με σημαντικό οικονομικό κόστος, η οποία οδηγεί έτι περαιτέρω στην ψυχική ταλαιπωρία των μερών, η ψυχολογική κατάσταση των οποίων είναι ήδη επιβαρυμένη λόγω του γεγονότος λύσης του γάμου τους.

Ποιες οι κατηγορίες του διαζυγίου κατ’ αντιδικία;

Το διαζύγιο κατ’ αντιδικία διακρίνεται σε διαζύγιο λόγω ισχυρού κλονισμού (περίπτωση Α) και σε διαζύγιο λόγω διετούς διάστασης (περίπτωση Β).

3Α) Ποιες οι προϋποθέσεις για έκδοση διαζυγίου λόγω ισχυρού κλονισμού;

Στο άρθρο 1439 παρ. 1 του Αστικού Κώδικα αναφέρονται οι προϋποθέσεις για έκδοση διαζυγίου λόγω ισχυρού κλονισμού. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να υπάρχει ισχυρός κλονισμός στη σχέση των συζύγων, ο οποίος να προήλθε εξαιτίας του εναγομένου ή και των δύο συζύγων (δηλαδή όχι από τον σύζυγο που καταθέτει την αγωγή διαζυγίου) και πλέον να είναι αφόρητη η εξακολούθηση του έγγαμου βίου από την πλευρά του ενάγοντα.

Ισχυρός κλονισμός: Πρόκειται για αόριστη νομική έννοια από την άποψη ότι το Δικαστήριο κρίνει κάθε περίπτωση ξεχωριστά και αποφασίζει για την ύπαρξη ισχυρού κλονισμού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν ενδιαφέρει τόσο το ίδιο το γεγονός, αλλά αν αυτό κατάφερε πράγματι να προκαλέσει ισχυρό κλονισμό. Ως γεγονότα που προκαλούν κλονισμό μπορούν ενδεικτικά να αναφερθούν η διγαμία, η μοιχεία, η ενδοοικογενειακή βία σε βάρος του ενάγοντος, η εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης ή η πλήρης αδιαφορία ενός εκ των συζύγων για την οικογένεια και τις ανάγκες της ή η έλλειψη του οφειλόμενου σεβασμού μεταξύ των συζύγων, καθώς και γεγονότα που σχετίζονται με την συμπεριφορά τρίτων, όπως η συνεχής επέμβαση των πεθερικών στη ζωή του ζευγαριού.

Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αποδεικνύεται η ύπαρξη ισχυρού κλονισμού λόγω του γεγονότος, με κίνδυνο να απορριφθεί η αίτηση διαζυγίου αν δεν αποδειχθεί ο κλονισμός, ακόμη και αν το γεγονός είναι αληθινό.

Προέλευση του ισχυρού κλονισμού από πράξη του εναγομένου ή και των δύο συζύγων: Ο αιτών το διαζύγιο θα πρέπει να αποδείξει ότι το γεγονός που προκάλεσε κλονισμό αφορά αποκλειστικά το πρόσωπο του άλλου συζύγου/εναγομένου ή και τους δύο συζύγους. Η αίτηση θα απορριφθεί στην περίπτωση που το γεγονός αφορά το πρόσωπο αυτού που καταθέτει την αίτηση.

Αφόρητη εξακολούθηση του έγγαμου βίου: Συνέπεια της επέλευσης του γεγονότος, το οποίο κλόνισε πραγματικά την σχέση των συζύγων, πρέπει να είναι η αδυναμία εξακολούθησης της έγγαμης συμβίωσης, με την έννοια ότι αυτή είναι αφόρητη και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συνεχιστεί από την πλευρά του αιτούντος διαζύγιο

3Β) Ποιες οι προϋποθέσεις έκδοσης διαζυγίου λόγω διετούς διάστασης;

Στο άρθρο 1439 παρ.3 του Αστικού Κώδικα γίνεται αναφορά στον μοναδικό λόγο από τον οποίο τεκμαίρεται αμάχητα η ύπαρξη ισχυρού κλονισμού των σχέσεων των συζύγων, δηλαδή της ύπαρξης διάστασης διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών μεταξύ τους. Στην περίπτωση αυτή δεν ενδιαφέρει το πρόσωπο από το οποίο προήλθε το αρχικό γεγονός κλονισμού, δηλαδή μπορεί αυτό να αφορά και τον αιτούντα διαζύγιο.

Αυτό που ενδιαφέρει είναι μόνο η ύπαρξη διετούς διάστασης, από την οποία συνάγεται ότι η έγγαμη συμβίωση είναι πλέον αφόρητη για τους συζύγους, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η έκδοση διαζυγίου χωρίς να απαιτείται η απόδειξη οποιουδήποτε άλλου γεγονότος.

Ποια η έννοια της διάστασης;

Η διάσταση διακρίνεται σε σωματική/εξωτερική και βουλητική. Σωματική είναι η διάσταση όταν οι σύζυγοι δεν συγκατοικούν πλέον, ενώ βουλητική είναι όταν, ακόμη και αν εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από την ίδια στέγη, δεν υπάρχει πλέον κοινή θέληση για τη διατήρηση του γάμου.

Ομοίως με την έννοια του ισχυρού κλονισμού, η διάσταση αποτελεί αόριστη νομική έννοια, με αποτέλεσμα να εξετάζεται κάθε περίπτωση ξεχωριστά από το Δικαστήριο, ώστε να κριθεί αν θεμελιώνεται η ύπαρξή της ή όχι.

Καταληκτικά, το διαζύγιο κατ’ αντιδικία είναι μια διαδικασία πολύπλοκη, η οποία εκτός από τη λύση του γάμου καθ’ αυτή, ρυθμίζει και πληθώρα άλλων θεμάτων που απορρέουν από τη λύση του, όπως η περιουσία των συζύγων, η επιμέλεια και η επικοινωνία με τα τέκνα, η διατροφή κλπ.

Για το λόγο αυτό απαιτείται σωστός χειρισμός από εξειδικευμένο σε οικογενειακά θέματα δικηγόρο.