Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 914 Α.Κ.: «Όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει». Για την ίδρυση της αδικοπρακτικής ευθύνης πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1) ζημιογόνα συμπεριφορά (πράξη ή παράλειψη), 2) παράνομος χαρακτήρας της πράξης ή της παράλειψης, 3) υπαιτιότητα, 4) ζημία και 5) πρόσφορος αιτιώδης σύνδεσμος, μεταξύ ζημιογόνας συμπεριφοράς και αποτελέσματος.

Ως ανθρώπινη συμπεριφορά νοείται η εκούσια εξωτερική κοινωνική συμπεριφορά ανθρώπου και όχι οι καταστάσεις του εσωτερικού του κόσμου ή που οφείλονται στην άσκηση πάνω σ’ αυτόν ακαταμάχητης δύναμης ή που οφείλονται σε καταστάσεις έλλειψης συνείδησης. Η ανθρώπινη συμπεριφορά μπορεί να συνίσταται σε θετική πράξη ή σε παράλειψη (ΑΠ 1361/2013).

Ευθύνη από παράλειψη ιδρύεται, όταν υπήρχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση προφύλαξης του προσβληθέντος δικαιώματος ή συμφέροντος και αποτροπής του ζημιογόνου αποτελέσματος. Αυτό συμβαίνει όταν υφίσταται από το νόμο ή από δικαιοπραξία ή από την καλή πίστη κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη και το γενικό πνεύμα του δικαίου υποχρέωση προστασίας και ειδικότερα όταν με προηγούμενη πράξη του δημιούργησε κάποιος κατάσταση επικινδυνότητας, χωρίς να έχει λάβει τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή του κινδύνου (ΑΠ 449/2014, 1736/2013).

Παράνομη είναι η συμπεριφορά που προσβάλλει τα προστατευόμενα από το νόμο δικαιώματα ή συμφέροντα άλλου (ΑΠ 1361/2013). Κατά την επικρατούσα αντικειμενική θεωρία, παράνομη είναι η συμπεριφορά που αντίκειται σε απαγορευτικό ή επιτακτικό κανόνα δικαίου. Ο δε παράνομος χαρακτήρας της πράξης ή παράλειψης κρίνεται με βάση το νομικό καθεστώς που ισχύει, όταν αυτές συντελούνται.

Το παράνομου, συνήθως, προέρχεται από την παραβίαση συγκεκριμένου  κανόνα δικαίου της αστικής, ποινικής ή διοικητικής νομοθεσίας κ.λπ. Όμως, παράνομη είναι και η συμπεριφορά που είναι αντίθετη προς το γενικότερο πνεύμα της έννομης τάξης.

Από τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 Συντάγματος, 280 ΑΚ, 281 ΑΚΣ, 297 ΑΚ, 298 ΑΚ και 914 ΑΚ συνάγεται γενική αρχή του δικαίου, κατά την οποία είναι παράνομη κάθε πράξη ή παράλειψη που έρχεται σε αντίθεση όχι μόνο με συγκεκριμένο κανόνα δικαίου αλλά και με το γενικότερο πνεύμα της έννομης τάξης, που επιβάλλει την υποχρέωση να μη εξέρχεται κανείς με τις πράξεις του από τα όρια που προσδιορίζονται από τα συναλλακτικά χρηστά ήθη (ΑΠ 1610/2013).

Υπαίτια είναι η συμπεριφορά που επιτρέπει να αποδοθεί στο δράστη προσωπική μομφή, δηλαδή η υπαιτιότητα βασίζεται στο ψυχικό δεσμό του δράστη με την αδικοπραξία (ΑΠ 1361/2013). Η υπαιτιότητα διακρίνεται από τον παράνομο χαρακτήρα της προσβολής δικαιώματος ή έννομου συμφέροντος, ενδέχεται όμως η αμέλεια στη συμπεριφορά να την καθιστά συγχρόνως και παράνομη.

Ειδικότερα, αμέλεια συντρέχει όταν η προσβολή συνίσταται στην παράβαση του γενικού καθήκοντος επιμέλειας, σύμφωνα με το οποίο αξιώνεται από κάθε κοινωνό να συμπεριφέρεται όπως ο μέσος συνετός συναλλασσόμενος, άσχετα αν κατά τα λοιπά η συμπεριφορά του αποτελεί ή όχι και παράβαση συγκεκριμένου απαγορευτικού ή επιτακτικού κανόνα δικαίου (ΑΠ 1361/2013). Η υπαιτιότητα νοείται είτε υπό τη μορφή δόλου είτε της αμέλειας με πράξη ή παράλειψη.

Βασική προϋπόθεση της αδικοπραξίας είναι η επέλευση ζημίας στον παθόντα. Αποκαθίσταται εκτός από την περιουσιακή ζημία και η ηθική βλάβη. Ως ζημία νοείται κάθε βλάβη που προκαλείται στα υλικά ή άυλα αγαθά του προσώπου.

Αποκαθίσταται τόσο η θετική ζημία όσο και τα διαφυγόντα κέρδη, δηλαδή η μη επαύξηση της περιουσίας του ζημιωθέντος λόγω του ζημιογόνου γεγονότος, η οποία επαύξηση θα επερχόταν με πιθανότητα, σύμφωνα με τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, αν δεν είχε επέλθει το ζημιογόνο γεγονός.

Η πιθανότητα της πραγματοποίησης διαφυγόντος κέρδους δεν μπορεί να φτάνει μέχρι φαντασιώδους υπολογισμού.

Αξίωση προς αποζημίωση έχει μόνο ο αμέσως ζημιωθείς από αυτή, το πρόσωπο δηλαδή που είναι φορέας ή δικαιούχος του έννομου αγαθού, το οποίο προσβλήθηκε από την άδικη πράξη (ΑΠ 1253/2012), όπως επίσης και αυτός που προσβλήθηκε άμεσα στα προστατευόμενα συμφέροντα του. Αντίθετα, αντανακλαστικές δυσμενείς επιπτώσεις της αδικοπραξίας στην περιουσία τρίτου (έμμεσα ζημιωθέντος), δεν παρέχουν κατ’ αρχήν σ’ αυτόν αξίωση αποζημίωσης.

Αιτιώδης συνάφεια υπάρχει όταν η πράξη ή η παράλειψη του ευθυνόμενου προσώπου ήταν κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ικανή και μπορούσε να επιφέρει, κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων, το επιζήμιο αποτέλεσμα (ΑΠ 1610/2013).

Πρόσφορη αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παράνομης συμπεριφοράς του δράστη και της ζημίας που προκλήθηκε υπάρχει όταν η συμπεριφορά αυτή κατά το χρόνο και τις συνθήκες που έλαβε χώρα, ήταν ικανή, κατά τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού, να επιφέρει τη συγκεκριμένη ζημία ή αναλόγως την αντίστοιχη ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη (ΟλΑΠ 16/2004).

Όπως συνάγεται από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 297, 298 και 914 ΑΚ, σε κάθε περίπτωση, είτε δηλαδή επί καταστροφής είτε επί βλάβης που μπορεί να αποκατασταθεί, η υποχρέωση για αποζημίωση του δικαιούχου της αποζημίωσης περιλαμβάνει τη θετική ζημία, δηλαδή τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του ζημιωθέντος και το διαφυγόν κέρδος.

Σε περίπτωση ολικής καταστροφής του αυτοκινήτου, σύμφωνα με την αρχή συνυπολογισμού ζημίας και οφέλους, θα πρέπει να αφαιρεθεί από το ποσό της αποζημίωσης η αξία των διασωθέντων υπολειμμάτων αυτού.

Κατά την κρατούσα στη νομολογία άποψη η ολοσχερής βλάβη ή καταστροφή του αυτοκινήτου και γενικά του οχήματος εμφανίζεται με δύο μορφές. Η μια είναι τεχνική και η άλλη οικονομική. Στην πρώτη περίπτωση, λόγω της σφοδρότητας της συγκρούσεως ή γενικά του είδους και της εκτάσεως των βλαβών, αυτό έχει πάθει παραμόρφωση ώστε ουσιαστικά δεν είναι πλέον τεχνικά δυνατή η αποκατάσταση των βλαβών.

Στη δεύτερη περίπτωση, είναι μεν τεχνικά δυνατή η αποκατάσταση των βλαβών, πλην όμως είναι ασύμφορη, διότι αυτή θα απαιτήσει χρόνο και δαπάνες, το ύψος των οποίων, με συνυπολογισμό και της μειώσεως της εμπορικής αξίας του αυτοκινήτου, υπερβαίνει σημαντικά το κόστος για την απόκτηση ενός άλλου ισάξιου με το ζημιωμένο αυτοκίνητο.

Προκύπτει, από τα ανωτέρω, ότι ως καταστροφή του αυτοκίνητου νοείται η παντελής φθορά του πράγματος, ώστε η επισκευή του να είναι αδύνατη ή η πρόκληση τέτοιας έκτασης ζημιών σ’ αυτό, ώστε η δαπάνη επισκευής του να βρίσκεται σε μεγάλη δυσαναλογία με την αξία του.

Η καταστροφή του αυτοκινήτου θεωρείται ολική, έστω και αν η βλάβη είναι σε άλλα μέρη ολική και σε άλλα μέρη μερική, εφόσον αυτό, παρά την επισκευή του, δε δύναται να τεθεί ακινδύνως στην κυκλοφορία (ΕφΘες 6879/1989).

Επίσης, θεωρείται ότι το αυτοκίνητο είναι ολοσχερώς κατεστραμμένο, όταν το αμάξωμα του έπαθε ζημιές σε όλα τα μέρη του και η ισορροπία του και η ευστάθεια του έχουν διαταραχθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε δεν είναι πλέον ασφαλής η κυκλοφορία του.

Ολοσχερής καταστροφή του οχήματος επέρχεται και όταν αυτό έχει υποστεί εκτεταμένες και σοβαρές στρεβλώσεις, συρρικνώσεις και παραμορφώσεις, ώστε και μετά από κάθε προσπάθεια επισκευής με καινούργια ή παλιά ανταλλακτικά, δεν θα εύρισκε την αρχική κατασκευαστική του μορφή και θέση, ώστε να πληροί τους όρους ασφαλούς κυκλοφοριακής κίνησης και τούτο διότι καταστράφηκαν καίρια σημεία, που δεν θα μπορούσαν να επανέλθουν στην προ της σύγκρουσης κατάσταση και δεν θα μπορούσαν να αποκατασταθούν τεχνικά, με αποτέλεσμα η επισκευή του αυτοκινήτου να είναι τεχνικά ανέφικτη και οικονομικά ασύμφορη (ΕφΘες 410/2002).

Σε παράνομη και υπαίτια ολοσχερή καταστροφή ξένου αυτοκινήτου, ο ζημιωθείς δικαιούται να ζητήσει α) την αξία του καταστραφέντος αυτοκινήτου (θετική ζημία) και β) το διαφυγόν κέρδος από τη στέρηση της εκμετάλλευσής του.

Επί καταστροφής αυτοκινήτου, η αντικειμενική αξία του και εντεύθεν η θετική ζημία του παθόντος υπολογίζεται με βάση την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το πράγμα κατά το χρόνο της καταστροφής και όχι ανάλογα με τη δαπάνη η οποία απαιτείται για την απόκτηση καινούργιου ή κατασκευή άλλου όμοιου.

Ειδικότερα, για τον υπολογισμό της αξίας του αυτοκινήτου που καταστράφηκε, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η τιμή κτήσεως του, η οποία όμως πρέπει να μειωθεί κατά το ποσοστό της φυσιολογικής του φθοράς από τη χρήση του μέχρι το ατύχημα, θα αφαιρεθεί δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στις αξίες του καινούριου και του μεταχειρισμένου, ώστε να αποφευχθεί ο πλουτισμός του ζημιωθέντος.

Όταν από την ολοσχερή καταστροφή του αυτοκινήτου, υπάρχουν υπολείμματα αυτού με κάποια περιουσιακή αξία, η αποζημίωση για την ολική καταστροφή του αυτοκινήτου περιλαμβάνει το ποσό που αντιστοιχεί στην αγοραία αξία του αυτοκινήτου, πριν από το ατύχημα, αφαιρουμένης της αξίας των υπολειμμάτων (ΜΠρΖακυνθ 10/2010).